Türkiye’de İnternet Gazeteciliği: Meslek Profesyonellerinin Gözünden Gazetecilik Ortamı

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 3, 1264 - 1295, 19.10.2020

Umur Işık , Konur Alp Koz

Öz

Çevrimiçi düzenin sürekli değişen dinamikleri, gazetecilik faaliyetleri üzerinde yapılan birçok değerlendirmeyi düşünsel düzeyde karalamadan ibaret kılmaktadır. Uygulama dünyasındaki her değişim, alan için girdaba dönüşebilmektedir. Alan profesyonelleri, çevrimiçi evrene en çabuk evrilen işgücü olsalar da belirtilen zorluk nedeniyle zaman zaman hataya düşebilmektedir. Her şeye rağmen akademik cephede bu yapbozu anlayabilmek, en kritik parçası olan profesyonelleri anlamaktan geçmektedir.
Çalışma, internet evreninde yürütülen gazetecilik faaliyetlerini, bu evrenin temsilcilerinin gözünden görebilmek, uygulama dünyasının gerçeklerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışma kapsamında; internet haberciliğinin önemli temsilcilerinden internethaber.com, haber7.com, habertürk.com, mynethaber.com ve haberler.com’un üst düzey yöneticileriyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; webin dışındaki çevrimiçi ortam çeşitliliği, sosyal medya ve mobil ortamlar internet habercilerini yoğun bir iş yükü altında bırakmaktadır. Gazeteciler bu ortamda bir çeşit “teknolojik abluka” altında faaliyetlerini sürdürmekte ve bu durum ana ürün haberi negatif yönde etkilemektedir. Haber siteleri; finans yönünden “arama motorlarına”, haber yönünden ise eski medyaya bağımlı “ikinci el habercilik” faaliyeti içerisindedirler. Gazeteciler artık “biz yazarız siz okursunuz” diyememekte, haber konusu olamayacak “soft” içerikler, “kullanıcı her aradığını bulsun” anlayışının bir sonucu olarak haber sitelerinde yer almaktadır. Google başta olmak üzere arama motorları; “algoritmik baskılarıyla” alışkanlıkların ve ilkelerin dışında bir haber sunum ve tasarımına ön ayak olmaktadırlar. Algoritmaya uygun haber nitelikli haber olmaktan çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnternet gazeteciliği, SEO haberciliği, Mobil gazetecilik, Sosyal medya, Dijitalleşme, Arama motorları

Kaynakça

• Cohen, E.L. (2002) Online Journalism as Market-Driven Journalism, Journal of Broadcasting & Electronic Media, 46:4, 532-548, http://dx.doi.org/10.1207/s15506878jobem4604_3
• Currah, A. (2009) What’s Happening to Our News, Reuters Institute for the Study of Journalism, University of Oxford, [Online: https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/fileadmin/documents/Publications/What_s_Happening_to_Our_News.pdf, Erişim: 21 Aralık 2012]
• Deniz, Ş. ve Özel, E.K (2018) “Google Gazeteciliği: Dijital Çağda Bir ‘Gerekli Kötü’ Olarak SEO Haberleri ve Haberin ‘Tık’ Uğruna Deformasyonu” Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 2018, 55: 77-112, DOI: 10.26650/CONNECTIST2018-0007.
• Deuze, M. (2008) The changing context of news work: Liquid journalism and monitorial citizenship. International Journal of Communication 2(5): 848–865, https://ijoc.org/index.php/ijoc/article/viewFile/290/197
• Deuze, M., Bruns, A., ve Neuberger, C. (2007): Preparing For An Age Of Participatory News, Journalism Practice, 1:3, 322-338, [Online: http://dx.doi.org/10.1080/17512780701504864, Erişim: 12 Aralık 2012].
• Domingo, D., Quandt, T., Heinonen, A., Paulussen, S., Singer, J.B., Vujnovic, M. (2008) Participatory Journalism Practices in The Media And Beyond, Journalism Practice, 2:3, 326-342, http://dx.doi.org/10.1080/17512780802281065
• Dönmez, H.(2010) İnternet Haberciliğinde Tıklanma Kaygısı ve “Kapan” Manşetler, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı:14, s.105-127
• Evers, H., (2010). “İnternet Haberciliği: Yeni Etik Sorunlar mı?”, Televizyon Haberciliğinde Etik, Çaplı, B. ve Tuncel, H. (Ed), Fersa Yayınları, Ankara.
• Güzel, M. ve Özmen, K. (2018) “Google Tekelinde Haberciliğin Dönüşüm”, Akdeniz İletişim Dergisi, Yıl 2018, Cilt , Sayı 29, Sayfalar 206 – 229, https://doi.org/10.31123/akil.401011.
• Herbert, J. ve Thurman, N. (2007) Paid Content Strategies For News Websites, Journalism Practice, 1:2, 208-226, http://dx.doi.org/10.1080/17512780701275523
• Işık, U. ve Koz, K.A., (2009). “Cinsellik Üzerinden “Tık Ticareti”: İnternet Haberciliği Üzerine Bir İnceleme”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Güz 2009, Sayı:29, Ankara.
• Işık, U. ve Koz, K.A., (2014). Çöp Yığınlarında Haber Aramak İnternet Gazeteciliği Üzerine Bir Çalışma. NWSA-Humanities (E-Journal of New World Sciences Academy), 9(2), 27-43., http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2014.9.2.4C178
• Jönsson, A.M., ve Örnebring, H. (2011): User-Generated Content and The News, Journalism Practice, 5:2, 127-144, http://dx.doi.org/10.1080/17512786.2010.501155
• Karlsson, M. (2012) Charting the liquidity of online news : Moving towards a method for content analysis of online news, the International Communication Gazette 74(4), 385–402, DOI: 10.1177/1748048512439823.
• Karlsson, M. and Strömback, J. (2010) Freezing the flow of online news: Exploring approaches to the study of the liquidity of online news. Journalism Studies 11(1): 2–19, https://doi.org/10.1080/14616700903119784
• Kıyan, Z. ve Törenli, N. (2017) Türkiye’deki Haber Kuruluşlarının Sosyal Medyayı Kullanma Pratiğine İlişkin Bir Değerlendirme, 1. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı, 4-5 Mayıs 2017, İstanbul, [http://acikerisim.ticaret.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11467/1635/M00836.pdf?sequence=1, Erişim Tarihi: 01.09.2017]
• Mitchelstein, E. ve Boczkowski, P.J.(2009) Between tradition and change: A review of recent research on online news production, Journalism, Vol. 10(5): 562–586 DOI: 10.1177/1464884909106533
• Özel, E.K. ve Deniz, Ş. (2019) “Tık” ve “Etik” Arasında Sıkışan Gazetecilik: İnternet Gazeteciliğinin Ortaya Çıkardığı Yeni Etik Sorunlar Ve Gazetecilerin Konuya Bakış Açısı Üzerine Bir Araştırma, Erciyes İletişim Dergisi, Cilt 6 , Sayı 1, Sayfalar 443 – 466, https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.426458.
• Pavlik J.V. (2013) Yeni Medya ve Gazetecilik (Çev. Müge Demir, Berrin Kalsın), Phoenix, İstanbul
• Quandt, T. (2008) Old and new routines in German online newsrooms. In: Domingo D and Paterson C (eds) Making Online News: The Ethnography of New Media Production. New York: Peter Lang, 77–97.
• Quandt, T., Löffelholz, M., Weaver, D. et al. (2006) American and German online journalists at the beginning of the 21st century. Journalism Studies 7(2): 171–186, https://doi.org/10.1080/14616700500533486
• Seth C. Lewis, Kelly Kaufhold & Dominic L. Lasorsa (2010) Thinking About Citizen Journalism, Journalism Practice, 4:2, 163-179, http://dx.doi.org/10.1080/14616700903156919
• Singer J (2008) The journalist in the network: A shifting rationale for the gatekeeping role and the objectivity norm. Trı´podos 23: 61–76, https://www.raco.cat/index.php/Tripodos/article/view/118912/154116, Erişim Tarihi: 15 Mart 2019.
• Taşkıran, İ. ve Kırık, A.M.(2016). “Gazetecilerin Sosyal Medyayı Haber Kaynağı Olarak Kullanımı: Medya Profesyonellerinin Bakış Açılarını Tespit Etmeye Yönelik Bir Araştırma”, Intermedia International e-Journal, Spring-June - 2016 3(1), DOI: 10.21645/intermedia.2016319269.,
• Türnüklü, A. (2000) “Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, Cilt 6, Sayı 4, s.547
• Yurdigül, Y ve Yüksel, H. (2012) Gazeteciliğin Dönüşümü: Yeni Medyaya Entegrasyon Sürecinde Değişen Habercilik Pratikleri, Akdeniz İletişim, Aralık 2012, Sayı 18, s.140-161