Risk İletişiminde Geleneksel Medya: Gazete Haberlerinin Deprem Felaketleri Örnekleminde Analizi

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 672 - 701, 15.10.2022

Ali Murat Vural , Hatun Boztepe Taşkıran , Süleyman Türkoğlu , Mehmet Sarı , Taylan Maral , Recep Kutluay Keskin , Emre Koparan , Betül Yüncüoğlu , Mehmet Gülnar , Mahmut Enes Ağca , Hülya Şahin , Türkay Türkan Ünlü

https://doi.org/10.18094/josc.1116550

Cited By: 4

Öz

Bireylerin doğal afetler hakkındaki bilgilerini ve risk algılarını şekillendirmede önemli bir rol oynayan medya, bu niteliği ile risk ve afet yönetiminin ayrılmaz bir parçasıdır. Türkiye için en yüksek doğal afet riskleri arasında ilk sırada yer alan depreme yönelik, medya aracılığıyla gerçekleştirilecek iletişim faaliyetlerinin niteliği, hedeflemesi, içeriği ve yoğunluğu da özel bir düzenlemeyi ve önemi gerektirmektedir. Afetler sırasında ve sonrasında olduğu kadar başta deprem olmak üzere tüm afetlere ilişkin riskler için de birincil bilgilenme, tutum geliştirme ve davranışa dönüştürme kaynağını medya oluşturmaktadır. Bu bakış açısından hareketle, geleneksel medyanın en önemli araçlarından biri olan gazetelerin depreme ilişkin içeriklerinin analizi çalışmanın odağını oluşturmuştur. Gazetelerin, deprem riski içeriklerindeki bilgi, kaynak, aktör, yoğunluk, genişlik ve tekrar düzeylerinin saptanması amacıyla, Basın İlan Kurumu 2021 yılı tiraj verileri temel alınmış ve buna göre en yüksek satış rakamına sahip Sabah, Hürriyet, Sözcü, Posta, Milliyet ve Türkiye gazetelerinden oluşan örneklem üzerinde, yakın zamanda yaşanmış İstanbul ve İzmir depremlerine ilişkin haberlere, nitel araştırma yönteminin bir tekniği olarak içerik analizi uygulanmıştır. Araştırmada medyanın sadece depremin yaşanmasının ardından konuyu yoğun olarak haberleştirdiği, konuyla ilgisinin ancak afet ile birlikte oluştuğu görülmüştür. Ayrıca, depreme yönelik açıklama ve bilgilendirme yapan aktörlerin, depremin toplumsal etkilerine göre değişiklik gösterdiği, riskin iletişimine yönelik anlamlı bir çalışmanın söz konusu olmadığı ve depreme yönelik haberlerin gündeme geliş zaman, biçim ve oranlarının medya organları açısından oldukça benzerlik taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma bulguları, ülkenin sahip olduğu en büyük risklerden biri olan depreme ilişkin ‘risk iletişimi’nde, medyanın kurumsal olarak taşıdığı işlev, önem ve sorumlulukların yeniden tartışılmaya muhtaç olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Risk iletişimi, Geleneksel medya, Gazete haberleri, İstanbul depremi, İzmir depremi

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK (TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU)

Proje Numarası

121K654

Traditional Media in Risk Communication: Analysis of Newspaper News on the Sample of Earthquake Disasters

Öz

The media, which plays an important role in shaping citizens' knowledge of natural disasters and perceptions of risk, is an integral part of risk and disaster management. Risk communication activities carried out through the media concerning earthquakes, -which are one of the highest risk factors that Turkey is exposed to- determine the nature of important social and communicative processes. The fact that the news media is among the main sources of reference for risk information requires an investigation of the media as a means of risk communication. Based on this perspective, in this study content analysis was applied to Istanbul and Izmir earthquake news through the sample of Sabah, Hürriyet, Sözcü, Posta, Milliyet and Türkiye newspapers with the highest circulation based on the data of the Basın İlan Kurumu (Press Advertising Agency) (2021). Within the scope of the study, qualitative research was carried out between the time period when the earthquake was not on the country's agenda and the periods when the disaster occurred and took an important place on the agenda. The study found out that, the media directed almost all of its attention to the earthquake only after the occurrence of it. In addition, the actors who gave explanations and information about the earthquake varied according to the social effects of the earthquake. In the context of risk management, it has been also concluded that the forms of news about earthquakes have similar frameworks.

Anahtar Kelimeler

Risk communication, Traditional media, Newspapers news, Istanbul Earthquake, Izmir Earthquake

Proje Numarası

121K654

Kaynakça

• Beck, U. (1992). Risk Society: Towards a New Modernity. London : Sage publications.
• Beder, S., & Shortland, M. (1992). Siting a hazardous waste facility: the tangled web of risk communication. Public Understanding of Science, 139-160.
• Boholm, M. (2009). Risk and causality in newspaper reporting. Risk Analysis, 29 (11), 1566- 1577.
• Coleman, C.-L. (1993). The Influence of Mass Media and Interpersonal Communication on Societal and Personal Risk Judgments. Communication Research 20 (4) , 611-628.
• Cowan, J., McClure, J., & Wilson, M. (2002). What a difference a year makes: How immediate and anniversary media reports influence judgements about earthquakes. . Asian Journal of Social Psychology, 5(3),, 169–185.
• E. Lundgren, R., & McMakin, A. (2018). Risk Communication: A Handbook for Communicating Environmental, Safety, and Health Risks, 6th Edition. Kentucky: Wiley Free Press.
• Erdoğan, İ. (2006). Türkiye’de ulusal ve yerel gazetelerin habercilik anlayışları: Deprem haberlerinin karşılaştırmalı analizi. . Selçuk İletişim, 4 (3), 51- 64.
• Fatima, S. S. (2020). Understanding the Construction of Journalistic Frames during Crisis Communication. Huddinge: Master Thesis. Södertörn University, School of Social Sciences.
• Fung, T., Namkong, K., & Brossard, D. (2011). Media, Social Proximity, and Risk: A Comparative Analysis of Newspaper Coverage of Avian Flu in Hong Kong and in the United States. ournal of Health Communication 16(8), 889*907.
• Hiroi, O., Shunji, M., & Kakuko, M. (1985). A study of mass media reporting in emergencies. International Journal of Mass Emergencies, 21–49.
• J. Spittal, M., Mclure, J., Siegert, R., & Walkey, F. (2005). Optimistic bias in relation to preparedness for earthquakes. The Australasian Journal of Disaster, 01-08.
• Kasperson, R. v. (1988). The social amplification of risk: A conceptual framework. Risk Analysis 8(2), 177–187.
• Koç, H. (2013). TÜRK BASINININ DOĞAL AFETLERE İLİŞKİN BAKIŞ AÇISINI Belirlemeye Yönelik bir inceleme. Zeitschrift für die Welt der Türken, 121-137.
• Kolukırık, S., & Tuna, M. (2009). Türk medyasında deprem algısı: Marmara depremi örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 8 (28), 286- 298.
• Krippendorff, K. (2004). Content Analysis An Introduction to Its Methodology. California: Sage Publications.
• Lee, A. (2005). Between global and local: The globalization of online news coverage on the trans-regional crisis of SARS. Asian Journal of Communication, 15, 255-273.
• Li, Z., Garrison, B., Ullmann, S., Kirkpatrick, B., Fleming, L. E., & Porter, H. (2015). Risk in daily newspaper coverage of red tide blooms in Southwest Florida. Appl Environ Educ Commun, 167-177.
• Lichtenberg, J., & MacLean, D. (1991). The role of the media in risk communication. Communicating Risks to the Public. doi:10.1007/978-94-009-1952-5_9, 157–173.
• O’Hair, D. H. (2018). Risk and Health Communication in an Evolving Media Environment. New York: Routledge.
• Perko, T. (. (2012). The role of mass media and journalism in risk communication. . Journal of Mass Media & Journalism. 2 (2), 10.4172/2165-7912.1000e110.
• Peters, H. P. (1994). Mass media as an information channel and public arena. . RISK: Health, Safety & Environment . 5 (3), 241- 250.
• Sandman, P. (2012). Responding to Community Outrage: Strategies for Effective Risk Communication. FairFax: AIHA Press.
• Tekeli Yeşil, S., Marcel, T., & Kara, M. (2018). The role of the print media in earthquake risk communication: information available between 1996 and 2014 in Turkish newspapers . International Journal of Disaster Risk Reduction, doi:10.1016/j.ijdrr.2018.10.014.
• Toker, H. (.-2. (2016). Doğal Afetler, İletişim ve Medya. Z. T. Karaman, & A. Altay içinde, Bütünleşik Afet Yönetimi (s. 249- 277). İzmir: İlkem.
• Turancı, E. (2010). RİSK İLETİŞİMİNDE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ kullanımı ve risk içerikli mesajların oluşturulması sürecine yönelik bir değerlendirme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 87-104.
• Turner, R., H., N. J., & Paz, D. H. (1986). Waiting for Disaster: Earthquake Watch in California. Los Angeles: University of California Press.
• Wilkins, L., & Patterson, P. (1987). Risk analysis and the construction of news. Journal of Communication, 37, 80–92.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, S. (2019). Afet İçerikli Haberlerin Afetlere Karşı Toplumsal Kapasite Geliştirmeye Etkisi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi , 5 (2), 257-271.
• Yoonhyeung, C. Y.-H. (2008). A content analysis of the newspaper coverage of the three major hurricanes in 2005. Public Relations Review, 34, 294–296.
• Yüksel, E. (1999). Türk basınının deprem felaketi karşısındaki tutumu: Kobe ve Dinar depremleri üzerine bir sunum analizi çalışması. . Kurgu Dergisi. 16, , 175- 184.