Avatar: Suyun Yolu Filminde Ekolojizm, Toplumsal İlişkiler ve Süreğen Mücadele

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 2, 267 - 292, 15.10.2023

Mikail Boz

https://doi.org/10.18094/josc.1284340

Öz

Bu çalışmada James Cameron’un Avatar: Suyun Yolu (2022) filmi ekolojizm ideolojisinin temel kavramları ve unsurları açısından nitel betimsel içerik analiziyle, filmde yer bulan yeni tematik yönelimler ve motifler çerçevesinde incelenmiştir. Ekolojizm çok farklı ekollere bölünse de bu mikro ideolojiye yön veren çekirdek fikirleri ve anahtar kavramları ekoloji, bütüncülük, sürdürülebilirlik, çevre ahlakı, kendini gerçekleştirme, insan ve doğa arasındaki ilişkiyi yeniden tanımlama ve tasarlama, doğanın ve yaşam biçimlerinin bütünlüğünün korunması, bütünlüğe dair çeşitlemelerin teşvik edilmesi ve kalitatif yaşam biçimlerinin somut ve derhâl uygulanması olarak tanımlanmaktadır. 2000 sonrası Amerikan bilimkurgu sinemasında çekilen gişe rekoru kıran filmlerde güçlü bir ekolojist vurguyla dikkat çeken Avatar serisinin ikinci filmi Avatar: Suyun Yolu filmi inceleme için amaçlı örneklem olarak seçilmiştir. Sonuç olarak, Suyun Yolu’nda ekolojizme yön veren fikirlerin işlendiği, “sığ ekolojizm” olarak ifade edilen ekolojist perspektifin daha güçlü bir şekilde yer bulduğu, doğa, insan ve türler arasındaki ilişkinin yeniden, görece insanın hiyerarşik yerini sorgulayan, dengeli bir perspektifle yorumlandığı görülmüştür. Topluluktan dışlanmışların durumu, kültürel aktarım sürecinde yeni ve eski nesil arasındaki karşıtlık, düşmanca saldırganlık ve anlatı yapısında süreğen mücadeleye karşı tavrın ne olacağı konusunda filmdeki tematik yoğunlaşma ve motif çeşitlemeleri, klasik Hollywood ve anaakım sinemanın sınırlarını ele alma konusunda tartışma sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekolojizm, ideoloji, kötülük, bilimkurgu, Avatar, James Cameron

Ecologism, Social Relations, and Persistent Struggle in Avatar: The Way of Water

Öz

In this study, James Cameron's Avatar: The Way of Water (2022) is analyzed through qualitative descriptive content analysis in terms of the basic concepts and elements of ecologism ideology within the framework of thematic tendencies and motifs in the film. Although ecologism is divided into many different approaches, the core ideas and concepts that shape this micro-ideology are defined as holism, sustainability, environmental ethics, self-realization, redefining and redesigning the relationship between humans and nature, protecting the integrity of nature and life forms, encouraging variations on integrity, and the concrete and immediate implementation of qualitative life forms. In post-2000 American science fiction blockbuster films, the Avatar, which stands out with a strong ecological emphasis, and the second film of the series, Avatar: The Way of Water, is selected as a purposive sampling for the analysis. As a result, it was observed that, The Way of Water deals with the ideas that shape ecologism, that the ecologist perspective expressed as "shallow ecologism" has a stronger place, and that the relationship between nature, humans and species is reinterpreted with a balanced perspective that questions the relatively hierarchical place of humans. The thematic concentration and motifs in the film about the outcasts, the contrast between the new and the old generation in the process of cultural transmission, and the attitude towards persistent struggle in narrative structure provide a discussion on the limits of classical/mainstream cinema.

Anahtar Kelimeler

Ecologism, ideology, evil, science fiction, Avatar, James Cameron

Kaynakça

• Agizza, R. (2006). Antik Yunan'da mitoloji. (Z. İlkgelen, Çev.) Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Asimov, I. (2008). Vakıf ve dünya. (U. Apak, Çev.) İthaki.
• Barclay, E. (2014, 06 08). James Cameron-backed school to terminate meat and dairy. 04 13, 2023 tarihinde NPR: https://www.npr.org/sections/thesalt/2014/06/08/305860073/jamescameron-backed-school-to-terminate-meat-and-dairy adresinden alındı.
• Bauman, Z. (2000). Siyaset arayışı (Birinci Basım). (T. Birkan, Çev.) Metis Yayınları.
• Bergthaller, H. (2012, Agustos 21). A sense of no-place: Avatar and the pitfalls of ecocentric identification. European Journal of English Studies, 16(2), s. 151-162. doi:10.1080/13825577.2012.703820
• Bookchin, M. (1996). Ekolojik bir topluma doğru (Birinci Basım b.). (A. Yılmaz, Çev.) Ayrıntı.
• Boone, B. (2020). Etik 101: Altruizm ve faydacılıktan biyoetik ve politik etiğe, etik hakkında bilmeniz gereken her şey (2. Basım). (S. Aktuyun, Çev.) Say.
• Bordwell, D., & Thompson, K. (2008). Film sanatı. (E. Yılmaz, & E. Onat, Çev.) De Ki.
• Bostrom, N., & Cirkovic, M. (2008). Introduction. N. Bostrom, & M. Cirkovic (Dü) içinde, Global Catastrophic Risks (s. 1-29). Oxford University Press.
• Boz, M. (2022). Sinemada bilimkurgu ve kıyamet (2. Baskı). Fihrist Kitapevi.
• Brecht, B. (1983). Galile'nin yaşamı (1. Baskı). (Ö. Barlas, & N. Kayabaşı, Çev.) Deniz Kitaplar.
• Callenbach, E. (2011). Ekoloji (3. Baskı). (E. Özkan, Çev.) Sinek Sekiz.
• Cameron, J. (Yöneten). (2009). Avatar [Sinema Filmi].
• Cameron, J. (Yöneten). (2022). Avatar: Suyun Yolu [Sinema Filmi].
• Campbell, J. (1994). Yaratıcı mitoloji. (K. Emiroğlu, Çev.) İmge.
• Campbell, J. (2017). Kahramanın sonsuz yolculuğu. (S. Gürses, Çev.) İthaki.
• Campbell, J., & Moyers, B. (2013). Mitolojinin gücü. (Z. Yaman, Çev.) Mediacat.
• Casinader, J. (2019, 06 15). Sir Peter Jackson and James Cameron team up to promote meatless future. 04 13, 2023 tarihinde Stuff: https://www.stuff.co.nz/business/113246523/sir-peter-jacksonand-james-cameron-team-up-to-promote-meatless-future adresinden alındı
• Crutzen, P. (2002, 1 3). Geology of mankind. Nature, s. 415. http://courses.geo.utexas.edu/courses/387H/PAPERS/Crutzen2002.pdf adresinden alındı
• Descola, P. (2013). Beyond nature and culture. The University of Chicago Press.
• Drake, N. (2016, 09 27). Elon Musk: A million humans vould live on Mars by the 2060s. 04 13, 2023 tarihinde National Geographic: https://www.nationalgeographic.com/science/article/elonmusk-spacex-exploring-mars-planets-space-science adresinden alındı
• Eagleton, T. (1996). İdeoloji. (M. Özcan, Çev.) Ayrıntı.
• Eryılmaz, Ç. (2017, 06 01). Çevre söylemlerine göre çevre konulu filmlerin analizi. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, s. 117-147. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilgisosyal/issue/29145/313917 adresinden alındı.
• Falquina, S. (2014). "The Pandora Effect:" James Cameron's "Avatar" and a trauma studies perspective. Atlantis, 36(2), s. 115-131. https://www.jstor.org/stable/43486663 adresinden alındı.
• Ferry, L. (2000). Ekolojik yeni düzen. (T. Ilgaz, Çev.) Yapı Kredi Yayınları.
• Foster, J. (2001). Marx'ın ekolojisi. materyalizm ve doğa. (E. Özkaya, Çev.) Epos Yayınları.
• Freeden, M. (2006). Ideology and political theory. Oxford University Press.
• Freeden, M. (2011). İdeoloji. (H. Gür, Çev.) Dost Yayınları.
• Heywood, A. (2013). Siyasi ideolojiler: Bir giriş. (A. Bayram, Ö. Tüfekçi, H. İnaç, Ş. Akın, & B. Kalkan, Çev.) Liberte.
• Heywood, A. (2014). Siyaset (14. Baskı b.). (B. Özipek, B. Şahin, M. Yıldız, Z. Kopuzlu, B. Secilmişoğlu, & A. Yayla, Çev.) Adres.
• Hobbes, T. (1993). Leviathan. (S. Lim, Çev.) Yapı Kredi Yayınları.
• Kenny, M. (2003). Ecologism. R. Eccleshall, A. Finlayson, V. Geoghegan, M. Kenny, M. Lloyd, I.
• MacKenzie, & R. Wilford (Dü) içinde, Political Ideologies: An Introduction (s. 151-179). Routledge.
• Lem, S. (2002). Solaris. (M. Aközer, Çev.) İletişim .
• Morris, B. (2018). Antropoloji, ekoloji ve anarşizm. (B. Karsak, Çev.) Kolektif Kitap.
• Morris, B. (2019). Ekolojik insancılığın öncüleri: Mumford, Dubos ve Bookchin. (B. Esen, Çev.) Sümer Yayıncılık.
• Naess, A. (2001). Ecology, community and lifestyle. Outline of an ecosophy. (D. Rothenberg, Çev.) Cambridge University Press.
• Persico, C. (2019, 05 09). Hollywood heavyweight calls for more plants, less meat and dairy. 04 13, 2023 tarihinde Stuff: https://www.stuff.co.nz/business/farming/112552141/james-and-suzycameron-call-for-more-more-plants-and-less-dairy adresinden alındı.
• Pilkington, E. (2010, 06 02). Top kill meets Titanic: James Cameron enters fight against oil spill. 04 13, 2023 tarihinde The Guardian: https://www.theguardian.com/film/2010/jun/02/james-cameronunderwater-oil-spill adresinden alındı.
• Quinn, J. (2010, 05 13). Gulf of Mexico oil spill: James Cameron offers private submarines to help BP cleanup. 04 13, 2023 tarihinde The Telegraph: https://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/energy/oilandgas/7719941/Gulf-ofMexico-oil-spill-James-Cameron-offers-private-submarines-to-help-BP-clean-up.html adresinden alındı.
• Reliable Source. (2013, 06 15). National Geographic 125th gala: James Cameron goes vegan, Felix Baumgartner dazzles the ladies. 04 13, 2023 tarihinde Washington Post: https://www.washingtonpost.com/news/reliable-source/wp/2013/06/15/nationalgeographic-125th-gala-james-cameron-goes-vegan-felix-baumgartner-dazzles-the-ladies/ adresinden alındı.
• Rousseau, J.-J. (2013). Toplum sözleşmesi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Roy, S. (2021, 10 28). Nature strikes back: A Post-human gaze into eco-critical narratives of James Cameron’s Avatar. Nesir: Edebiyat Araştırmaları Dergisi, s. 77-105. https://nesirdergisi.com/index.php/nesir/article/view/15 adresinden alındı.
• Ryan, M., & Kellner, D. (2010). Politik kamera. Çağdaş Hollywood sinemasının ideolojisi ve politikası. (E. Özsayar, Çev.) Ayrıntı.
• Schwarzmantel, J. (2008). Ideology and politics. SAGE Publications.
• Smiley, T. (2012). James Cameron. B. Dunham (Dü.) içinde, James Cameron interviews (s. 189-199). University Press of Mississippi.
• Sontag, S. (2015). Yoruma karşı. (O. Akınhay, Çev.) Agora Yayınları.
• Şen, A. (2016). Popüler sinemada ekoeleştiri: "Avatar" ve "Açlık Oyunları". Marmara Üniversitesi.
• Tallerico, B. (2022, 12 13). Avatar: The Way of Water movie review. 04 13, 2023 tarihinde rogerebert.com: https://www.rogerebert.com/reviews/avatar-the-way-of-water-movie-review-2022 adresinden alındı.
• Taylor, B. (2013). Avatar and nature spirituality. Wilfrid Laurer University Press.
• Thompson, K., & Bordwell, D. (2003). Film history: An introduction. Mc Graw Hill.
• Trécourt, F. (2022, 12 28). “Avatar depicts two strikingly different forms of ecology”. 04 13, 2023 tarihinde CNRS News: https://news.cnrs.fr/articles/avatar-depicts-two-strikingly-different-forms-ofecology adresinden alındı.
• Trenholm, R. (2022, 12 14). James Cameron Q&A: 'Avatar' Remind Us of The Beauty of Nature Under Threat. 04 13, 2023 tarihinde CNET: https://www.cnet.com/culture/entertainment/james-cameronq-a-avatar-way-of-water-reminds-us-of-the-beauty-of-nature-under-threat/ adresinden alındı.
• Varol, S. F. (2022, 4 2022). İletişim çalışmalarına postkolonyal müdahale. Selçuk İletişim Dergisi, 15 (1), s. 450-476. doi:https://doi.org/10.18094/josc.987183
• Willoquet-Maricondi, P. (2010). Preface. P. Willoquet-Moricondi (Dü.) içinde, Framing the world: Explorations in ecocriticism and film (s. xi-xv). University of Virginia Press.
• Wyland, S. (2012). James Cameron Interview: Avatar Blu-ray; Also Talks Titanic 3D and Avatar 2. B. Dunham (Dü.) içinde, James Cameron Interviews (s. 200-206). University Press of Mississippi.