Hatay İlinde Pamuk Üretiminin Fonksiyonel Analizi

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 2, 78 - 86, 15.05.2018

Arif Semerci , Ahmet Duran Çelik

Öz

Pamuk, kullanım alanı genişliği ve farklı sektörlerde
sağlamış olduğu katma değer bakımından tarım ürünleri içinde özel bir yere ve
öneme sahiptir. Dünya pamuk üretiminde Türkiye 8.sırada yer almaktadır. Hatay
İli Türkiye’nin önemli pamuk üretim alanlarından birini oluşturmaktadır. TÜİK
verilerine göre 2016 yılında Türkiye’de 4.160.098 da alanda;  kütlü pamuk üretimi 2.100.000 ton, çiğit
üretimi 1.260.000 ton, lif üretimi ise 756.000 ton olarak gerçekleşmiştir.
Hatay İli Türkiye pamuk üretim alanlarında %11,54, kütlü pamuk, çiğit ve lif
üretiminde %10,57’lik bir pay almıştır. Araştırmada elde edilen birincil
veriler, Basit Tesadüfi Örnekleme Yöntemine  göre
%95 Güven Aralığı ve %5 ortalamadan sapma ile
belirlenen 136 tarım işletmesinden elde edilmiştir. Elde edilen fonksiyonda üretim
elastikiyeti katsayıları toplamı (Σ b_i) 0,976 olarak bulunmuştur. Bu
durum ölçeğe azalan getiriyi göstermekle birlikte, elde edilen değer ölçeğe
sabit getiriye oldukça yakındır. Fonksiyonda yer alan değişkenler içinde en
yüksek marjinal etkinlik katsayıları 13,64 ile tohum (X₁) ve 4,18
ile gübre girdisi (X₂) olarak belirlenmiştir. Çalışmada Marjinal
Teknik İkame Hadleri dikkate alındığında; enerji (X₃) faktörüne göre
arazi kira değeri (X₇) faktörünün ekonomik optimuma en yakın düzeyde
(0,98) kullanıldığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pamuk, Fonksiyonel analiz, Cobb-Douglas, Hatay

Kaynakça

• Akçay, Y. ve Uzunöz, M. 1999. Tarım İşletmelerinde Kaynak Kullanımı Etkinliği Üzerine Bir Araştırma: Niksar Ovası Örneği. Tarım ve Mühendislik Dergisi. 59 (29-38)
• Alemdar, T., Seçer, A., Demirdöğen, A., Öztornacı, B ve Aykanat, S. 2014. Çukurova Bölgesinde Başlıca Tarla Ürünlerinin Üretim Maliyetleri ve Pazarlama Yapıları. GTHB Tarımsal Ekonomi Ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE) (Proje No: Ç.Ü.-ZF2011BAP7). TEPGE Yayın No: 230. Haziran. Ankara
• Bakhsh, K., Akram, W., Jahanzeb, A. and Khan, M. 2016. Estimating Productivity of BT Cotton and its Impact on Pesticide Use In Punjab (Pakıstan). Pakistan Economic and Social Review. 54 (1): 15-24
• Bayramoğlu, Z ve Çelik, Y. 2007. Şanlıurfa İli Harran Ovasında Pamuk Üretiminin Fonksiyonel Analizi. Selçuk Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi 21 (41): 42-50
• Beattie B.R., C.R. Taylor, 1987, The Economics of Production, John Wiley and Sons Inc., New York.
• Bellmann, C., A. Caspari, V. Albrecht, T.T. Loan Doan, E. Mader, T. Luxbacher and R. Kohl, 2005. Electrokinetic properties of natural fibres. Colloids and Surfaces A: Physicochem. Eng. Aspects. 267: 19–23.
• Brink, M. and R.P. Escobin, 2003. Plant Resources of South-East Asia: Fibre Plants. p.301–333. Backhuys Publishers, No: 17, Leiden.
• Chakraborty, K., Misra, S., Johnson, P. 2002. Cotton Farmers' Technical Efficiency: Stochastic and Nonstochastic Production Function Approaches. Agricultural and Resollrce Economics Review 31(2): 211-220
• Chaudhry, I.S., Khan, M.B. 2010. Factors Affecting Cotton Production in Pakistan:Empirical Evidence from Multan District. Journal of Quality and Technology Management. 5 (2) 91-100
• Dağıstan, E., Akçaöz, H., Demirtaş, B ve Yılmaz,Y. 2009. Energy usage and benefit-cost analysis of cotton production in Turkey. African Journal of Agricultural Research 4 (7): 599-604
• Dilmen, B. 1985. Bağcılıkta Kullanılan Üretim Faktörlerinin Çeşitli İşletme Büyüklükleri Üzerindeki Etkileri ve Bu İşletme Gruplarının Birbirleriyle Karşılaştırılması : Gaziantep İli Bağcılığının Ekonometrik Analizi. MPM Verimlilik Dergisi, Ankara, (2) 86-108.
• Doll J. P., F. Orazem, 1984, Production Economics Theory with Applications, John Wiley and Sons Inc., New York.
• FAO,2017. Cotton lint production statistics.Statistical data base. (erişim tarihi:07.06.20017; http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC)
• Gül, M., Koç, B., Dağıstan, E., Akpınar, MG., Parlakay, O. 2009. Determination of technical efficiency in cotton growing farms in Turkey: A case study of Cukurova region. African Journal of Agricultural Research. 4 (10): 944-949
• Gündoğmuş, E.1998. Ankara İli Akyurt İlçesi Tarım İşletmelerinde Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Üretiminin Fonksiyonel Analizi ve Üretim Maliyetinin Hesaplanması. Tr. J. of Agriculture and Forestry. 22: 251-260
• Heady, O.E. and Dillon, J.L., Agricultural Production Functions. Iowa State University Press, USA, 1966.
• Karagolge, C. 1973. Arazi Tasarruf Şekillerine Göre Erzurum İlindeki Tarım İşletmelerinin Ekonometrik Analizi. Ankara Ün. Yay. No:312. Ziraat Fak. Yay. No:153, Arş. Seri No:90, Sevinç Matb., Ankara, s.8-24
• Kılıç, A.2015. Türkiye’de Pamuğun Uluslararası Rekabet Analizi. Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2 (32) 137-154.
• Mert, M. 2007. Pamuk Tarımının Temelleri. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Teknik Yayınlar Dizisi No:7, s.5-108, Ankara
• Neill, R. J., 2002, “Production and Production Functions: Some Implications of a Refinement to Process Analysis”, Journal of Economic Behaviour & Organization. 51(4) 507-521
• Özçelik, A., 1989. Ankara Seker Fabrikası Civarındaki Seker Pancarı Yetiştiren Tarım İşletmelerinde Şeker Pancarı İle Buğday İçin Fiziki Üretim Girdileri ve Üretimin Fonksiyonel Analizi A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayın No:1113,Ankara, 1989.
• Özçelik, A.1994. Ekonometri. A.Ü. Ziraat Fak. Yay. No:1323, Ders Kitabı No:382, s.148-156,Ankara.
• Rehber E., Erkuş, A. 1984. Nevşehir’de Patates Üreten Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi. Ankara Üniversitesi, No TE 1, Ankara.
• Şengül, H. ve Erkan, O. 1999. Gap Alanında Pamuk Üretimi ve Tekstil Sanayii Arasındaki Yapısal İlişkiler. Tr. J. of Agriculture and Forestry 23: 483-491
• Tanrıöver N., Y.K. Genç, 2005, Cobb-Douglas Üretim Fonksiyonu Üzerine Bir Genelleme, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25-27 Kasım 2005, İstanbul. ss.449-454
• TÜİK,2017. Bitkisel Üretim Veri Tabanı(https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul; erişim 18.10.2017)
• Uluğ, S.E., Alparslan Devlet Üretme Çiftliğinde Buğday Üretiminin Ekonometrik Analizi, Atatürk Ü. Yayınları:311,Ziraat Fakültesi Yayın No:152,Ankara,1973.
• Usta, H. 2003. Pamuk Sektör Profil Araştırması. İstanbul Ticaret Odası. (https://www.yumpu.com/tr/document/view/23585273/pamuk-sektor-profil-arastrma-raporu-2003-ito; erişim tarihi 19.10.2017)
• Vural, H. ve Turhan, Ş. 2011. Bursa İlinde Şeftali Üretiminin Ekonometrik Analizi. U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi. 25 (2) 1-6
• Yamane,T.2010.Temel Örnekleme Yöntemleri. Literatür Yayınları (çev. A.Esin).İstanbul,s.528.
• Yılmaz, S. ve Yurdakul, O. 2000. İkinci Ürün Tarımının Aşağı Ceyhan Ovasındaki İşletmelerin Faaliyetleri Üzerine Etkileri. Çukurova Ünv. Ziraat Fak. Dergisi. 15 (1): 39-48
• Yılmaz, İ. ve Yılmaz, S. 2002. Küreselleşme Sürecinde Türkiye’nin Pamuk Üretim ve Ticaretinde Rekabet Koşullarının Değerlendirilmesi. Türkiye V. Tarım Ekonomisi Kongresi. 18-20 Eylül 2002. Erzurum. s.19-25
• Yılmaz, İ. ve Özkan, B. 2004. Econometric Analysis of Land Tenure Systems in Cotton Production in Turkey. International Journal of Agriculture & Biology. 6(6:)1023-1025
• Yılmaz, Ş.G., Gül, M. 2015. İşletmelerde Pamuk Üretim Maliyeti, Karlılık Düzeyinin Değerlendirilmesi: Antalya İli Örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 20(2):27-41
• Zoral, K. 1973. Cobb-Douglas Üretim Fonksiyonunun Yukarı Pasinler Ovasındaki Patates Üretimine Uygulanması. Atatürk Üniversitesi Yayınları No:303, Sevinç Matbaası, Ankara.
• Zoral, K. 1984. Üretim Fonksiyonları. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Yayınları (MM/END-84 EY 052), İzmir.