Tüketicilerin Süt ve Süt Ürünleri Tercihlerinin Analizi

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 3, 470 - 481, 07.09.2021

Sait Engindeniz , Turgay Taşkın , Awo Abdoulaye Gbadamonsi , Aysar Shihab Ahmed , Alpha Saloum Cisse , Ahmed Seioudy , Çağrı Kandemir , Nedim Koşum

https://doi.org/10.33462/jotaf.841924

Cited By: 4

Öz

Türkiye’nin insan beslenmesinde önemli bir yer tutan süt tüketiminin gelişmiş ülkeler düzeyine ulaşabilmesi için, tüketicilerin süt tüketim tercihlerini belirlemeye yönelik araştırmaların yapılması, gerek tüketici, gerekse üretici firmalar açısından önemlidir. Bu bağlamda anılan çalışmaların il bazında ele alınarak değerlendirilmesi daha bilinçli tüketicilerin oluşmasında yardımcı olacaktır. Bu tür çalışmalar gelecek kuşakların sağlıklı olmasına da katkıda bulunacaktır. Bu araştırmada; İzmir' in Bornova ilçesinde süt ve süt ürünlerinin tüketim yapısı analiz edilmiş ve etkili olan sosyo-ekonomik faktörler incelenmiştir. Bir başka deyişle bu bir durum tespitine yönelik çalışma olmuştur. Bu araştırmanın amacı, İzmir'in Bornova ilçesinin kentsel kesiminde yaşayan hane halklarının süt ve süt ürünleri tüketim yapısı ile tercihlerini analiz etmektir. Araştırmada oransal örnek hacmi formülünden yararlanarak Bornova ilçe merkezinde yaşayan 271 hane halkı üyesinden anket yöntemiyle veriler elde edilmiş ve derlenmiştir. Toplanan verilerin analizinde, öncelikle hane halklarının demografik ve sosyo-ekonomik özellikleri ortaya konulmuş, daha sonra süt ve süt ürünleri satın alma ve tüketim davranışları analiz edilmiştir. Bu aşamada basit aritmetik ortalama ve yüzde hesaplamalarından yararlanılmıştır. Süt ve süt ürünlerine ilişkin görüş ve tutumların değerlendirilmesinde beşli likert ölçeği kullanılmıştır. Hane halkı üyelerinin; %66.42'si kadındır, %47.97'si lise mezunudur, %70.85'i evlidir, %57.20’si ise halen bir işte çalışmaktadır. Görüşülen hane halkı üyelerinin %93.36’sı süt, %93.36’sı yoğurt, %95.21’i de peynir tükettiğini belirtmiştir. Kişi başına yıllık süt tüketimi 37.43 lt, kişi başına yıllık yoğurt tüketimi 32.84 kg, kişi başına yıllık peynir tüketimi ise 18.48 kg olarak saptanmıştır. Hayvansal protein tüketimini özendirmek, hijyenik koşullarda üretilmiş süt ve ürünlerinin tüketime sunulmasını sağlamak amacıyla toplumun bilgilendirilme ve bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar (afiş, broşür, belgesel ve spot filmler vb.) yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Süt, süt ürünleri, tüketim analizi, tüketici tercihleri, tüketici tutumları

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Analysis of Preferences for Milk and Milk Products of Consumers

Öz

Turkey's consumers to reach the level of developed countries consumption of milk holds an important place in human nutrition milk consumption is conducting research to determine their preferences, consumers need is an important content of both producers. In this context, evaluating the aforementioned studies on the basis of provinces will provide more conscious consumers. Thus, it will contribute to the health of future generations. In this study; The consumption structure of milk and dairy products in İzmir's Bornova district was analyzed and the influential socio-economic factors were examined. In other words, this is a case study. Bir başka deyişle bu bir durum tespitine yönelik çalışmadır. This study aims to analyze milk and milk products consumption patterns and preferences of households living in the urban part of Bornova district of Izmir. In the study, data was collected by survey method from 271 household members living in Bornova district center using the proportional sample size formula. In the analysis of the collected data, firstly, demographic and socio-economic characteristics of the households were revealed, and then the buying and consumption behaviors of milk and milk products were analyzed. At this stage, simple arithmetic means and percentage calculations were used. A five-point Likert scale was used to evaluate opinions and attitudes regarding milk and milk products. According to the results of this study, 66.42% of household members are women, 47.97% of them are high school graduates, 70.85% of they are married, and 57.20% of them are still working in a job. 93.36%, 93.36% and 95.21% of the household members interviewed stated that they consumed milk, yogurt and cheese, respectively. Annual milk consumption per capita was 37.43 lt, annual yogurt consumption per capita was 32.84 kg, and annual cheese consumption per capita was 18.48 kg. In order to encourage animal protein consumption and to ensure that milk and milk products produced under hygienic conditions are presented for consumption, activities for informing and raising awareness of the society (posters, brochures, documentaries and spot films etc.) should be prepared.

Anahtar Kelimeler

Milk, milk products, consumption analysis, consumer preferences, consumer attitudes

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Akbay, C., Tiryaki, G.Y. (2007). Tüketicilerin ambalajlı ve açık süt tüketim alışkanlıklarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi: Kahramanmaraş örneği. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1):89-96
• Andiç S., Şahin, K., Koç, S. (2002). Van merkez ılçe kentsel alanda süt tüketimi, Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(2):33-38
• Arslan, H, Engindeniz, S., Çınar, G. (2016). İzmir ili kentsel kesiminde odun dışı bitkisel orman ürünleri tüketiminin analizi üzerine bir araştırma, E.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 53(3):251-257
• Arslan, Ö., Sevim, A., Güler, D., Saner, G. (2020). İzmir İlinde Tüketicilerin Çiğ Süt Satın Alma Kararlarını Etkileyen Faktörlerin Analizi. Atatürk Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi., 51 (3): 279-287.
• Ayar, A, Nizamoğlu, M. (2002). Süt ve süt ürünlerinin tüketimi üzerine bazı sosyal faktörler ve tüketici özelliklerin etkisi. Gıda Yem Bil Teknol Derg,1(1):25-31.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar, Sistem Yayıncılık, Ankara
• Black, R.E., Williams, S.M, Jones, I.E., Goulding, A. (2002). Children who avoid drinking cow milk have low dietary calcium intakes and poor bone health. American Journal of Clinical Nutrition. 76: 675-80
• Çebi, K., Özyürek, S., Türkyılmaz, D. (2018). Süt ve süt ürünleri tüketiminde tüketici tercihlerini etkileyen faktörler: Erzincan ili örneği. YYÜ Tarım Bilimleri Dergisi, 28(1):70-77
• Cevger, Y., Aral, Y., Demir, P., Sarıözkan, P. (2008). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi intern öğrencilerinde hayvansal ürünlerin tüketim durumu ve tüketici tercihleri. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 55: 189-194
• Christopher, B.E., Nordin, N. (1997). Calcium and Osteoporosis. Nutrition; 13(7/8):664-686
• Çelik, Y., Karlı, B., Bilgiç, A., Çelik, Ş. (2005). Şanlıurfa ili kentsel alanda tüketicilerin süt tüketim düzeyleri ve süt tüketim alışkanlıkları, Tarım Ekonomi Dergisi 11(1):5-12
• Dal, N.E., Oral, M., Korkmaz, İ. (2018). Genç tüketicilerin içme sütü tüketim alışkanlıkları, The Journal of Academic Social Science Studies, 68:521-547
• Demir, G., Süer, O, Kaya, S. (2018). Investigation of milk and dairy products consumption of adolescents, Journal of Current Researches on Health Sector, 8(2): 37-48
• Demircan, V., Örmeci, MÇ, Kızılyar, G. (2011). Isparta ilinde ailelerin ambalajlı ve açık süt tüketim alışkanlıklarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6(2): 39-47
• Demirci, M, Kurultay, Ş., Öksüz, Ö. (1998). Tekirdağ ilinde içme sütü tüketim alışkanlıkları ve alışkanlıkları etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. İçme Sütü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, Tekirdağ, s.140-157
• Engindeniz, S., Aktürk, D., Savran, A.F., Koşum, N., Taşkın, T., Kesenkaş, H., Gökmen, M., Uzmay, A., Çınar, G. (2017). İzmir, Çanakkale ve Balıkesir illerinde keçi sütü ve ürünleri tüketiminin analizi üzerine bir araştırma, E.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 54(4):385-395
• Erdal, G, Tokgöz, K. (2011). Tüketicilerin ambalajlı ve açık süt tüketim tercihlerini etkileyen faktörler: Erzincan ili örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si 13(20): 111-115
• Gözener, B., Sayılı, M. (2013). Tüketicilerin açık süt ve süt ürünleri tüketim tercihlerinin incelenmesi Tokat-Turhal ilçesi örneği. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 8(1):160-175
• Gündüz, O., Kılıç O, Emir M., Aydın, G. (2013). Süt ve süt ürünleri tüketiminde tüketici tercihlerini etkileyen faktörler. Samsun ili örneği, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 8(1):36-43
• Hasipek S., Kaleli, N. (2002). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nin yurtta kalan kız ve erkek öğrencilerinin süt ve süt ürünleri tüketim sıklığı üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 8(3): 204-207
• Karagözlü, N., Karagözlü, C., Karaca, S., Eren S. (2005). Üniversite öğrencilerinde süt ve ürünleri tüketim alışkanlıkları ve beslenme bilinçleri üzerine bir araştırma. Celal Bayar Üniversitesi Fen Fakültesi Dergisi. 1(12):101-108.
• Karakaya, E., Akbay, C. (2013). İstanbul ilinde tüketicilerin süt ve süt ürünleri tüketim alışkanlıkları, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(1):65-77
• Karakaya, E., Akbay, C. (2014). İstanbul ili kentsel alanda tüketicilerin açık ve paket süt tüketim alışkanlıkları. Tarım Ekonomisi Dergisi, 20(1):17-27
• Karakaya, E., Kızıloğlu, S. (2018). Bingöl ili kent merkezinde tüketicilerin süt ve süt ürünleri tüketim alışkanlıkları. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 21(Özel Sayı): 12-21
• Kayışçıoğlu, S., İçöz, A. (2012). Eğitim Düzeyinin Fast- Food Tüketim Alışkanlığına Etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 9(2): 16-19
• MacDonald, L.E., Brett, J, Kelton, D, Majowicz, S.E., Snedeker, K., Sargeant, J.M. (2011). A systematic review and meta-analysis of the effects of pasteurization on milk vitamins, and evidence for raw milk consumption and other health-related outcomes. Journal of Food Protection, 74:1814–1832
• Malatacık, A.F. (2006). Elazığ ili merkez ilçede et, süt ve süt ürünleri tüketim yapısı. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Van
• Mazıcıoğlu, M.M., Öztürk, A. (2003). Üniversite 3 ve 4. sınıf öğrencilerinde beslenme alışkanlıkları ve bunları etkileyen faktörler, Erciyes Tıp Dergisi, 25(4):172-178
• Meneses, M, Pasqualino, J., Castells, F. (2012). Environmental assessment of the milk life cycle: the effect of packaging selection and the variability of milk production data. Journal of Environmental Management. 107:76–83
• Newbold, P. (1995). Statistics for Business and Economics. New Jersey: Prentice Hall
• Niyaz, Ö.C., İnan, İ.H. (2016). TR22 Güney Marmara Bölgesindeki tüketicilerin süt ve süt ürünleri tüketim düzeylerinin belirlenmesi, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4 (2): 7–13
• Ocak, S., Önder, H. (2014). Süt ürünlerinde tüketici tercihini etkileyen faktörler ve gıda güvenliği bilinci, Hayvansal Üretim, 55(2):9-15
• Onurlubaş, E., Çakırlar, H. (2016). Tüketicilerin süt ve süt ürünleri tüketimini etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1): 217-242
• Öncül, M., Sekman, Y., Kınıklı, F., Artukoğlu, M.M. (2019). Tüketicilerin gıda ürünleri satın alma tercihlerinin incelenmesi: İzmir ili örneği, Tarım Ekonomisi Dergisi, 25(2):207-217
• Örmeci, Kart ÇM., Demircan, V. (2014). Dünyada ve Türkiye’de Süt ve Süt Ürünleri Üretimi, Tüketimi ve Ticaretindeki Gelişmeler, Akademik Gıda 12(1): 78-96
• Özbey, F. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. J Health Pro Res 2020; 2(1):1-6.
• Özçıngırak, G., Engindeniz, S. (2019). İzmir’in kentsel kesiminde sera sebzeleri tüketiminin analizi, Tarım Ekonomisi Dergisi 25 (1):53-66
• Özel, G. (2008). Tüketicilerin süt tercihinde etkili olan faktörlerin incelenmesine yönelik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3): 227-240
• Özyürek, S., Yangılar, F., Çebi, K. (2019). Erzincan Üniversitesi Öğrencilerinin Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının İncelenmesi. Black Sea Journal of Agriculture 2(3): 119-125
• Para, G., Ülger, İ., Kaliber, M. (2018). Erciyes Üniversitesi Öğrencilerinin Süt Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1): 329-339
• Pereira A, Rey, P.V, Vence, X, Moreira, M.T, Gumersindo, Feijóo G. (2018). Fresh milk supply through vending machines: Consumption patterns and associated environmental impacts. Sustainable Production and Consumption, 15:119–130.
• Savran, F., Aktük, D., Dellal, İ., Tatlıdil, F., Dellal, G., Pehlivan, E. (2011). Türkiye’de seçilmiş bazı illerde keçi sütü ve ürünleri tüketimine etkili faktörler, Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 17(2):251-256
• Selçuk, Ş., Tarakçı, Z., Şahin, K., Coşkun, H. (2003). Yüzüncü Yıl Üniversitesi lisans öğrencilerinin süt ürünleri tüketim alışkanlıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 13(1): 23-31
• Şimşek, O, Çetin, C., Bilgin, B. (2005). İstanbul ilinde içme sütü tüketim alışkanlıkları ve bu alışkanlıkları etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 2(1): 23- 35
• Şeker, İ., Şeker P, Şahin, M., Özen VS, Akdeniz, A, Erkmen O, Kışlalıoğlu, İ, Sargın, G, Doğu GB. (2012). Elazığ İli Merkez İlçede tüketicilerin süt tüketim alışkanlıkları ve bu alışkanlıkları etkileyen faktörlerin belirlenmesi, F. Ü. Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 26 (3): 131-143
• Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (2010). Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi Sonuç Raporu. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme Ve Diyetetik Bölümü, Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 931, Ankara.
• Terin, M. (2014). Dünya süt ve süt ürünleri üretim, tüketim, fiyat ve ticaretindeki gelişmeler. Iğdır Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(3): 53-63
• Terin, M., Bilgiç, A., Güler, Oİ., Yavuz, F. (2015). Türkiye’de süt ürünleri tüketim harcamalarına etki eden faktörlerin analizi: çoklu heckman örneklem seçicilik sistem yaklaşımı. Tarım Bilimleri Dergisi, 21(4): 500-515
• TÜBER. (2015). Türkiye Beslenme Rehberi, Sağlık Bakanlığı Yayınları, Ankara
• TÜİK, (2019). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları (2018). http://www.tuik.gov.tr/ , Erişim:17.12.2019
• USK (Ulusal Süt Konseyi). (2019). Dünya ve Türkiye’de Süt Sektörü İstatistikleri. 2018 Süt raporu, https://ulusalsutkonseyi.org.tr/2018-sut-raporu-2618 , Erişim: 25.12.2019
• Uzunöz, M., Gülşen, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin süt ve süt ürünleri tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi 2007;(3):15-21
• Ünal, R.N, Besler H.T. (2008). Beslenmede sütün önemi. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 727, Ankara
• Weetman, C. (2017). A Circular Economy Handbook for Business and Supply Chains: Repair, Remake, Redesign, Rethink. Kogan Page Limited, London
• Yayar, R. (2012). Consumer characteristics influencing milk consumption preference. The Turkey case. Theoretical and Applied Economics, 7(7):25-42.
• Yazıcı, ME. (2016). Kırşehir ilinde süt ve süt ürünleri tüketiminde tüketici algılarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Zootekni Anabilim Dalı, Kırşehir.
• ZMO, (2019). Süt Raporu-2018. https://www.tmmob.org.tr/sites/default/files/zmo.pdf , Erişim: 25.12.2019.