Tekirdağ Koşullarında Sorgum-Sudan Otu Melezi (Sorghum bicolor-Sorghum sudanense) Su Verim İlişkileri

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 1, 166 - 176, 26.01.2022

Samet Moray , Ahmet İstanbulluoğlu

https://doi.org/10.33462/jotaf.940751

Cited By: 2

Öz

Sorgum-Sudan otu melezi (Sorghum bicolor-Sorghum sudanence)’nin su-verim ilişkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılan bu araştırma 2018-2019 yıllarında Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi deneme alanında (40°59' K - 27°34' D; 20 m) yürütülmüştür. Sorgum Sudan otu melezi tohumu kullanılarak tesadüf parselleri deneme desenine göre üç tekerrürlü planlanan araştırmada, bitki boyları ortalama 95-105 cm’ye ulaştığında biçimi takiben sekiz farklı sulama konusu yer almıştır. Bunlar kimi biçimleri takiben sulanan ve sulanmayan ile tüm biçimleri takiben sulanan ve susuz konular olmuştur. Araştırma sonuçlarına göre en fazla yeşil ot verimi, tüm biçimleri takiben sulanan (III) ve ilk iki biçimi takiben sulanan (II0) konulardan sırasıyla 5.03 ve 5.02 t da-1 elde edilmiştir. İlk biçimi takiben sulamanın verim artışında önemli etkisi olmakla birlikte, en yüksek verimi alabilmek için ilk iki biçimi takiben sulamanın yeterli olacağı, tek başına ikinci veya üçüncü biçimi takiben sulamaların verim artışında etkili olmadığı, üçüncü biçimi takiben sulamaya ise gerek olmadığı görülmüştür. Bir tek sulama yapılması gerekiyorsa bunun ilk biçimi takiben yapılması önerilmektedir. İkinci biçim döneminde sulanmayıp üçüncü biçim döneminde sulama uygulaması olan konular (I0I ve 00I) üçüncü biçim döneminde hasat boyuna erişemediği için sulama uygulaması yapılamamıştır. Hiçbir biçim döneminde sulanmayan (000) konu da üçüncü biçim döneminde istenilen hasat boyuna ulaşamamıştır. Tekirdağ koşulları altında Sorgum Sudan otu melezi bitkisi kuru tarım için uygun olmadığı görülmüştür. Konulardan elde edilen mevsimlik su tüketimi ile yeşil ot verimi arasında 0.01 düzeyinde önemli Y = 5.06 ET + 2043.3 eşitliği ile tanımlanan ilişki bulunmuştur. Yine toplam büyüme mevsimi için, bitki su tüketimi ile yeşil ot verimi arasında su-verim ilişkisi faktörü (ky) 0.66 olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sorgum-Sudan otu, bitki su tüketimi, sulama, su kullanım fonksiyonu, su verim ilişkisi faktörü, Trakya Bölgesi

Water-Yield Relationships of Sorghum-Sudangrass Hybrid (Sorghum Bicolour-Sorghum Sudanense) in Tekirdağ Conditions

Öz

This research was carried in Thrace Region of Turkey (40◦59’ K - 27◦34’ D; 20 m) experiment area in 2018-2019 years in order to determine water-yield relationships of Sorghum-Sudan Grass Hybrid (Sorghum Bicolor-Sorghum Sudanence). In the study, which was planned with three replications according to the trial pattern of random parcels using Sorghum Sudan grass hybrid seed, eight different irrigation treatments were sawed following the form when the plant height reached an average of 95-105 cm. These have been irrigated and rain-fed following some saw and irrigated and rain-fed after all saws. According to the results of the research, the highest yield of green weed, 5.03 and 5.02 t da-1 were obtained from the treatments irrigated (III) following all the saws and irrigated (II0) following the first two saws, respectively. Although the irrigation has an important effect on the increase in yield after the first saw, it has been observed that irrigation will be sufficient following the first two saws, the irrigation is not effective in the yield increase after the second or third saw, and there is no need for irrigation after the third saw. If a single irrigation is required, this should be done following the first saw. Treatments (I0I and 00I) that were not irrigated in the second saws period but third saws were irrigated, irrigation applied has not been as it could not reach the harvest size. In the non-irrigated treatment (000) could not reach harvest size in the third saw periods. Under Tekirdağ conditions, Sorghum Sudan grass hybrid plant was found to be unsuitable for dry farming. The relationship between seasonal evapotranspiration and green weed yield was statistically significant (p < 0.01) and it can be defined by equation of Y= 5.06 ET + 2043.3 (r = 0.82**). Again, for the total growing season, the water yield responce factor (ky) between evapotranspiration and green weed yield was calculated as 0.66.

Anahtar Kelimeler

Sorghum-Sudan grass hybrid, Evapotranspiration, Irrigation, Water use function, Yield response factor, Thrace Region

Kaynakça

• Aras, İ., 2017. Silajlık Sorgum (Sorghum Sp.)’un Verim ve Kalitesi Üzerine Farklı Sulama Suyu Tuzluluk Seviyelerinin Etkileri. (Yüksek Lisans Tezi), Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Iğdır.
• Arslan M., Erdurmuş C., Öten M, Aydınoğlu B. ve Çakmakçı S (2016). Sorgum ve Bazı Bitkilerin İle Farklı Oranlarda Karışımlarından Hazırlanan Silajların Kalite Özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 14(02): 34-41
• Berenguer, M.J., J.M. Faci, 2001. Sorghum (Sorghum Bicolor L. Moench) Yield Compensation Processes Under Different Plant Densities and Variable Water Supply. Europen Journal of Agronomy, Volume 15, Issue 1: Pages 43-55.
• Beyce, Ö., K. Madanoğlu, 1980. Bitki Su Tüketiminin Saptanması. TOPRAKSU Araştırma Ana Projesi, No: 433, Ankara.
• Boyraz, D., H. Sarı, 2012. Tekirdağ Değirmenaltı-Muratlı Kavşağı Çevre yolunu Oluşturan Katenadaki Toprakların Fiziksel ve Zemin Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Journal of Tekirdağ Agricultural Faculty, 2012, 9(3), pp 68-78.
• Bullock, D.G., M. Dugarte-Fernadez, J.L. Fowler, 1991. Growth Analysis of Irrıgated SorghumSudan grass. Biotron Institute Kyushu University NII-Electronic Library Service, Biotironics Vol. 20: p. 9-17.
• Demirhan, F., 2007. Silajlık Olarak Kullanılabilecek İkinci Ürün Bazı Yem Bitkisi Türlerinin Morfolojik Özellikleri ve Ot Verimi Üzerine Araştırmalar, (Yüksek Lisans Tezi), Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Dennis, P.G, D.G. Watts, C.Y. Sullivan, J.R. Gilley, 1982. Moisture Deficits and Grain Sorghum Performance: Evapotranspiration-Yield Relationships. Acsess Digital Library, Vol. 74, No. 5, p 815-820. September 1982, doi:10.2134/agronj1982.00021962007400050011x.
• DMİ, 2019. Tekirdağ İli 2018 ve 2019 Yılı Metorolojik Rasat Özeti. Aylık Toplam Ortalama Sıcaklık, Yağış, Nem, Rüzgâr Hızı Değerleri. Tarım ve Ormancılık Bakanlığı Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü. Tekirdağ.
• Dündar, M., 2019. Kısıntılı Sulama Tekniğinin İkinci Ürün Tatli Sorgumun Biyokütle ve Biyoetanol Verimine Etkilerinin Araştırılması (Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Doorenbos, J., A.H. Kassami, 1979. Yield Respose to Water. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Irrıgation and Drainage Paper; 33, Roma.
• Ebenezer, A., A. Ayorinde, A. Olufayob, 2004. Evaluation of Two Temperature Stress Indices to Estimate Grain Sorghum Yield and Evapotranspiration. Access Digital Library, Vol. 96, No. 5: p. 1282-1287. Sept, 2004. doi:10.2134/agronj2004.1282.
• Enciso, J., J. Jifon, L. Ribera, S.D. Zapata, G.K. Ganjegunte, 2015. Yield, Water Use Efficiency and Economic Analysis of Energy Sorhgum in The South Texas. Scienece Direct Journals and Books, Biomass and Bioenergy. Volume: 81 Pages: 339-344.
• Faci, J.M., E. Fereres, 1980. Responses of Grain Sorghum to Variable Water Supply Under Two Irrigation Frequencies. Irrıgation Sciene by Springer Link, (1), 49–159.
• Farre, I. ve Faci, J.M. (2006). Comparative response of maize (Zea mays L.) and sorghum (Sorghum bicolor L. Moench) to deficit irrigation in a Mediterranean Environment. Agricultural Water Management. 83(1-2), 135-143.
• Garofalo, P., A.V. Vonella, S. Ruggieri, M. Rinaldi, 2011. Water and Radiation Use Efficiencies of Irrigated Biomass Sorghum in a Mediterranean Environment. Italian Journal of Agronomy; Volume 6, No. 2, pages 134-139.
• Howell T.A., Copeland K.S., Schneider A.D., Dusek D.A., (1988). Sprinkler Irrigation Management for Corn Southern Great Plaine. International Summer Meeting og The ASEA, Rushmore Plaza Civic Center, Rapid City, SD. USA.
• Howell, T.A., H.A. Cuenca, K.H. Solomon, 1990. Crop Yield response.Management of farm irrigation systems. Trans. ASAE Monograph Chap. S. USA.
• Kanber, R., O. Tekinel, R. Baştuğ, S. Önder, N. Baytorun, 1989. Peaunt Yield as Affeoted by deficit Irrigation Soil Texture. Sowing Date and Irrigation Interval “Theory and practice. Edit by J.R. Rydzeuski and cF. Ward”, Southampton.
• İstanbulluoğlu, A., 1996. Bitki Su Tüketiminin Doğrudan Ölçüldüğü, Tarla Deneme Parselleri Yöntemi, Trakya Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 240, Tekirdağ.
• Ismail, S.M., F.S. Nakhlawy, J.M. Basahi, 2017. Sudan Grass and Pearl Millets ductivity Under Different Irrigation Methods With Fully Irrigation and Stresses in Arid Regions. Japanese Society of Grassland Science, Grassland Science, Vol.64: pp 29–39.
• Shenkut, A., K. Tesfoye, F. Abegaz, 2013. Determination of Water Requirement and Crop Coefficient for Sorghum (Sorghum Bicolor L.). At Sciene, Techology and Arts Research Journal. Vol: 12, No 3. Paper 16-24.
• Şamlı H. E. ve Onarbay O. N. (2011). Farklı Depolama Şartlarının Bazı Protein Kaynaklı Yem Hammaddelerinin Özellikleri Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8 (3): 40-45.
• Karahocagil, P., H. Ege. 2004. Karma Yem Sanayi. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, Bakış. Sayı: 5 (9): 1–4.
• Miller, A.N., M.J. Ottman M.J.,2010. Irrigation Frequency Effects on Growth and Ethanol Yield in Sweet Sorghum. Acsess Digital Library, Vol. 102 No. 1; p. 60-70. Jan 2010. doi:10.2134/agronj2009.0191
• Myers, R.J.K., M.A. Foale, A.A. Done, 1984. Responses of Grain Sorghum to Varying Irrigation Frequency in the Ord İrrigation Area. II. Evapotranspiration, Water Use Efficiency and Root Distribution of Different Cultivars. Crop & Pasture Sciene, Australian Journal of Agricultural Research, 35(1): p. 31-42.
• Musick, J.T., D.A. Dusek, 1980. Irrigated Corn Yield Response to Water. Transactious of the ASAE. Vol. 23, No: 1, Washington.
• Tülücü, K., 1985. Tarımsal Sulamada Kısıntılı Su Uygulaması Su-Üretim Fonksiyonu Kavramı ve Kaynakların En İyi Kullanımı. Doğa, Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 9(1).
• Uzun, F., A.V. Garipğlu, N. Ocak, 2017. Water use efficiency, yield, and nutritive value of maize and sorghum cultivars irrigated in a shallow soil. Anadolu Journal of Agricultural Sciences. 32 (2017), 358-366 p.