MÜKELLEFLERİN VERGİ AHLAKI VE VERGİ BİLGİSİNİN VERGİ BİLİNCİ ÜZERINE ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 14, 62 - 77, 03.05.2024

Serkan Akçay , Şueda Demirhan

https://doi.org/10.46236/jovosst.1463648

Öz

Vergi, özetle kamu giderlerinin karşılamasında kullanılan temel bir finansman aracıdır. Her vatandaşın öncelikle yerine getirmesi gereken görevlerden birisidir. Devlet tarafından vergilerin eksiksiz olarak toplanabilmesi için tüm vatandaşların vergi bilincine sahip olması çok önemlidir. Vergi bilinci konusunda eğitimin önemi ve araştırılması bu çalışmanın konusudur. Çalışmada, Artvin Çoruh Üniversitesi Borçka Acarlar Meslek Yüksekokulu 1. ve 2. sınıf öğrencilerine anket çalışması uygulanarak vergi bilgisi, vergi ahlakı ve vergi bilinci düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Anket için, Borçka Acarlar Meslek Yüksekokulunun seçilmesinin sebebi, bölüm sayısının çok olmasına rağmen müfredatında vergi ve muhasebe ile ilgili eğitimin yapıldığı tek bölümün Maliye Programı(Finans, Bankacılık ve Sigortacılık Bölümü) olması ve bu bölümün anket sonucunu diğer bölümlerle kıyaslama isteğidir. Ankete katılan toplam öğrenci sayısı 84 kişidir. Anket verilerinin değerlendirme aşamasında ise, frekans analizi ve yüzdelik dağılımlarla birlikte normallik testi, one-way anova testi ve bağımsız gruplar t-testi analizi uygulanmıştır. Çalışma sonucunda, belirgin olarak Finans, Bankacılık ve Sigortacılık Bölümü öğrencilerinin vergi bilinç düzeylerinin diğer bölüm öğrencilerinden daha yüksek olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Vergi Bilgisi, Vergi Bilinci, Vergi Ahlakı

Etik Beyan

ETİK KURULU KARARI EKTEDİR.

THE EFFECT OF TAXPAYERS' TAX MORALITY AND TAX KNOWLEDGE ON TAX AWARENESS

Öz

In short, tax is a basic financing tool used to meet public expenses. It is one of the duties that every citizen must fulfill first. It is very important that all citizens have tax awareness so that taxes can be collected completely by the state. The importance of education and research on tax awareness is the subject of this study. In the study, it was aimed to determine the levels of tax knowledge, tax morale and tax awareness by applying a survey to the 1st and 2nd year students of Artvin Çoruh University Borcka Acarlar Vocational School. The reason why Borçka Acarlar Vocational School was chosen for the survey is that, although it has a large number of departments, the only department in its curriculum that provides tax and accounting-related training is Finance Program(Department of Finance, Banking and Insurance). The survey has been aimed to compare the results of the finance department with the results of other departments. The total number of students participating in the survey is 84 people. During the evaluation phase of the survey data, normality test, one-way anova test and independent groups t-test analysis were applied along with frequency analysis and percentage distributions. As a result of the study, it was observed that the tax awareness levels of the students of the Department of Finance, Banking and Insurance were significantly higher than the students of other departments.

Anahtar Kelimeler

Tax Information, Tax Awareness, Tax Morality.

Kaynakça

• Ayas, I., ve Saruç, N. T. (2015). “Vergi Kültürü ve Vergi Ahlakı: İtalya-Türkiye”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2).
• Aydoğdu Bağcı, S. ve Sever, E. (2022). Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kaynaklarına Göre Vergi Türleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Sosyoekonomi, 30 (51), 261-282 .
• Buyrukoğlu, S., ve Erasa, İ. (2012). Vergi Bilincinin Oluşmasında Mükellef Haklarının Yeri ve Önemi. Vergi Dünyası Dergisi, 375, 116-127.
• Cullis, JG ve Lewis, A. (1997). İnsanlar Neden Vergi Öder: Geleneksel Bir Ekonomik Modelden Bir Sosyal Gelenek Modeline. Ekonomik Psikoloji Dergisi, 18 (2-3), 305-321.
• Demir, İ. C., ve Ciğerci, İ. (2016). Vergi Bilincinin Oluşumunda Eğitimin Rolü: İlköğretim Öğrencileriyle Amprik Bir Çalışma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(1), 127-143.
• Dornstein, M. (1987). “Taxes:Attitudes and Perceptions and Their Social Bases”, Journal of Economic Psychology, 8, 59.
• Edizdoğan, N., Çetinkaya, Ö. ve Gümüş, E. (2018). Kamu Maliyesi, Ekin Basım Yayın Dağıtım, 114.
• İlhan, G. (2007). Vergi Ödemeyi Etkileyen Ekonomik Faktörler. Akademik Bakış, 12, 1-13.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• McGee, R. W. (2004). The Philosophy of Taxation and Public Finance, Dordrecht, Kluwer Academic Publishers, London, Boston.
• Organ, İ., ve Yegen, B. (2013). Vergi Bilinci ve Vergi Ahlaki Oluşumunda Muhasebe Meslek Mensuplarinin Rolü: Adana Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 241-271.
• Ömürbek, N., Çiçek, H. G., ve Çiçek, S. (2007). Vergi Bilinci Üzerine Bir İnceleme: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Yapılan Anketin Bulguları. Maliye Dergisi, 153(2007), 102-122.
• Özcan, F., ve Akyel, N. (2020). Muhasebe ve Finansman Eğitimi Alan ve Almayan Lise Öğrencilerinin Vergi Ahlâkı, Vergi Algısı ve Vergi Bilinci Farklılıklarının İncelenmesi: Bir Uygulama Örneği. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 54-67.
• Polat, C., Sağlam, M., & Sarı, T. (2013). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi’nin Bibliyometrik Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 273-288.
• Sağlam, M. (2013). Vergi Algısı ve Vergi Bilinci Üzerine Bir Araştırma: İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencilerinde Vergi Algısı ve Bilinci. Sosyoekonomi, 19(19).
• Şenyüz, D., Yüce, M., ve Gerçek, A. (2014). Vergi Hukuku: Genel Hükümler. Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Şenyüz, D., Yüce, M., ve Gerçek, A. (2015). Türk Vergi Sistemi, 12. Baskı, Şubat, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics: Pearson New İnternational Edition. Pearson Higher Ed.
• Taytak, M. (2010). İlköğretim II. kademe öğrencilerinde vergi bilincinin tespiti: ampirik bir araştırma. Maliye Dergisi, 158, 496-512.
• Teyyare, E., ve Kumbaşlı, E. (2016). Vergi Bilinci ve Vergi Ahlakinin Gelişmesinde Maliye Bölümü Eğitiminin Rolü. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(4), 1-30.
• Torgler, B. (2003). Tax morale: Theory and empirical analysis of tax compliance (Doctoral dissertation, University_of_Basel).
• Tosuner, M., ve Demır, İ. C. (2009). Vergi Ahlâkının Sosyal ve Kültürel Belirleyenleri. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 14(1).
• Yanık, A., ve Doğan, E. (2022). Vergi Bilinci ve Vergi Algısı: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KOSBED), (44).
• Yeşilyurt, Ş. (2015). Vergi Bilincinin Vergi Ahlakı Üzerindeki Etkisi: Maliye ve İlahiyat Bölümü Öğrencileri Örneği/The Impact of Tax Conscious on the Tax Ethics: Department of Public Finance and Theology Students Sample. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 36-56.
• Yıldız, G., ve Bakır, Z. (2019). Lise Öğrencilerine Yönelik Vergi Bilinci: Eskişehir Örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(4), 294-307.