Ekonomik Bir Suç Olarak Piyasa Dolandırıcılığı Suçunun Değerlendirilmesi

Yıl 2020, , 19 - 55, 10.12.2020

Yeliz Neslihan Akın

https://doi.org/10.26650/mcd2020-781882

Öz

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda, Kanunu’nun da amacını ifade eden, sermaye piyasasının güvenilir, şeffaf, etkin, istikrarlı, adil ve rekabetçi bir ortamda işleyişinin ve gelişmesinin sağlanması, yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması için sermaye piyasasının düzenlenmesi ve denetlenmesi amacıyla, sermaye piyasası suç ve kabahatleri düzenlenmiştir. Sermaye piyasası suç ve kabahatlerine vücut veren fiillerin bir kısmı piyasa dolandırıcılığı niteliğindedir. Bu niteliği haiz fiiller için, Sermaye Piyasası Kanunu’nun 107. maddesinde piyasa dolandırıcılığı suçunun iki türü hükme bağlanmıştır. Bu bağlamda Sermaye Piyasası Kanunu’nun madde 107/1 hükmünde, işlem temelli piyasa dolandırıcılığı suçunun; madde 107/2 hükmünde ise bilgi temelli piyasa dolandırıcılığı suçunun kanunî tanımı yapılmıştır. Yer verilen bu kanunî tanımlar incelendiğinde, mülga 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanun düzenlemesinden farklı özelliklerin bulunduğu tespit edilmiştir. Bu bakımdan piyasa dolandırıcılığı suçuna ilişkin yürürlükteki düzenlemenin suç teorisi açısından irdelenerek mülga Sermaye Piyasası Kanunu ile ortak ve farklı özelliklerinin ortaya konulması önem taşımaktadır. Bunun dışında suç teorisi açısından yapılacak bir irdelemede, unsurlar açısından suçun oluşmaması hâlinde ise Sermaye Piyasası Kanunu’nda düzenlenen piyasa bozucu eylemlere yönelik hükmün uygulanması söz konusu olabilecektir. Zira Sermaye Piyasası Kanunu’nun 104. maddesi uyarınca, suçun oluşmadığı ve dolayısıyla cezaî yaptırım uygulanamadığı hâllerde, aynı fiiller hakkında malî nitelikli idarî para cezası uygulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, Mülga 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, Sermaye Piyasası Suç ve Kabahatleri, İşlem Temelli Piyasa Dolandırıcılığı Suçu, Bilgi Temelli Piyasa Dolandırıcılığı Suçu

The Evaluation of Market Fraud Crime As An Economic Crime

Öz

In Capital Market Law No. 6362, capital market crimes and misdemeanors were regulated in order to ensure the functioning and development of the capital market in a reliable, transparent, effective, stable, fair and competitive environment, and to regulate and control the capital market in order to protect the rights and interests of investors, which also expresses the purpose of the Law. Some of the acts that give rise to capital market crimes and misdemeanors are market frauds. For acts of this nature, two types of market fraud crimes are stipulated in article 107 of the Capital Market Law. In this context, the legal definition of the transaction-based market fraud crime under article 107/1 and the information-based market fraud crime under article 107/2 of the Capital Market Law have been made. When these legal definitions are examined, it is determined that there are different features compared to the abrogated Capital Market Law no. 2499. In this regard, it is important to examine the current regulation regarding market fraud crime in terms of crime theory and to reveal both the common and different features of the abrogated Capital Market Law. Furthermore, in an investigation in terms of crime theory, in case the crime does not occur in terms of factors, the provision regarding the market distorting actions regulated in the Capital Market Law may be in question because, in accordance with Article 104 of the Capital Market Law, in cases where the crime does not occur (and therefore no criminal sanction can be imposed), a financial administrative penalty is imposed for the same acts.

Anahtar Kelimeler

Capital Market Law No. 6362, Abrogated Capital Market Law No. 2499, Capital Market Crimes and Misdemeanors, The Transaction-Based Market Fraud Crime, The Information-Based Market Fraud Crime

Kaynakça

• Aksoy, Ş. (1998). Kamu Maliyesi. (3. Baskı). İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Artuk, E. (1989). Suç Genel Teorisi. Ceza Hukuku El Kitabı içinde. (1. Baskı). İstanbul: Yayın No.: 200, Hukuk Dizisi: 95.
• Artuk, M. E., Gökcen, A. ve Yenidünya, C. (2011). Ceza Hukuku Genel Hükümler. (5. Baskı). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Aşkın, U. (2018). Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. Cilt: 24, Sayı: 2, Aralık, 682-710.
• Aytekin İnceoğlu, A. (2020). Ekonomik Suçlar. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2020/1, 119-163.
• Bostancı, F. ve Kadıoğlu, (2009). E. Sermaye Piyasası Suçları (Manipülasyon ve İçerden Öğrenenlerin Ticareti). Standard, Mayıs, 99-101.
• Dursun, S. (2010). Sermaye Piyasasında Gerçeğe Aykırılıktan Doğan Suçlar. (1. Baskı). İstanbul, Oniki Levha Yayıncılık.
• Dursun, S. (2006). Ekonomik Suçlar ve Bankacılım Suçları Bağlamında Bankacılık Düzenine Karşı İşlenen Suçlar. (1. Baskı). Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Erginay, A. (1994). Kamu Maliyesi. (15. Baskı). Ankara: Savaş Yayınları.
• Geçer, A. E. (2017). Sermaye Piyasası Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XXI, Sayı: 2, 241-270.
• Hafızoğulları, Z. ve Özen, M. (2011). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. (4. Baskı). Ankara: US-A Yayıncılık.
• Kadıoğlu, E. (2015). Sermaye Piyasası Kanunu: Manipülasyondan Piyasa Dolandırıcılığına, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt: 52, Sayı: 600, 73-81.
• Koca, M. ve Üzülmez, İ. (2016). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Oktar, S. A. (2019). Vergi Hukuku. (14. Baskı). İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Özgenç, İ. (2011). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. (6. Bası). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sakin, S. (2016). Sermaye Piyasasında Manipülasyon Suçu. International Journal Of Legal Progress. Volume: 2, Number: 1, 31-77.
• Şensoy, D. (2013). Manipülasyon; Piyasa Dolandırıcılığı Suçu, Uygulanacak Tedbirler ve Yaptırımlar. Ankara Barosu Dergisi. Sayı: 3, 371-399.
• Yenidünya, A. C. (2013). Sermaye Piyasası Kanununda Düzenlenen Suç ve Kabahatlere İlişkin Genel Prensipler. İpek Yolu Canlanıyor: Türk-Çin Hukuk Zirvesi (12-14 Haziran 2012). Konferans Bildiri Kitabı, (Editörler: Yenidünya, A. C., Erkan, M. ve Asat, R.). Nisan. 85-99.
• Yılmaz, E. B. (2020). Maliye. (4. Baskı), İstanbul: Der Yayınları: 453.
• Yüce, A. A. (2012). Sermaye Piyasasında Manipülasyon. TBB Dergisi. 2012 (98), 363-388.
• Zafer, H. (2011). Ceza Hukuku Genel Hükümler. (2. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Dursun, S. (2013). 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun Suçlar ve Kabahatler Hakkındaki Yenilikleri. 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanununun Getirdiği Yenilikler ve Uygulamasının Değerlendirilmesi Sempozyumu. İstanbul, 2 Mayıs 2013, http://www.selmandursun.com/?p=118.
• Ertaş, V. Boğaziçi Avukatlar Derneği Tarafından Düzenlenen 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanununun Getirdiği Yenilikler ve Uygulamasının Değerlendirilmesi Programı. www.spk.gov.tr/Duyuru/Goster/20130502/0.
• Sermaye Piyasası Kurulu. 2019 Yılı Faaliyet Raporu. (Çevrimiçi), https://www.spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/1314.
• Sermaye Piyasası Kurulu. 2018 Yılı Faaliyet Raporu. (Çevrimiçi), https://www.spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/1299.
• Sermaye Piyasası Kurulu. 2017 Yılı Faaliyet Raporu. (Çevrimiçi), https://www.spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/1283.
• Sermaye Piyasası Kurulu. Sermaye Piyasasında Piyasa Dolandırıcılığı (Manipülasyon). http://www.spk.gov.tr/Sayfa/Index/3/7.
• Sermaye Piyasası Kurulu. 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu Gerekçeleri. http://mevzuat.spk.gov.tr/.
• Sermaye Piyasası Kurulu. İşlem Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı. http://www.spk.gov.tr/Sayfa/AltSayfa/757.
• Sermaye Piyasası Kurulu. Hisse Senedi Piyasasında Manipülasyon: Kullanılan Yöntem Örnekleri, Manipülatif İşlem Kalıbı Örnekleri, Korunma Yolları. http://www.spk.gov.tr/Duyuru/Dosya/20031215/0.
• Anayasa Mahkemesi, 14.05.2015 Tarihli ve E. 2014/177, K. 2015/49 Sayılı Karar.
• Yargıtay 19. Ceza Dairesi, 20.05.2019 Tarihli ve E. 2019/22848, K. 2019/8568 Sayılı Karar.
• Yargıtay 19. Ceza Dairesi, 11.02.2019 Tarihli ve E. 2018/7815, K. 2019/4066 Sayılı Karar.
• Yargıtay 19. Ceza Dairesi, 18.01.2017 Tarihli ve E. 2015/30694, K. 2017/400 Sayılı Karar.
• Yargıtay 19. Ceza Dairesi, 01.06.2016 Tarihli ve E. 2016/480, K. 2016/18874 Sayılı Karar.
• Yargıtay 19. Ceza Dairesi, 25.05.2016 Tarihli ve E. 2016/1046, K. 2016/18544 Sayılı Karar.
• Yargıtay 19. Ceza Dairesi, 30.03.2016 Tarihli ve E. 2015/18395, K. 2016/14177 Sayılı Karar.
• Yargıtay 15. Ceza Dairesi, 31.10.2017 Tarihli ve E. 2017/858, K. 2017/21815 Sayılı Karar.
• Yargıtay 15. Ceza Dairesi, 19.03.2013 Tarihli ve E. 2011/20676, K. 2013/5011 Sayılı Karar.
• Yargıtay 5. Ceza Dairesi, 26.03.2013 Tarihli ve E. 2012/4411, K. 2013/2346 Sayılı Karar.