Comparative Analysis of Education Expenditures and 2018 PISA Performance in Selected OECD Countries

Yıl 2020, Sayı: 63, 57 - 75, 10.12.2020

Seda Selin Keleş

https://doi.org/10.26650/mcd2020-772192

Öz

The outcomes of education policies and education expenditures are not always known with certainty. Therefore, the Programme for International Student Assessment Programme (PISA), which is implemented by the Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) at 3-year intervals, is of critical importance of the performance of the education system. Turkey participated in the PISA, which started to be implemented for the first time in 2000, in 2003. The aim of this study is to examine the relationship between OECD countries 2018 PISA performance scores and education expenditure. Within the scope of the study, human development indices, schooling rates and the effectiveness of education expenditure were investigated in a group of OECD member countries, including Turkey. To ascertain the effectiveness of education expenditures, the 2003-2018 PISA results for the countries studied were analyzed. In order to achieve the aim of the study, the education expenditures of the 10 most successful countries and Turkey per student in 2018 PISA were compared with the public education expenditures and the share of gross domestic product (GDP) allocated to education. According to the PISA score, there was an increase in Turkey’s average scores but a decrease in 2015. The reason for this decrease is explained as the transition to compulsory education during the 2012-2013 education period. In addition, according to the results of the study, there is a positive relationship between countries education expenditure per student and PISA performance. No relationship was found between PISA performance levels and the share of GDP allocated to education. The reason for this may of the differing levels of economic development. Similarly, no relationship was seen between public education expenditures and the PISA performance results.

Anahtar Kelimeler

PISA 2018, education finance, education expenditures, Turkey, OECD

Seçilmiş OECD Ülkelerinde Eğitim Harcamaları ve 2018 PISA Performanslarının Karşılaştırılmalı Analizi

Öz

Eğitim politikaları ile yapılan eğitim harcamalarının çıktıları her zaman kesin olarak bilinememektedir. Bu yüzden, OECD tarafından üçer yıllık aralarla uygulanan Uluslararası Öğrenci Başarılarını Değerlendirme Programı (PISA), eğitim sisteminin performansının saptanmasında kritik bir öneme sahiptir. İlk defa 2000 yılında uygulanmaya başlayan PISA’ya Türkiye 2003 yılında katılım sağlamıştır. Bu çalışmanın amacı, OECD ülkelerinin 2018 PISA performans puanları ile eğitim harcamaları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışma kapsamında, öncelikle Türkiye’nin de yer aldığı seçilmiş bir grup OECD üyesi ülkelerin insani gelişmişlik endeksleri, okullaşma oranları ve eğitim harcamalarının etkinliği konusu araştırılmıştır. Eğitim harcamalarının etkinliği konusunda fikir edinmek amacıyla 2003-2018 döneminde incelenen ülkelerin PISA sonuçları analiz edilmiştir. Çalışmanın amacına ulaşabilmek için 2018 PISA’da en başarılı on ülkenin ve Türkiye’nin öğrenci başına yaptığı eğitim harcamaları, kamu eğitim harcamaları ile GSYH içerisinden eğitime ayrılan payı karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmiştir. Türkiye’nin PISA sonuçlarına göre ortalama puanlarında bir artışın olduğu ancak 2015 yılında bir azalmanın olduğu görülmektedir. Bu azalışın nedeni 2012-2013 eğitim döneminde zorunlu eğitime geçiş olarak açıklanmaktadır. Ayrıca çalışmanın sonucuna göre ülkelerin öğrenci başına yapılan eğitim harcamaları ile PISA performans düzeyleri arasında pozitif bir ilişki olduğundan bahsedilebilir. PISA performans düzeyleri ile ülkelerin milli gelirlerinden eğitime ayırdığı pay arasında herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Bunun nedeni olarak ülkelerin ekonomik gelişmişliklerin aynı düzeyde olmaması olduğu söylenebilir. Benzer olarak kamu eğitim harcamaları ile ülkelerin PISA performans sonuçlarının karşılaştırılmasında da bir ilişki bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler

PISA 2018, eğitim finansmanı, eğitim harcamaları, Türkiye, OECD

Kaynakça

• Afşar, M. (2009). Türkı̇ye’de eğı̇tı̇m yatırımları ve ekonomı̇k b üyüme ı̇lı̇şkı̇sı̇. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 85–98. http://www.acarindex. com/dosyalar/makale/acarindex-1423869552.pdf
• Akkoyunlu, F. P. (2005). Eğitim ve ekonomi. Filiz Kitabevi.
• Altundemir, M. E. (2008). Eğitim harcamalarında Türkiye ve OECD ülkeleri, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 51-70.
• Ayrangöl, Z. ve Tekdere, M. (2014). Türkiye ve OECD Ülkelerinde Yapılan Eğitim Harcamalarının Karşıla ştırmalı Analizi. EUL Journal of Social Sciences, 5(2), 1- 30.
• Benson, C. (Ed). (1987). Educational financing, Economics of Education Research and Studies, The World Bank, Washington, DC, USA.
• Blankenaua, W. F., & Simpson, B. N. (2004). Public education expenditures and growth. Journal of Development Economics, 583–605.
• Çalçalı, Ö. (2019). Türkiye’de kamu eğitim harcamalarının gelişimi ve OECD ülkeleri ile PISA etkinlik karşılaştırması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 449-474.
• Gavurova, B., Kocisova, K., Belas, L., & Krajcik, V. (2017). Relative efficiency of government expenditure on secondary education. Journal of International Studies, 10(2), 329-343. doi:10.14254/2071-8330.2017/10-2/23
• Gloom, G. & Ravikumar B. (1998) Flat-rate taxes, government spending on education and growth. Review of Economic Dynamics, 1(1), 306-325.
• Gruber, J. (2012). Public finance and public policy. Fourth Edition Worth PublishersA Macmillan Higher Education Company.
• Güngör, G. ve Göksu, A. (2013). Türkiye’de eğitimin finansmanı ve ülkelerarası bir karşılaştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 59-72.Hazine ve Maliye Bakanlığı. (2019). 2020 yılı bütçe gerekçesi. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/11/2020_Yili _Butce_Gerekcesi.pdf
• İleri, T., Ahısha, R. ve Karamustafaoğlu, O. (2017). PISA başarısı nelere bağlı? Estonya örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(1).
• Kılıçaslan, H. ve Yavuz, H. (2019). PISA sonuçları ile Türkiye’de eğitim harcamaları. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 296-319.
• Kızıloluk, H. (2007). Ekonominin eğitimin amaçları ve içeriği üzerindeki etkileri. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(1), 21-30.
• Kirmanoğlu, H. (2019). Kamu ekonomisi analizi, 7. Baskı, Beta Yayınevi.
• Konan, N., Çetin, R. B. ve Bozanoğlu, B. (2018). PISA’da başarılı olan ülkelerin eğitim finansmanının analizi, Bilimsel Eğitim Araştırmaları, 2(1), 56-70.
• McMahon, W. W. (2010). The external benefits of education. International Encyclopedia of Education (Third Edition). McMahon, W. W. (1987). Externalities in education, G. Psacharopoulos (Eds.), Economics of Education: Research and Studies, 133–137.
• MEB. (2010). PISA 2009 ulusal ön raporu. http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2013/07/PISA -2009- Ulusal-On-Rapor.pdf
• MEB. (2016). PISA 2015 ulusal ön raporu, https://odsgm.meb.gov.tr/test/analizler/docs/PISA/ PI SA2015_Ulusal_Rapor.pdf.
• MEB. (2019a). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2018/19, https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019 _09/30102730_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2018_2019.pdf
• MEB. (2019b). PISA 2018 Türkiye ön raporu, http://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/03105347 _PISA_2018_Turkiye_On_Raporu.pdf.
• Mugrave, R. (2004). Kamu maliyesi teorisi kamu ekonomisi alanında bir inceleme (O. Şener ve Y. Methibay, Çev.). Asil Yayın Dağıtım.
• OECD. (2016a), PISA 2015 results (volume ı): Excellence and equity in education, PISA, OECD Publishing, Paris. https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/9789264266490-en.pdf?expires=1587652068&id=id&accname =guest& checksum=A0DE047BF4D2C38EBEAE187D02EA4730.
• OECD (2016b). PISA 2015 results (volume II): Policies and practices for successful schools, OECD Publishing, Paris.https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/9789264267510-en.pdf?expires=1594318099&id=id&accname= guest&checksum=12F2977938469418BA78556ED31ED3CA.
• OECD. (2019a). Education at glance 2019. https://www.oecdilibrary.org/docserver/f8d7880den.pdf?expires= 1586886222&id=id&accname=guest&checksum=B41FF42CD97F0E73A2FF8CD6B82F1020.
• OECD. (2019b). PISA 2018: Insights and interpretations, OECD Publishing, Paris. https:// www.oecd.org/pisa/ PISA%202018%20Insights%20and%20Interpretations%20FINAL%20PDF.pdf
• Ortaç, R. (2003). Cumhuriyetin 80. Yılında eğitim harcamaları. G.Ü. İ.İ.B.F Dergisi, 239-247.
• Ömür, Ö. M., ve Giray, F. (2016). Kamusal mal ve hizmet olarak eğitim hizmeti ve harcamaları: Türkiye ve diğer OECD ülkeleri karşılaştırması. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4).
• Pamuk, M. ve Bektaş, H. (2014) Türkiye’de eğitim harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ı̇li şki: Ardl sınır testi yaklaşımı. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2).
• Saruç, N.T. (2011). Yükseköğretimin finansmanı ve finansman yöntemlerinin algılanan adalet düzeyi: Sakarya üniversitesi paydaş görüşleri. Maliye Dergisi, sayı.161, 64-75.Tanilli, S. (2016). Nasıl bir eğitim istiyoruz? (8.bs). Cumhuriyet Kitapları.
• UNDP. (2019). Human development report 2019. http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2019.pdf.
• Watts, A. G. (1983). Education, unemployment and the future of work. England: Open University Press.
• Yorulmaz, Y. I., Çolak, I., & Ekinci, C. E. (2017). An evaluation of PISA 2015 achievements of OECD countries within income distribution and education expenditures. Turkish Journal of Education, 6(4), 169-185. DOI: 10.19128/turje.329755