Halk Sağlığı Hemşireliği Lisans Uygulamalarının Mevcut Durumu: Ulusal Anket Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 89 - 102, 31.08.2020

Ülfiye Çelikkalp , Aylin Yalçın Irmak Meryem Metinoğlu , Melek Esin

Öz

 Amaç: Bu çalışma, Türkiye’de lisans düzeyinde hemşirelik eğitimi veren okullarda yer alan Halk Sağlığı Hemşireliği dersinin teorik ve pratik/ saha uygulamalarındaki mevcut durumunu ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.
Yöntem: Kesitsel tasarım tipindeki çalışma, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Türkiye’de 116 üniversitenin hemşirelik lisans programında son dönem Halk Sağlığı Hemşireliği dersini yürüten ve araştırmaya katılan öğretim elemanları ile yürütülmüştür. Araştırmacılar tarafından oluşturulan anket formu katılımcılara e-posta yolu ile gönderilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya üniversitelerin %77.5’i (n=90) katılmıştır. Hemşirelik okullarında Halk Sağlığı Hemşireliği alanında lisansüstü eğitimi olan ve son dönem dersi yürüten öğretim elemanı sayısı ortalama 2.59±2.09 olup, dersi alan öğrenci sayısı ortalama 136.53±103.57 (min:16; maks:600) olarak belirlenmiştir. Öğretim elemanlarının %84.4’ü halk sağlığı hemşireliği dersinin teorik ve pratik eğitiminde çeşitli sorunlarının olduğunu ve en yüksek oranda öğrenci sayısının fazlalığı, uygulama alanlarının kısıtlı olması ve kurum izinlerinin alınamamasını belirtmişlerdir. Ayrıca çalışmaya katılan okulların çoğunda uygulama alanı yetersizliğinden dolayı öğrencilerin halk sağlığı hemşireliği ile ilgili uygulama faaliyetlerini yeterli düzeyde gerçekleştiremediği/değerlendiremediği belirlenmiştir.
Sonuç: Türkiye’de halk sağlığı hemşireliğinin teorik ve pratik eğitiminde çeşitli sorunlar vardır. Hemşirelik öğrencisinin halk sağlığı hemşireliği felsefesi ile yoğrulmuş bir eğitim sürecinden geçebilmesi için okullardaki akademik kadronun arttırılması, okulların fiziki yapısı ve uygulama alan özellikleri dikkate alınarak öğrenci kontenjanlarının belirlenmesi gibi yeni düzenlemelerin ivedilikle yapılmasına ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, halk sağlığı hemşireliği,, üniversite

Kaynakça

• Aytaç, N. (2017). Temel Halk Sağlığı. (Eds.) Akbaba M., Demirhindi H. Temel Halk Sağlığı (İçinde). Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Dağhan, Ş. (2017). Halk sağlığı hemşireliği felsefesiyle hemşire olmak” anlamı nedir? Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(2), 107-112.
• Dönmez, S., Karaöz, Weller, B. (2019). Hemşirelik son sınıf öğrencilerinin aldıkları eğitime ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 42-48
• Erci, B. (2009). Halk Sağlığı Hemşireliği (Eds.) Amasya: Göktuğ Basın Yayın ve Dağıtım.
• Esin, M.N., Emiroglu, O. N., Aksayan, S., & Beser, A. (2008). Undergraduate occupational health nursing education in Turkey: A national survey. International Nursing Review, 55,156-163.
• Günay, D. & Günay, A. (2011). 1993’ten günümüze Türk Yükseköğretiminde niceliksel gelişmeler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(1), 1-22.
• Giddens, J.,Brady, D., Brown, P., Wright, M., Smith, D., & Harris, J. (2008). A new curriculum for a new era of nursing education. Nursing Education Perspectives, 29(4), 200-4.
• International Council of Nursing (ICN), (2002). https://www.icn.ch/nursing-policy/nursing- definitions. Erişim tarihi 12.06.2019.
• Jradi, H., Zaidan, A., & Al Shehri, A.M. (2013). Public health nursing education in Saudi Arabia. Journal of Infection and Public Health, 6, 63-68.
• Kadıoglu, H., Albayrak, S. & Esin M.N. (2013). Public health nursing education in Turkey: a national survey. International Nursing Review, 60, 536–542.
• Kadıoglu, H., Albayrak, S. Ergün, A, Yurt, S, Gür, K, Mert, K, Erol, S, & Esin, M.N. (2019). Achieving consensus on the undergraduate curriculum of public health nursing in Turkey. Health Nursing, 36, 238–244.
• Kocaman, G. & Arslan Yürümezoğlu, H. (2015). Türkiye’de Hemşirelik Eğitiminin Durum Analizi: Sayılarla Hemşirelik Eğitimi (1996-2015). Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5 (3): 255-262.
• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD), (2018). Education at a Glance 2016. OECD Indicators. Paris. http://www.cnedu.pt/content/noticias/internacional/Education_at_a_glance_2018.pdf
• Reutter, L., & Kushner K.E. (2010). Health equity through action on the social determinants of health: taking up the challenge in nursing. Nursing Inquiry,17(3), 269-80.
• Resmi Gazete, 2 Kasım 2018 tarihli, 30583 sayılı, Devlet Yükseköğretim Kurumlarında Öğretim Elemanı Norm Kadrolarının Belirlenmesine ve Kullanılmasına İlişkin Yönetmelik. Erişim tarihi: 21.05.2019 (http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/11/20181102-14.htm).
• Resmi Gazete, 19 Nisan 2011, Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Erişim: tarihi: 15.04.2019. https://www.saglik.gov.tr/TR,10526/hemsirelik- yonetmeliginde-degisiklik-yapilmasina-dair-yonetmelik-yayimlanmistir.html
• Resmi Gazete 9 Aralık 2016, Kanun No. 6764, Sayı: 29913, Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Kanun 22.005.2019. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/12/20161209-5.htm
• Resmi Gazete, 19/6/1986, Kanun No: 3308 Mesleki Eğitim Kanunu erişim tarihi: 22.05.2019. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3308.pdf
• Savage, C., & Kub, J. (2009). Public health and nursing: a natural partnership. International Journal of Environmental Research and Public Health, 2(6), 2843-8.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK, 2017) Hemşirelik Lisans Eğitimi Çalıştayı, 2017, Ankara. Erişim tarihi: 02.03.2019, https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/Hemsirelik_Lisans_Egitimi_Calist ayi_Sonuc_Raporu.pdf
• Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS, 2018) Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu, 2018. Erişim tarihi: 09.04.2019, https://www.osym.gov.tr/TR,15240/2018- yuksekogretim- programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html
• Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu, OSYS, 2017. erşim tarihi: 09.04.2019. https://www.osym.gov.tr/TR,13263/2017-osys-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari- kilavuzu.html