Factors Associated with Obesity in Adolescents: A Cross-Sectional Study

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 30 - 44, 18.04.2021

Müge Atıcı Şimşek , Nesrin İlhan

Öz

Objective: This research was carried out to determine the factors associated with the prevalence of obesity in adolescents.
Materials and Methods: This study was conducted cross-sectionally between February and March 2016 with 350 students in a public secondary school in Istanbul. Data were collected using a student/parent sociodemographic and health behavior questionnaire prepared by the researchers. Descriptive statistics, pearson Chi-square and fisher Chi-square tests were used used in the evaluation of data.
Results:The average age of adolescents is 11.45±1.15, 50.9% of them are male. It was determined that 28% of adolescents were overweight and 21.1% were obese. The prevalence of obesity in ten-year-old adolescents was higher than in adolescents of other ages. The obesity prevalence of adolescents with a father education of high school or more was found to be higher than those whose fathers education were primary and secondary school. It was determined that the prevalence of obesity was higher in adolescents who had a fragmented family structure, evaluated family relationships as bad and evaluated school achievement as poor and moderate. It was determined that adolescents who did not eat three main meals a day and two snacks and did not consume 3-5 portions of vegetables every day had a higher prevalence of obesity.
Conclusion and recommendations: As a result of the study, it was determined that the prevalence of obesity in adolescents was associated with vegetable and fruit consumption, diet of three main meals / two snacks a day, father's education, family structure, family relationships, age and school achievement.

Adolesanlarda Obezite ile İlişkili Faktörler: Kesitsel Bir Çalışma

Öz

Amaç: Bu araştırma adolesanlarda obezite sıklığı ile ilişkili faktörleri belirlemek amacıyla gerçekleştirildi.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel türdeki çalışma, Şubat-Mart 2016 tarihleri arasında İstanbul’da bir devlet ortaokulunda 350 öğrenci ile gerçekleştirildi. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan öğrenci/ebeveyn sosyodemografik ve sağlık davranışları soru formu ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, pearson ki-kare ve fisher ki-kare testi kullanıldı.
Bulgular: Yaş ortalaması 11.45±1.15 ve %50.9’u erkek olan adolesanların %28’inin kilolu, %21.1’inin obez olduğu belirlendi. On yaşındaki adolesanlarda obezite sıklığı, diğer yaşlardaki adolesanlara göre daha yüksekti. Baba eğitimi lise ve üstü olan adolesanlarda obezite sıklığı, baba eğitimi ilkokul ve ortaokul olanlara göre yüksek bulundu. Parçalanmış aile yapısında olan, aile ilişkilerini kötü olarak değerlendiren ve okul başarısını kötü ve orta olarak değerlendiren adolesanlarda obezite sıklığı daha yüksek olduğu belirlendi. Günde üç ana öğün, iki ara öğün şeklinde beslenmeyen ve her gün 3-5 porsiyon sebze tüketmeyen adolesanlarda obezite sıklığı daha yüksek bulundu.
Sonuç ve öneriler: Araştırma sonucunda adolesanlarda obezite sıklığının sebze ve meyve tüketimi, günde üç ana öğün / iki ara öğün beslenme şekli, babanın eğitimi, aile yapısı, aile ilişkileri, yaş ve okul başarısı ile ilişkili olduğu belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Adolesan,, Obezite,, Vücut kitle indeksi,, Beslenme

Kaynakça

• Ağadayı, E., Çelik, N., Çetinkaya S., & Nemmezi, K. (2019). Sivas ili kırsal bir ilçede okul çağı çocuklar ve adölesanlarda obezite sıklığının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Ankara Medical Journal, 19(1), 325‐36. doi:10.17098/amj.571393.
• Al-Hussaini, A., Bashir, M. S., Khormi, M., AlTuraiki, M., Alkhamis, W., Alrajhi, M., & Halal, T. (2019). Overweight and obesity among Saudi children and adolescents: Where do we stand today? Saudi Journal of Gastroenterology, 25(4), 229–235. doi:10.4103/sjg.SJG_617_18.
• Alpcan, A., & Arıkan Durmaz, Ş. (2015). Çağımızın dev sorunu: çocukluk çağı obezitesi. Turkish Journal of Clinics and Laboratory, 6(1), 30-38.
• Arduzlar Kağan, D., Özkul, E., Ergün, C., Sam, A., & Şen, N. (2019). Çocukların meyve ve sebze tüketim alışkanlığının sosyoekonomik durum ile ilişkisinin incelenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 0(17), 570-580. doi:10.31590/ejosat.601896.
• Bozbulut, R., Keser, A., Sürücüoğlu, M., & Bı̇decı̇, A. (2018). Okul çağı çocuklarının beslenme durumları ile bazı biyokimyasal parametreleri arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 40-53.
• Cyril, S., Halliday, J., Green, J., & Renzaho, A. M. (2016). Relationship between body mass index and family functioning, family communication, family type and parenting style among African migrant parents and children in Victoria, Australia: a parent-child dyad study. BMC Public Health, 15, 707. doi:10.1186/s12889-016-3394-1.
• Çocukluk çağı obezitesinin önlenmesi ile ilgili eylem planı 2019-2023. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/TSBHHP_2019-2023_Cocukluk_Cagi/Cocuk_Eylem_Plani_2019-_16.12.2019.pdf.
• Çolak, B., & Ergün, A. (2020). İstanbul’un bir ilçesinde okul çağı çocuklarında beslenme alışkanlıkları ve sıvı tüketim durumunun vücut kütle indeksi ile ilişkisi: Kesitsel bir çalışma. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 2(3),197-212.
• Daştan, İ., Çetinkaya,V., & Delice, M.E. (2014). İzmir ilinde 7-18 yaş arası öğrencilerde obezite ve fazla kilo prevalansı. Bakırköy Tıp Dergisi, 10(4), 139-146.
• Deleş, B. (2019). Çocukluk çağı obezitesi. H.Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(1), 17-31. doi:10.21020/husbfd.483107.
• Deng, X., He, M., He, D., Zhu, Y., Zhang, Z., & Niu, W. (2020). Sleep duration and obesity in children and adolescents: Evidence from an updated and dose-response meta-analysis. Sleep Medicine, 78, 169–181. doi:10.1016/j.sleep.2020.12.027.
• DSÖ. (2021). Obesity. http://www.who.int/topics/obesity/en/.
• DSÖ. (2016). Obesity and overweight. https://www.who.int/news room/factsheets/detail/obesity and overweight).
• DSÖ. (2020). Recommended levels of physical activity for children aged 5 - 17 years. https://www.who.int/teams/health-promotion/physical-activity/physical-activity-and-young-people.
• DSÖ. (2019). New WHO-led study says majority of adolescents worldwide are not sufficiently physically active, putting their current and future health at risk. https://www.who.int/news/item/22-11-2019-new-who-led-study-says-majority-of-adolescents-worldwide-are-not-sufficiently-physically-active-putting-their-current-and-future-health-at-risk.
• DSÖ. (2015). BMI-for-age (5-19 years). https://www.who.int/toolkits/growth-reference-data-for-5to19-years/indicators/bmi-for-age.
• Erol, S. (2016). Okul sağlık taramaları. İçinde S. Gözüm (Ed.), Okul dönemindeki çocukların sağlığının geliştirilmesi (ss.105-154). Vize Yayıncılık.
• Gebrie, A., Alebel, A., Zegeye, A., Tesfaye, B., & Ferede, A. (2018). Prevalence and associated factors of overweight/ obesity among children and adolescents in Ethiopia: A systematic review and meta-analysis. BMC Obesity, 5, 19. doi:10.1186/s40608-018-0198-0.
• Gill, N., Gjelsvik, A., Mercurio, L. Y., & Amanullah, S. (2021). Childhood obesity ıs associated with poor academic skills and coping mechanisms. The Journal of Pediatrics, 228, 278–284. doi:10.1016/j.jpeds.2020.09.004.
• Halliday, J.A., Palma, C.L., Mellor, D., Green, J., & Renzaho, A.M. (2014). The relationship between family functioning and child and adolescent overweight and obesity: A systematic review. International Journal of Obesity, 38 (4), 480–493. doi:10.1038/ijo.2013.213.
• Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2021). Obezitenin yol açtığı sağlık problemleri. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/obezitenin-yol-actigi-saglik-problemleri.html.
• Hermassi, S., Hayes, L. D., Bragazzi, N. L., & Schwesig, R. (2021). Physical fitness and academic performance in normal weight, overweight, and obese schoolchild handball players in Qatar: A pilot study. Frontiers in Psychology, 11, 616671. doi:10.3389/fpsyg.2020.616671.
• İpek, E. (2019). Türkiye’de obezitenin sosyoekonomik belirleyicileri. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (25), 57-70. doi:10.18092/ulikidince.536601.
• Justamente, I., Raudeniece, J., Ozolina-Moll, L., Guadalupe-Grau, A., & Reihmane, D. (2020). Comparative analysis of the effects of daily eating habits and physical activity on anthropometric parameters in elementary school children in Latvia: Pach study. Nutrients, 12(12), 3818. doi:10.3390/nu12123818.
• Kabaran, S., & Mercanlıgı̇l, S. (2013). Adolesan dönem besin seçimlerini hangi faktörler etkiliyor? Güncel Pediatri, 11(3), 121-127. doi:10.4274/Jcp.11.10820.
• Kürklü, N.S., & Özel, H.G. (2015). Farklı sosyoekonomik düzeydeki ortaokul öğrencilerinin beslenme durumu ve obezite sıklığının belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 43(2), 100-110.
• Ma, L., Ding, Y., Chiu, D. T., Wu, Y., Wang, Z., Wang, X., & Wang, Y. (2021). A longitudinal study of sleep, weight status, and weight-related behaviors: Childhood obesity study in China mega-cities. Pediatric Research, doi:10.1038/s41390-021-01365-1.
• Ma, X., Chen, Q., Pu, Y., Guo, M., Jiang, Z., Huang, W., Long, Y., & Xu, Y. (2020). Skipping breakfast is associated with overweight and obesity: A systematic review and meta-analysis. Obesity Research & Clinical Practice, 14(1), 1–8. doi:10.1016/j.orcp.2019.12.002.
• Moon, R.C. (2020). The associations between childhood obesity, academic performance, and perception of teachers: From kindergarten to fifth grade. Childhood Obesity (Print), 16(6), 403–411. doi:10.1089/chi.2019.0330.
• Oğur, S., Aksoy, A., & Aksoy Kendı̇lcı̇, E. (2016). Bitlis İli’ndeki obez çocuğa sahip ebeveynlerin obeziteye ve çocuklarına yaklaşımı. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5(2), 0-0.
• Önal, Z., & Adal, E. (2014). Çocukluk çağında obezite. Okmeydani Tip Dergisi, 30(1), 39-44. doi:10.5222/Otd.Supp1.2014.039.
• Öncel, S., Akcan A., & Meydanlıoğlu, A.(2016). Sağlığın geliştirilmesi ve hastalıkların önlenmesi. İçinde S. Gözüm (Ed.), Okul Dönemindeki Çocukların Sağlığının Geliştirilmesi (ss.187-253). Vize Yayıncılık.
• Robinson, T.N., Banda, J. A., Hale, L., Lu, A.S., Fleming-Milici, F., Calvert, S.L., & Wartella, E. (2017). Screen media exposure and obesity in children and adolescents. Pediatrics, 140 (Suppl 2), 97–101. doi:10.1542/peds.2016-1758K.
• Tedı̇k, S. (2017). Fazla kilo / obezitenin önlenmesinde ve sağlıklı yaşamın desteklenmesinde hemşirenin rolü . Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 1(2), 54-62.
• TUİK. (2019). Türkiye Sağlık Araştırması, 2019. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Saglik-Arastirmasi-2019-33661.
• Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması-2017. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Yayinlar/kitaplar/TBSA_RAPOR_KITAP_20.08.pdf.
• Türkiye Beslenme Rehberi (2015). https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Turkiye_Beslenme_Rehberi_TUBER_18_04_2019.pdf.
• Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (2010). https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Yayinlar/kitaplar/diger-kitaplar/TBSA-Beslenme-Yayini.pdf.
• Yavuz, C.M., & Özer, B.K. (2019). Adölesan dönem okul çocuklarında beslenme alışkanlıkları ve beslenme durumunun değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(1), 225-243. doi:10.21325/jotags.2019.361.
• Yılmaz, B.Ö., Çiçek, B., & Kaner, G. (2018). Kayseri İlindeki liselerde öğrenim gören adölesanlarda obezite düzeyinin ve ilişkili risk faktörlerinin belirlenmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 5(1),77-88.
• Yılmazbaş, P., & Gökçay, G. (2018). Çocukluk çağı obezitesi ve önlenmesi. Çocuk Dergisi, 18(3), 103-112 . doi:10.5222/j.child.2018.59389.