Özel Okullarda Görevli Okul Hemşirelerinin Rol ve Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi: Ankara Örneği

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 107 - 119, 07.07.2021

Duygu Akçay , Funda Özpulat

Öz

Amaç: Bu çalışma, Ankara il merkezinde özel okullarda görevli okul hemşirelerinin rol ve fonksiyonlarının belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte yapılan araştırmanın verileri, Kasım 2019- Mart 2020 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırma, Ankara ili merkez ilçelerinde yer alan özel statüde olduğu belirtilen okullarda çalışan, 28 okul hemşiresi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak 54 sorudan oluşan bir anket formu kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin yaş ortalamalarının 42.5±8.8 olduğu, ortalama 5.6±4.8 yıldır okul sağlığı hemşiresi olarak çalıştığı, sağlık birimine bir günde başvuran öğrenci sayısının 49.2±29.1 olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin %64.3’ünün lise/ön lisans eğitimi aldığı, %85.7’sinin bu alanda ön eğitim almadığı, %78.6’sının çalışma koşulları uygun olduğu için okul hemşiresi olarak çalışmayı tercih ettiği, tamamının mesleki tecrübeleriyle kendini geliştirdiği tespit edilmiştir. Çalıştırılan hemşire hizmet verilen öğrenci oranının (1:750) %35.7 okulda uygun olmadığı belirlenmiştir. Okul hemşirelerinin yerine getirdikleri roller arasında en fazla okula kabul muayenesi (1.81±0.3), acil durumların kontrolü (1.75±0.25), en az okul-çevre sağlığı (0.71±0.71), araştırma (1.07±0.90) olduğu görülmektedir. Okul hemşirelerinin yaş ortalaması ile okula kabul muayenesi, savunucu ve araştırma rolleri; hemşirelerin çalışma yılı ile araştırma rolü arasında negatif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Hemşirelerin çalışma saati ve okul sağlığı biriminde çalışan personel sayısı artışı ile hemşirelerin yerine getirdiği bazı roller arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<0.05).
Sonuç: Mevcut okul sağlığı alanında çalışan hemşirelerin kayıt altına alınması ve okul sağlığı hemşireliği sertifika programı düzenlenmesine gereksinim olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul sağlığı hemşireliği, okul sağlığı, okul hemşiresinin rolleri

Teşekkür

Araştırma verilerinin toplanmasında gönüllü olan okul hemşirelerine teşekkür ederiz.

Assessment of Role and Functions of School Nurses Working in Private Schools: The Case of Ankara

Öz

Objective: This study was conducted to determine the roles and functions of school nurses working in private schools in Ankara city center.
Material and Method: The data of the descriptive study was collected between November 2019 and March 2020. The study was carried out on 28 school nurses working in private schools in the central districts of Ankara province, which are stated to have special status. In the study, a questionnaire form consisting of 54 questions was used as a data collection tool.
Results: It was determined that the nurses participating in the study had a mean age of 42.5 ± 8.8 years, they worked as a school health nurse for 5.6±4.8 years, the number of students applying to the health unit in one day was 49.2±29.1. It was determined that 64.3% of the nurses received high school / associate degree education, 85.7% did not receive pre-education in this field, 78.6% preferred to work as a school nurse because the working conditions were suitable, and all of them improved themselves with their professional experiences. It was determined that 35.7% of the student ratio (1:750) to whom employed nurses are served is not suitable at the school. Among the functions performed by school nurses, it is seen that the most frequent school admission examination (1.81±0.3), control of emergencies (1.75±0.25), the least school-environmental health (0.71±0.71), and research (1.07±0.90). It has been determined that there is a negative relationship between school nurses' average age and school admission examination, advocate and research roles; the working years of nurses and their of the research role (p <0.05). It has been determined that there is a positive relationship between the working hours of nurses and the increase in the number of staff working in the school health unit and some roles fulfilled by nurses (p <0.05).
Conclusion: It is considered that there is a need to register the nurses working in the current field of school health and to organize a school health nursing certificate program.

Anahtar Kelimeler

School health nursing, school health, roles of school nurse

Kaynakça

• Allen, G. (2003). The impact of elementary school nurses on student attendance. The Journal of School Nursing, 19(4), 225-231.
• Altuntaş, S., & Baykal, Ü. (2012). Okul hemşirelerinin iş, iş ortamı, rol ve sorumluluklarına yönelik görüşleri. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi (HEAD), 9(1), 43-50.
• BAHAR, Z. (2010). Okul sağlığı hemşireliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 3 (4), 195-200.
• Blackman, I., Henderson, J., Willis, E., Hamilton, P., Toffoli, L., Verrall, C. et al., (2015). Factors influencing why nursing care is missed. Journal of clinical nursing, 24(1-2), 47-56.
• Bulduk, S. (2002). Okul sağlığı hemşireliğinin durumu ve işlevsel boyutu. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Çakır, S. (2005). Kocaeli ilinde okul sağlığı ve hemşireliği hizmetlerinin durumu. Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. Kocaeli.
• Emiroǧlu, O. N., Baybuǧa, M. S., Örsal, Ö., & Kesgin, M. T. (2007). Okul sağlığı hemşirelerinin mesleki rolleri ve hemşirelik tanılarına ilişkin algılamaları. Turkish Journal of Research & Development in Nursing, 9(2).
• Engelke, M., Guttu, M., Warren, M., and Swanson, M. (2008). School Nurse Case Management For Children With Chronic Ġllness: Health, Academic, And Quality Of Life Outcomes. The Journal of School Nursing, 24 (4), 205-214.
• Gönenli, H., & Çağlayaner, H. (2009). Etkin bir okul sağlık biriminin fiziksel koşulları, yerleşimi ve donanımı. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 13(3), 153-158.
• Green, R., & Reffel, J. (2009). Comparison of administrators’ and school nurses’ perception of the school nurse role. The Journal of School Nursing, 25(1), 62-71.
• Gross, S., Avner Cohen, H., & Kahan, E. (2006). Survey of parents, nurses, and school principals on their perceptions of the controversial role of schools in health promotion. Pediatrics International, 48(1), 44-47.
• HEALTH, C. O. S. (2016). Role of the school nurse in providing school health services. Pediatrics, 137(6), e20160852.
• Holmes, B. W., Allison, M., Ancona, R., Attisha, E., Beers, N., De Pinto, C, et al., (2016). Role of the school nurse in providing school health services. Pediatrics, 137(6), e20160852.
• Holt, C. R., Barta, K., Neighbors, M., & Smith, R. (2003). The role of the school nurse: perceptions of school nurses and superintendents. Journal of Educational Research and Policy Studies, 3(89), 101.
• Kerfoot, K.M., & Douglas, K.S. (2013). The impact of research on staffing: An interview with Linda Aiken-Part 1. Nursing Economic$, 31(5), 216-220, 253.
• Lightfoot, J., & Bines, W. (2000). Working to keep school children healthy: the complementary roles of school staff and school nurses. Journal of Public Health, 22(1), 74-80.
• Magalnick, H., & Mazyck, D. (2008). Role of the school nurse in providing school health services. Pediatrics, 121(5), 1052-1056.
• Maughan, E., & Adams, R. (2011). Educators' and parents' perception of what school nurses do: The influence of school nurse/student ratios. The Journal of School Nursing, 27(5), 355-363.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü. Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi. https://ookgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_03/13113722_OZEL_OYRETYM_kURUMLARI_STANDARTLAR_YONERGESY_11.03.2020_tarihli_ve_5331494_sayYlY_Makam_Oluru.pdf
• National Association of School Nurses (NASN) (2020a) Definition of school nursing, https://www.nasn.org/nasn/about-nasn/about
• National Association of School Nurses (NASN) (2020b) School Nurse Workload: Staffing for Safe Care. https://www.nasn.org/advocacy/professional-practice-documents/position-statements/ps-workload
• National Board for Certification of School Nurses, Inc. (NBCSN) (2020) CERTIFICATION EXAMINATION FOR SCHOOL NURSES HANDBOOK FOR CANDIDATES. https://www.nbcsn.org/wp-content/uploads/2020/03/nbcsn-handbook-2020-v1-2-2020.pdf
• Resmi Gazete (2011). 19 Nisan 2011 Tarihli, 27910 Sayılı, Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik.
• Rivaz, M., Momennasab, M., Yektatalab, S., & Ebadi, A. (2017). Adequate resources as essential component in the nursing practice environment: a qualitative study. Journal of clinical and diagnostic research: JCDR, 11(6), IC01.
• Squires, A., & Juárez, A. (2012). A qualitative study of the work environments of Mexican nurses. International journal of nursing studies, 49(7), 793-802.
• Webster, J., Flint, A., & Courtney, M. (2009). A new practice environment measure based on the reality and experiences of nurses working lives. Journal of Nursing Management, 17(1), 38-48.
• Weismuller, P., Grasska, M., Alexander, M., White, C., and Kramer, P. (2007). Elementary School Nurse Interventions: Attendance And Health Outcomes. The Journal of School Nursing, 23 (2), 111-118.
• World Health Organisation (WHO) (2020). School health services. https://www.who.int/maternal_child_adolescent/adolescence/school-health-services/en/