Sigara İçen ve İçmeyen Erişkinlerde Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 102 - 114, 26.07.2022

Rabia Tuncer Esma Nur Alican Abdullah Beyhan , Nurcan Kolaç

https://doi.org/10.54061/jphn.1057552

Cited By: 2

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, sigara içen ve içmeyen erişkinlerde sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının karşılaştırılmasıdır.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı karşılaştırılmalı tipte olan bu çalışma Ekim-Aralık 2020 tarihleri arasında Türkiye‘de yer alan İstanbul ve Şanlıurfa şehirlerinde yaşayan 18-65 yaş arasındaki bireyler ile yapılmıştır. Örneklem seçimi yapılmayıp araştırmaya gönüllü 777 birey çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmanın verileri “Kişisel Bilgi Formu” ve “Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı testler, Ki- kare, Kruskal Wallis ve Mann Whitney U kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların %70’i 18-35 yaş aralığında olup %57’si kadın, %58.9’u bekâr, %74.9’u ise üniversite ve üstü eğitim düzeyine sahiptir. Katılımcıların %38’i sigara, %17.9’u alkol kullandığını belirtmiştir. Katılımcıların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II toplam puan ortalaması 124.22 ± 21.88 olarak bulunmuştur. Ölçeğin alt boyutlarından en düşük puan fiziksel aktivite en yüksek puanı ise manevi gelişim alt boyutundan alınmıştır. Sigara içme durumu ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği alt boyutlarından sağlık sorumluluğu, manevi gelişim ve stres yönetimi alt boyutları arasında istatistik olarak anlamlı fark tespit edilmiştir (p<0.05).
Sonuç ve Öneriler: Sonuç olarak, katılımcıların sigara içme durumu sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkilemektedir. Sigara içmeyenlerin sağlık sorumluluğu, fiziksel aktivite, beslenme, manevi gelişim, kişiler arası ilişkiler ve stres yönetimi alt boyut medyan puanları sigara içenlerden yüksektir. Toplumda sigara içen grupla sigaranın bırakılması konusunda sağlık eğitimlerinin yapılması ve böylece sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının geliştirilmesi yararlı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Erişkin, sigara içme, sağlıklı yaşam biçimi davranışı

Comparison of Healthy Lifestyle Behaviors in Smoking And Non-Smoking Adults

Öz

Objective: The aim of this study is to compare healthy lifestyle behaviors in smoking and nonsmoking adults. Material and Method: This descriptive comparative study was conducted with individuals aged 18-65 living in İstanbul and Şanlıurfa in Turkey between November and December 2020. The sample selection has not been made, instead, 777 volunteers composed the sample of the research. The data of the study were collected using the "Personal Information Form" and "Healthy Lifestyle Behaviors Scale II". Descriptive tests, Chi-square, Kruskal Wallis and Mann Whitney U were used to evaluate the data. Results: 70% of the participants are between the ages of 18-35, 57% of them are female, 58.9% of them are single, and 74.9% of them have a university or higher education level. Furthermore, 38% of the participants stated that they used cigarettes and 17.9% used alcohol. Healthy Lifestyle Behaviors Scale II total score average of the participants was found to be 124.22 ± 21.88. Among the sub-dimensions of the scale, the lowest score was obtained from physical activity and the highest score from the spiritual development subdimension. A significant difference was found between smoking status and Healthy Lifestyle Behaviors Scale II total score (p<0.05). Conclusion: As a result, the smoking status of the participants affects their healthy lifestyle behaviors. The median scores of non-smokers for health responsibility, physical activity, nutrition, spiritual development, interpersonal relationships, stress management subdimension are higher than that of smokers.

Anahtar Kelimeler

Adult, smoking, healthy lifestyle behaviors

Kaynakça

• Aksoy, T., & Uçar, H. (2014). Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 1(2), 53-67.
• Ardıç, C., & Taskin, N. (2018). An Evaluation of Healthy Lifestyle Behaviors of Medical School Students. Bezmialem Science, 6(3), 191-195.
• Aşılar, R. H., Yıldırım, A., Karakurt, P., & Çelebi, F. (2020). Healthy Lifestyle Behaviors and Affecting Factors in University Staff. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 14(1), 72-81.
• Ayaz, S., Tezcan, S., & Eker, F. (2005). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 9(2), 26-34.
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F., & Kıssal, A. (2008). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1-13.
• Bashardoost, N., & Tirani, M. (2010). Prevalence of addiction in males: Isfahan 2003. ARYA Atherosclerosis, 1(2).
• Benowitz, N. L., & Burbank, A. D. (2016). Cardiovascular toxicity of nicotine: implications for electronic cigarette use. Trends in cardiovascular medicine, 26(6), 515-523.
• Bostan, N. A., & Beşer, A. (2017). Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 14(1), 38-44.
• Bükecik, N., Yeşilfidan, D., & Adana, F. (2021). İşçilerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve İlişkili Faktörler: Bir Hastane Örneği. Sağlık ve Toplum, 31(1), 128-135.
• Cihangiroğlu, Z., & Deveci, S. E. (2011). Healthy life style behaviours and related influencing factors of the students of Elazig High School of Health Sciences of Firat University. Firat Tip Dergisi, 16(2), 78-83.
• Çalışkan, Z., & Saykılı, S. (2020). İl Sağlık Müdürlüğü Çalışanlarının Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Antropometrik Ölçümlerinin Belirlenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 1-12.
• Çürük, G. N., Bayındır, S. K., & Oğuzhan, A. (2018). Kardiyovasküler Hastalığı Olan Hasta Ve Hasta Yakınlarında Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi Ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları. Sağlık Bilimleri Dergisi, 27(1), 40-47.
• Elbek, O., Kılınç, O., Salepçi, B., Bostan, P., Çetinkaya, P. D., Arpaz, S., Dilektaşlı, A. G., Küçük, F. Ç. U., & Dağlı, E. (2021). Tobacco Control in Turkey in the Light of the Global Adult Tobacco Survey. Turkish Thoracic Journal, 22(1), 90.
• Esen, A. D., & Kafadar, D. (2019). Sigara Bırakma Polikliniğine Başvuranlarda Sağlıklı Yaşam Davranışları ile Anksiyete ve Depresyon İlişkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 8-14.
• Fatih, U., & Ruşen, U. (2020). Sigara bırakma polikliniğine başvuran kişilerin genel sağlık durumları ve sigara bırakma oranları. Akdeniz Tıp Dergisi, 6(1), 100-105.
• Grant, B. F., Hasin, D. S., Chou, S. P., Stinson, F. S., & Dawson, D. A. (2004). Nicotine dependence and psychiatric disorders in the united states: Results from the national epidemiologic survey on alcohol and relatedconditions. Archives of general psychiatry, 61(11), 1107-1115.
• Gülen, Ş. T., & Kandemir, A. (2019). Kolorektal Polipde Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Sıklığı ve Sistemik İnflamasyonla İlişkisi. Kocaeli Tıp Dergisi, 8(2), 103-109.
• Harrington, K. M., Nguyen, X.-M. T., Song, R. J., Hannagan, K., Quaden, R., Gagnon, D. R., Cho, K., Deen, J. E., Muralidhar, S., & O’Leary, T. J. (2019). Gender differences in demographic and health characteristics of the Million Veteran Program Cohort. Women's health issues, 29, S56-S66.
• Işıktaş, S., Karafistan, M., Ayaz, D., & Yılmaz, A. S. (2019). Sigara içen ve içmeyen bireylerin stresle başa çıkma tutumları açısından karşılaştırılması. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 1(2), 102-107.
• Kolaç, N., Balcı, A. S., Şişman, F. N., Ataçer, B. E., & Dinçer, S. (2018). Fabrika çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışı ve sağlık algısı. Bakırköy Tıp Dergisi, 14, 267-274.
• Kunstler, B., Fuller, R., Pervan, S., & Merolli, M. (2019). Australian adults expect physiotherapists to provide physical activity advice: a survey. Journal of physiotherapy, 65(4), 230-236.
• Kuru, N., & Piyal, B. (2012). Gülhane Askeri Tıp Akademisi Eğitim Hastanesine Başvuran Koroner Arter Hastalığı Tanılı Bireylerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(3).
• Kuşdemir, C. D. (2015). Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü].
• Kutlu, R., & Demirbaş, N. (2020). Üniversite Personelinde Tütün ve Tütün Ürünleri Kullanım Sıklığı ve Tütün Kontrol Yasasına Uyumları. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 62-68.
• Küçük, E., & Yapar, K. (2016). Tip II diyabetli hastalarda sağlık algısı, sağlıkla ilgili davranışlar ve ilaç tedavisine uyum: Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde bir çalışma. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(4).
• Özkan, Ö. P., Büyükünal, S. K., Yiğit, Z., İnci, Y., Şakar, F. Ş., & Ersü, D. Ö. (2019). Kardiyovasküler hastalık tanısı almış hastaların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 22-31.
• Sağlık Bakanlığı. (2012). Türkiye’de Tütün Kontrolü Çalışmaları. https://www.saglik.gov.tr/TR,3286/turkiyede-tutun-kontrolu-calismalari-31052012.html
• Şahin, E. V., Sunay, D., Balcı, N., Parbucu, M., Özpak, A. M., & Arslan, İ. (2019). Sigara bırakma merkezlerine başvuran hastalarda nikotin bağımlılığına yaklaşım ve etkileyen faktörler. Ortadoğu Tıp Dergisi, 11(3), 259-262.
• Trotter, J. (2014). The prevalence of smoking in nursing students [Undergraduate Honors Theses, East Tennessee State University].
• Türkiye Psikiyatri Derneği. (2021). Nikotin (Sigara) Bağımlılığı. Retrieved 02.06.2021 from https://psikiyatri.org.tr/halka-yonelik/46/nikotin-sigara-bagimliligi
• Üstebay, D. Ü., Handan, A., & Üstebay, S. (2021). Pasif Sigara İçici Bebeklerde Serum Antioksidan Vitamin Düzeyleri ve Beslenme Tipiyle İlişkisi. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 11(1), 16-22.
• Walker, S. N., Sechrist, K. R., & Pender, N. J. (1987). The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nursing research.
• WHO. (2017). WHO report on the global tobacco epidemic, 2017: monitoring tobacco use and prevention policies. World Health Organization.
• Yang, X., Jing, W., Gao, C., & Attané, I. (2019). Smoking behavior of “marriage squeezed” men and its impact on their quality of life: A survey study in China. American journal of men's health, 13(3), 1557988319859733.
• Yanık, A., & Noğay, N.H. (2017). Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Fırat Tıp Dergisi, 22(4).