TÜRKİYE'DE YAŞAYAN KADINLARIN PANDEMİ SÜRECİNDE E-KOMPULSİF SATIN ALMA DAVRANIŞLARI

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 21, 27.06.2022

Ebru Tanrıkulu

https://doi.org/10.54452/jrb.984448

Öz

Küreselleşme ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte, tüketimin de hızla arttığı görülmektedir. Hızla artan tüketim ve yaşanan COVID-19 salgınının etkisiyle beraber, tüketici davranışlarında birtakım farklılıklar meydana gelmektedir. Bu davranışlardan bir tanesi, bireylerin kontrol etmekte güçlük çektiği ve bir dürtü sonucunda gerçekleştirdiği kompulsif satın alma davranışı olmaktadır. Kompulsif satın alma davranışı, günümüz toplumlarında kişileri ve ülkeleri tehdit eden bir duruma gelmektedir. Tüm bunlarla birlikte ilgili literatür taraması da göz önüne alındığında, bu çalışmanın amacı, pandemi sürecinde Türkiye’de yaşayan kadınların demografik faktörleri bağlamında e-kompulsif satın alma davranışlarındaki farklılıkları belirlemektir. Çalışmanın ana kütlesini, Türkiye’de yaşayan ve çevrimiçi alışveriş yapan tüm kadınlar oluşturmaktadır. Araştırmada, tesadüfi olmayan örnekleme yöntemlerinden kolayda örnekleme yöntemi kullanılmış ve çevrimiçi anket yöntemi uygulanmıştır. Yine çalışmada; Türkyılmaz, Kocamaz ve Uslu (2016) tarafından kullanılan 7 maddelik e-kompulsif satın alma ölçeği yer almaktadır. Yapılan analiz sonucunda, e-kompulsif satın alma davranışları açısından çalışan kadınların, çalışmayan kadınlara oranla daha fazla alışveriş yaptığı sonucuna ulaşılmıştır. Bununla beraber, kadın tüketicilerin aylık geliri açısından da e-kompulsif satın alma davranışlarının farklılaştığı görülmektedir. Öte yandan, kadınların medeni durumu, çocuk sahibi olup olmaması, yaşları, eğitim durumları ve yaşadıkları yerleşim birimleri açısından e-kompulsif satın alma davranışları ile ilgili herhangi bir farkın olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

E-kompulsif satın alma, çevrimiçi alışveriş, COVID-19, kadın tüketiciler, tüketici davranışları

WOMEN'S E-COMPULSIVE BUYING BEHAVIORS IN TURKEY DURING THE PANDEMIC

Öz

With the development of globalization and technology, it is seen that consumption is increasing rapidly. With the increasing online consumption and the effect of the COVID-19 epidemic, there are some differences in consumer behavior. One of these behaviors is compulsive buying behavior that individuals have difficulty in controlling and perform as a result of an impulse. Compulsive buying behavior is becoming a threat to individuals and families in today's societies. Considering all of these together with the relevant literature review, the aim of this study is to determine the differences in e-compulsive buying behaviors of women living in Turkey during the pandemic process in the context of demographic factors. In the research, convenience sampling method, which is one of the non-random sampling methods, was used and the online survey method was applied. In the study; there is a 7-item e-compulsive buying scale adapted by Türkyılmaz, Kocamaz, and Uslu (2016). As a result of the analysis, it was concluded that working women do more e-compulsive shopping than non-working women in terms of e-compulsive buying behaviors. On the other hand, it is observed that e-compulsive buying behaviors of female consumers differ in terms of monthly income. It has been determined that there is no difference in e-compulsive buying behaviors in terms of women's marital status, whether they have children, their age, education level and residential areas.

Anahtar Kelimeler

E-compulsive buying, online shopping, COVID-19, female consumers, consumer behavior

Kaynakça

• Akgün, Z., Durmaz, S.S. & Hacıhasanoğlu, P. (2020). Covid-19 salgını sürecinde online alışveriş: genişletilmiş teknoloji kabul modeli ve algılanan kaygı perspektifinde bir saha çalışması. International Journal of Disciplines Economics and Administrative Sciences Studies, 6(19), 433-449.
• Altunışık, R., Bora, B. & Sarıkaya, N. (2010). Alışveriş Çılgınlığı: Tüketici Gözüyle Alışveriş Çılgınlığı Olgusunun İncelenmesi Üzerine Bir Nitel Araştırma, 15. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiri Kitabı, 50-59.
• Babin, B. J., Darden, W. R., & Griffin, M. (1994). Work and/or fun: measuring hedonic and utilitarian shopping value. Journal of consumer research, 20(4), 644-656.
• Bakır, N. O. (2021). Dünya Düzeninde E-Ticaret ve E-Perakendecilik. F. Ayanoğlu. (Ed.). İstanbul: Beta.
• Banerjee, D. (2020). The other side of COVID-19: Impact on obsessive compulsive disorder (OCD) and hoarding. Psychiatry Research, 288, 112966.
• Bekaroğlu, E., & Yılmaz, T. (2020). COVID-19 ve psikolojik etkileri: Klinik psikoloji perspektifinden bir derleme. Nesne, 8(18), 573-584.
• Bilge, Y. & Bilge, Y. (2020). Koronavirüs salgını ve sosyal izolasyonun psikolojik semptomlar üzerindeki etkilerinin psikolojik sağlamlık ve stresle baş etme tarzları açısından incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23(1), 38-51.
• Black, D. W. (2004). Compulsive shopping. In E. Hollander (Ed.), Handbook of impulse control disorders. American Psychiatric Publishing.
• Black, D. W. (2007). A review of compulsive buying disorder. World Psychiatry, 6(1), 14.
• Dittmar, H. (2005). Compulsive buying–a growing concern? An examination of gender, age, and endorsement of materialistic values as predictors. British journal of psychology, 96(4), 467-491.
• Dittmar, H., Long, K., & Meek, R. (2004). Buying on the internet: Gender differences in online and conventional buying motivations. Sex Roles, 50, 423–444.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E. S., & Çinko, M. (2016). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. 6. Baskı. İstanbul: Beta Basım.
• Erdoğan, M. G. (2020). Covid-19 döneminde e-ticaret ve dijital reklam yatırımları. Selçuk İletişim Dergisi, 13, 1296-1318.
• Faber, R. J. (2004). Self-control and compulsive buying. In T. Kasser & A. D. Kanner (Eds.), Psychology and consumer culture: The struggle for a good life in a materialistic world. Washington, DC: American Psychological Association.
• Faber, R. J., T. C. O’Guinn & R. Krych (1987). Compulsive Consumption. Advances in Cosumer Research, 14, 132- 135.
• Forsythe, S., Liu, C., Shannon, D., & Gardner, L. C. (2006). Development of a scale to measure the perceived benefits and risks of online shopping. Journal of interactive marketing, 20(2), 55-75.
• Japutra, A., Ekinci, Y., & Simkin, L. (2019). Self-congruence, brand attachment and compulsive buying. Journal of Business Research, 99, 456-463.
• Kemp, S. (27 Ocak 2021a). Digital 2021: Global Overview Report. Erişim Adresi: https://datareportal.com/reports/digital-2021-global-overviewreport.
• Kemp, S. (11 Şubat 2021b) Dijital 2021: Türkiye. Erişim Adresi: https://datareportal.com/reports/digital-2021-turkey.
• Koronavirüs COVID-19 Verileri. Erişim Adresi:https://www.cnnturk.com/corona-virusu-haberleri.
• Korur, M. G., & Kimzan, H. S. (2016). Kompulsif satın alma eğilimi ve alışveriş sonrası pişmanlık ilişkisinde kontrolsüz kredi kartı kullanımının rolü: avm müşterileri üzerine bir araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 43-71.
• Lee, Y. J., & Park, J. (2008). The mediating role of consumer conformity in e-compulsive buying. ACR North American Advances.
• Lins, S., & Aquino, S. (2020). Development and initial psychometric properties of a panic buying scale during COVID-19 pandemic. Heliyon, 6(9), e04746.
• Mueller, A., Mitchell, J. E., Crosby, R. D., Gefeller, O., Faber, R. J., Martin, A., ... & de Zwaan, M. (2010). Estimated prevalence of compulsive buying in Germany and its association with sociodemographic characteristics and depressive symptoms. Psychiatry research, 180(2-3), 137-142.
• Mueller, A., Mitchell, J. E., Peterson, L. A., Faber, R. J., Steffen, K. J., Crosby, R. D., & Claes, L. (2011). Depression, materialism, and excessive Internet use in relation to compulsive buying. Comprehensive Psychiatry, 52(4), 420-424.
• Naseri, R. N. N. (2021). What is a Population in Online Shopping Research? A perspective from Malaysia. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 12(4), 654-658.
• O'Guinn, T. C., & Faber, R. J. (1989). Compulsive buying: A phenomenological exploration. Journal of consumer research, 16(2), 147-157.
• Okutan, S., B. Buket, ., & Altunışık, R. (2013). Keşifsel satın alma eğilimleri ve bu eğilimlerin plansız, kompülsif ve hedonik satın alma tarzlarıyla olan ilişkisinin incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(3), 117-136.
• Pfefferbaum, B., & North, C. S. (2020). Mental health and the Covid-19 pandemic. New England Journal of Medicine, 383(6), 510-512.
• Rogers, K., & Cosgrove, A. (16 Nisan 2020). Future consumer ındex: How COVID-19 is changing consumer behaviors EY Global. Erişim Adresi: https://www.ey.com/en_gl/consumer-products-retail/how-covid-19-could-change-consumer-behavior.
• Statista (31 Mayıs 2020), Thinking about your everyday life, since the COVID-19 / coronavirus pandemic, have you made any changes to your general lifestyle?. Erişim Adresi: https://www.statista.com/statistics/1105960/changes-to-the-general-lifestyle-due-to-covid-19-in-selected-countries/.
• Tabachnick, B.G & L.S. Fidell (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.). Boston: Pearson.
• Türkiye Psikiyatri Derneği (2021). Obsesif - Kompulsif Bozukluk. Erişim Adresi: https://psikiyatri.org.tr/halka-yonelik/29/obsesif-kompulsif-bozukluk.
• Türkyılmaz, C. A., Kocamaz, I., & Uslu, A. (2016). Materialism and brand resonance as drivers of online compulsive buying behavior. International Journal of Social Science, 43(2), 91-107.
• Van Bavel, J. J., Baicker, K., Boggio, P. S., Capraro, V., Cichocka, A., Cikara, M., ... & Willer, R. (2020). Using social and behavioural science to support COVID-19 pandemic response. Nature human behaviour, 4(5), 460-471.
• Velavan, T. P., & Meyer, C. G. (2020). The COVID‐19 epidemic. Tropical medicine & international health, 25(3), 278.
• Wang, C. C., & Yang, H. W. (2008). Passion for online shopping: The influence of personality and compulsive buying. Social Behavior and Personality: an international journal, 36(5), 693-706.
• Weinstein, A., Mezig, H., Mizrachi, S., & Lejoyeux, M. (2015). A study investigating the association between compulsive buying with measures of anxiety and obsessive–compulsive behavior among internet shoppers. Comprehensive psychiatry, 57, 46-50.
• Zhou, L., Dai, L., & Zhang, D. (2007). Online shopping acceptance model-A critical survey of consumer factors in online shopping. Journal of Electronic commerce research, 8(1), 41.