Yumurta Tavuğu Rasyonlarına Bakır ve/veya Keten Tohumu Katkısının Bazı Verim Özellikleri ve Yumurta Sarısı Kolesterol Düzeyi Üzerine Etkileri

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 2, 78 - 88, 31.12.2023

Meltem Öztürk Aydın

Öz

Bu çalışma, yumurta tavuğu rasyonlarında farklı düzeylerde keten tohumu ve/veya organik bakır kullanılmasının performans, kan ve yumurta kolesterol düzeyleri üzerine etkilerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada 26 haftalık yaşta, 192 adet beyaz yumurtacı tavuk (Leghorn) kullanılmıştır. Kontrol (K) grubu ile keten tohumu (KT) ve bakır (B) katkı düzeylerine göre, %6,25 keten tohumu (KT6,25), %12,5 keten tohumu (KT12,5), 125 ppm organik bakır (B), 125 ppm organik bakır + % 6,25 keten tohumu (B+KT6,25), 125 ppm organik bakır + %12,5 keten tohumu (B+KT12,5) olacak şekilde deneme grupları oluşturulmuştur. Deneme hayvanları, her rasyon grubunda 32 tavuk (8 tekerrür x 4 tavuk) olacak biçimde kafeslere yerleştirilmiştir. Çalışma 10 hafta sürmüştür. Denemede 2750 kcal/kg metabolizlenebilir enerji, %16,84 ham protein, %3,73 kalsiyum, %0,44 yararlanabilir fosfor, %0,38 metiyonin ve %0,86 lizin içeren rasyon kullanılmıştır. Deneme grubu rasyonlarına ise belirtilen düzeylerde keten tohumu ve/veya bakır katkısı yapılmıştır. Hayvanlara yem ve su ad libitum olarak sunulmuştur. Günlük yem tüketim düzeyleri, rasyon gruplarında sırasıyla, 110,06, 113,88, 116,81, 110,16, 110,79, 117,43 g bulunmuş ve istatistiksel açıdan gruplar arasındaki farklılık önemli (P<0,01) çıkmıştır. Yemden yararlanma oranı ise gruplarda sırasıyla 1,89, 1,96, 1,99, 1,90, 1,89, 2,02 g yem/yumurta ağırlığı olarak saptanmış ve yapılan istatistiksel analizde gruplar arası farklılığın önemli olduğu belirlenmiştir (P<0,05). Yumurta verimi, rasyon gruplarında sırasıyla %96,65, 93,35, 96,33, 95,61, 94,25, 97,47 olarak belirlenmiş ve gruplar arası fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (P<0,001). Rasyonda keten tohumu ve/veya bakır kullanılmasının canlı ağırlık ve yumurta kalite özellikleri (yumurta ağırlığı, sarı ağırlığı, sarı çapı, kabuk ağırlığı, kabuk kalınlığı) üzerine etkisinin istatistiksel olarak önemli olmadığı saptanmıştır. Kan kolesterol yoğunluğu rasyon gruplarında sırasıyla 129,81, 116,26, 97,52, 129,02, 116,27, 102,95 mg/dl biçiminde saptanmış ve gruplar arası farkın önemli olduğu belirlenmiştir (P<0,001). Yumurta sarısı kolesterol yoğunluğu da rasyon gruplarında sırasıyla 5. haftada 10,40, 8,66, 8,33, 10,21, 9,38, 9,67, 10. haftada 12,65, 12,29, 11,39, 10,38, 10,65, 11,63 mg/kg olarak belirlenmiştir. Gruplar arasındaki farklılık istatistiksel açıdan 5. haftada önemli (P<0,05), 10. haftada ise önemsiz bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Keten tohumu, Kolesterol, Organik bakır, Performans, Tavuk.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, Adnan Menderes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu* tarafından desteklenmiştir.

Teşekkür

Mevcut çalışma ‘Yumurta Tavuğu Rasyonlarına Bakır Ve/Veya Keten Tohumu Katkısının Bazı Verim Özellikleri Ve Yumurta Sarısı Kolesterol Düzeyi Üzerine Etkileri’ isimli yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Effects of Addition of Flaxseed and/or Organic Copper to Diets of Laying Hens on Production Characteristics, Yolk and Blood Cholesterol Levels

Öz

This study was carried out to determine the effects of different levels of dietary flaxseed and/or organic on performance, blood and yolk cholesterol levels in laying hens. One hundred ninety two 26-weeks-old leghorn layers were used in the experiment. Laying hens were randomly allocated into 6,25% flaxseed (6,25F), 12,5% flaxseed (12,5F), 125 ppm organic copper (C), 125 ppm organic copper plus 6,25% flaxseed (C+6,25F), 125 ppm organic copper plus 12,5% flaxseed (C+12,5F) treatment groups according to flaxseed (F) and copper (C) levels. They were assigned to treatment groups each containing 32 birds (8 replicates of 4 birds). The experimental period lasted 10 weeks. Laying hens fed diets including 2750 kcal/kg metabolisable energy, 16,84% crude protein, 3,73% calcium, 0,44% available phosphorus, 0,38% methionine ve 0,86% lysine in the experiment. Flaxseed and/or organic copper was supplemented to treatment group diets at expressed levels. Birds consumed the diets and water ad libitum. Feed consumptions in experimental groups were 110,06, 113,88, 116,81, 110,16, 110,79, 117,43 g/hen/day respectively and statistical differences among the groups were found significant (P<0.01). Feed conversion ratios (FCR) were determined 1,89, 1,96, 1,99, 1,90, 1,89, 2,02 g feed/egg weight in the experimental groups and differences between the groups were statistically significant (P<0.05). Egg production in dietary treatment groups were determined as 96,65, 93,35, 96,33, 95,61, 94,25, 97,47% respectively and significant differences were found between experimental groups (P<0.001). Body weight and egg quality characteristics (egg weight, yolk weight, yolk diameter, shell weight, shell thickness) were not affected by the dietary treatments whereas diets supplemented with flaxseed and/or organic copper. Blood cholesterol concentrations were determined as 129,81, 116,26, 97,52, 129,02, 116,27, 102,95 mg/dl respectively and differences among the experimental groups were found statistically significant (P<0,001). Egg yolk cholesterol concentration in treatment groups were indicated at 5th week 10,40, 8,66, 8,33, 10,21, 9,38, 9,67, 10th week 12,65, 12,29, 11,39, 10,38, 10,65, 11,63 mg/kg respectively. Differences between groups were found significant (P<0.05) at 5th week but not significant at 10th week.

Anahtar Kelimeler

Cholesterol, Flaxseed, Hen, Organic copper, Performance.

Kaynakça

• Alhan C.C., Şan M. (2002). Koroner kalp hastalığı tedavisinde anti-oksidanlar yararlı mı?, Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 15: 203–213.
• Ansari R., Azerbayejani A., Ansari S., Asgari S., Gheisari A. (2006). Production of egg enriched with omega-3 fatty acids in laying hens, Arya Journal, 1(4): 242-246.
• Azman M.A., Yılmaz M. (2006). Yumurta tavuğu rasyonlarına katılan bakırın performans ve bazı kan parametreleri üzerine etkisi, Lalahan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 46 (2): 33–38.
• Balevi T., Coşkun B. (2004). Effects of dietary copper on production and egg cholesterol content in laying hens, British Poultry Science, 45(4): 530–534.
• Bean L.D., Leeson S. (2003). Long-term effects of feeding flaxseed on performance and egg fatty acid composition of brown and white hens, Poultry Science, 82:388-394. Bragagnolo N., Rodriguez-Amaya D.B. (2003). Comparasion of cholesterol content of Brazilian chicken and quail eggs, Journal of Food Comparision and Analysis, 16: 147153.
• Çelebi Ş., Karaca H. (2006). Yumurtanın besin değeri, kolesterol içeriği ve yumurtayı n-3 yağ asitleri bakımından zenginleştirmeye yönelik çalışmalar, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37 (2): 257-265.
• Çiçekgil, Z. (2022). Kümes hayvancılığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, TEPGE Yayın, yayın no:352, Ankara.
• DPT Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007). Hayvancılık Özel İhtisas Komisyonu, Raporu, yayın no: 2717, Ankara.
• Göçmez İ. (2018). Keten ve kanola tohumu küspesi kullanımının yumurtacı tavuklarda performans ve yumurta kalitesine etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı, Tekirdağ.
• Gürbüz M., Balevi T., Coşkun B., Çitil Ö.B. (2012). Effect of adding linseed and selenium to diets of layer hen’s on performance, egg fatty acid composition and selenium content, Kafkas Universitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 18 (3): 487-496, doi:10.9775/kvfd.2011.5816.
• Gürbüz E., Balevi T., Coşkun B., Çitil Ö. (2007). Rasyonlara farklı oranlarda ilave edilen keten tohumu ve selenyumun yumurta tavuklarında performans ve yumurta yağ asidi kompozisyonları üzerine etkisi, 4. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi, Bursa.
• Idowu O.M.O., Laniyan T.F., Kuye O.A., Oladele- Ojo V.O., Eruvbetine D. (2006). Effects of copper salts on performance cholesterol residues in liver, eggs and excrate of laying hens, Archivos de Zootecnia, 55 (212): 327-338.
• Küreç, F., Kutlu, H.R. (2009). Rasyonda keten tohumu yağı kullanımının yumurtacı tavuklarda yumurta verimi, yumurta kalite özellikleri ve bazı kan parametreleri üzerine etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Çukurova.
• Özdamar K. (2004). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi, 5. Baskı, Kaan Kitabevi, 451–475, Eskişehir.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2016). www.tuik.gov.tr, [Erişim: 22.03.2016].
• Yalçın S., Çakır S. (2004). Yumurta kolesterol düzeyine etki eden faktörler, Lalahan Hayvansal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 44 (1) :51– 63.
• Yassein S.A., El-Mallah G.M., Ahmed S.M., El-Ghamry A.A., Abdel-Fattah M.M., El-Hariry D.M. (2015). Response of laying hens to dietary flaxseed levels on performance, egg quality criteria, fatty acid composition of egg and some blood parameters, International Journal of Research Studies in Biosciences, 3(10): 27-34