Spor bilimleri öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyi ile uyku kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 9 - 16, 30.06.2023

Mehmet Sarıkaya , Mehmet Şerif Ökmen , Emre Bağcı

https://doi.org/10.56639/jsar.1279951

Öz

Bu araştırma; spor bilimleri fakültesindeki öğrencilerin fiziksel aktivite düzeyi ile uyku kalitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve farklı değişkenler açısından incelemek amacıyla yapıldı. Araştırma Erciyes ile Bingöl Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde; öğretmenlik, antrenörlük, spor yöneticiliği ve rekreasyon bölümlerinde öğrenim gören (n=400) öğrencilerinden oluşturuldu. Araştırmada kişisel bilgi formu, Uluslararası Fiziksel Aktivite Değerlendirme Anketi Kısa Formu (UFAA-KF) ve Uyku Kalitesi düzeyi ise Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi (PUKİ) kullanıldı. Elde edilen veriler SPSS paket programı kullanıldı. Elde edilen bulgulara göre, fiziksel aktivite düzeyinin cinsiyet, branş, bölüm ve sınıf değişkenleri arasında anlamlı farklılıkların olduğu tespit edildi (p<0.05). Uyku kalitesinin ise sadece cinsiyet değişkeni arasında anlamlı farklılık olduğu tespit edildi (p<0.05). Ayrıca UFAA-KF ve PUKİ arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı tespit edildi (p>0.05). Sonuç olarak, spor bilimleri öğrencilerinde aktivite düzeyinin yüksek olduğu, fiziksel aktivite düzeyinin cinsiyet, branş, bölüm ve sınıf değişkenlerinden, uyku kalitesinin ise sadece cinsiyet değişkeninden etkilendiği söyleyebiliriz. Ayrıca fiziksel aktivite ve uyku arasından anlamlı bir ilişkinin olmadığını da söyleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel Aktivite, Uyku Kalitesi, Spor Bilimleri

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Abanoz, H. (2021) Sporcu ve Sedanterlerde Masajın Yaşam ve Uyku Kalitesi Üzerine Etkisi, Editör Prof. Dr. Fikret Ramazanoğlu, Efe akademi yayınları, İstanbul.
• Agargun, M. Y. (1996). Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksinin Gecerligi ve Guvenirligi. Turk Psikiyatri Dergisi, 7, 107-115.
• Aktaş, H., Şaşmaz, C. T., Kılınçer, A., Mert, E., Gülbol, S., Külekçioğlu, D. & Demirtaş, A. (2015). Yetişkinlerde Fiziksel Aktivite Düzeyi ve Uyku Kalitesi İle İlişkili Faktörlerin Araştırılması, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(2), 60-70.
• Altıntaş, H., Sevencan, F., Aslan, T., Cinel, M., Çelik, E., & Onurdağ, F. (2006). Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem Dört Ögrencilerinin Uyku Bozukluklarının Ve Uykululuk Hallerinin Epworth Uykululuk Ölçegi İle Degerlendirilmesi, STED, 15(7), 114-20.
• Altunhan, A., & Bayer, R. (2021). Bireysel ve Takım Sporcularının Uyku Kalitesi İle Beslenme Alışkanlıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Iğdır Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 30-44.
• Arslan, M., Taşkaya, C., & Kavalcı, B. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Fiziksel Aktivite, Obezite ve Uyku Kalitesi Arasındaki İlişki. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 2(1), 16-22.
• Aune, D., Norat, T., Leitzmann, M., Tonstad, S., & Vatten, L. J. (2015). Physical Activity And The Risk Of Type 2 Diabetes: A Systematic Review And Dose–Response Meta-Analysis. European journal of epidemiology, 30, 529-542.
• Azevedo, M. R., Araújo, C. L. P., Reichert, F. F., Siqueira, F. V., DaSilva, M.C., Hallal, P. C. (2007). Gender Differences İn Leisure-Time Physical Activity. Internatıonal Journal of Public Health, 52(8),15.
• Aydın, F. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Uyku Kalitesi, Yaşam Kalitesi ve Akademik Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Psikoloji Bilim Dalı, İstanbul. 15.
• Aysan, E., Karaköse, S., Zaybak, A., & İsmailoğlu, E. G. (2014). Üniversite Öğrencilerinde Uyku Kalitesi Ve Etkileyen Faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(3), 193-198.
• Bayer, R., Altunhan, A., & Bayer, E. (2021). Covid-19 Döneminde Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Anksiyete ve Uyku Düzeyi Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Kafkas Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 33-42.
• Bayrakdar, A., Larion, A., Bayraktar, I., & Avcı, P. (2022). The effects of esports on sleep: a systematic literature review. Ovidius University Annals, Series Physical Education & Sport/Science, Movement & Health, 22 (2).
• Buysse, D. J., Reynolds III, C. F., Monk, T. H., Berman, S. R., & Kupfer, D. J. (1989). The Pittsburgh Sleep Quality Index: A New İnstrument For Psychiatric Practice And Research. Psychiatry research, 28(2), 193-213.
• Chennaoui, M., Leger, D., & Gomez-Merino, D. (2020). Sleep and the GH/IGF-1 axis: Consequences And Countermeasures Of Sleep Loss/Disorders. Sleep medicine reviews, 49, 101223.
• Craig, C. L., Marshall, A. L., Sjöström, M., Bauman, A. E., Booth, M. L., Ainsworth, B. E., ... & Oja, P. (2003). International physical activity questionnaire: 12-country reliability and validity. Medicine & science in sports & exercise, 35(8), 1381-1395.
• Çağın, M. (2021). Spor Bilimleri Öğrencilerinde Fiziksel Aktivite Düzeyi, Uyku Kalitesi ve Teknoloji Bağımlılığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabilim Dalı, Sakarya, 48-68.
• Çakır, Z., & Erbaş, Ü. (2021). Spor Bilimlerinde Okuyan Öğrencilerin Sporcu Uyku Davranış Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 593-604.
• Çebi, A. İ., & İmamoğlu, O. (2022). Sporcu ve Sedanter Üniversite Öğrencilerinde Uyku Kalitesinin Araştırılması. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 375-386.
• Driver, H. S., & Taylor, S. R. (2000). Sleep and exercise. Sleep Med Rev, 4, 387-402.
• Eliöz, M., Çebi, M., & İslamoğlu, İ. (2018). Takım ve Bireysel Sporcuların Uyku Kalitelerinin İncelenmesi. Electronic Turkish Studies, 13(26).
• Ellis, W. E., Dumas, T. M., & Forbes, L. M. (2020). Physically İsolated But Socially Connected: Psychological Adjustment And Stress Among Adolescents During The İnitial COVID-19 Crisis. Canadian Journal of Behavioural Science/Revue canadienne des sciences du comportement, 52(3), 177.
• Elmas, L., Yüceant, M., Hüseyin, Ü., & Bahadır, Z. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite Düzeyleri İle Psikolojik İyi Oluş Durumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sportive, 4(1), 1-17.
• Erdoğan, M. (2022). Besyo Öğrencilerinin Zihinsel Dayanıklılık ve Fiziksel Aktivite Düzeyleri İle Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Karabük, 60.
• Erlacher, D., Ehrlenspiel, F., Adegbesan, O. A., & Galal El-Din, H. (2011). Sleep Habits İn German Athletes Before İmportant Competitions Or Games. Journal of sports sciences, 29(8), 859-866.
• Frank, M. G. (2006). The Mystery Of Sleep Function: Current Perspectives And Future Directions. Reviews in the Neurosciences, 17(4), 375-392.
• Fullagar, H. H., Skorski, S., Duffield, R., Hammes, D., Coutts, A. J., & Meyer, T. (2015). Sleep And Athletic Performance: The Effects Of Sleep Loss On Exercise Performance, And Physiological And Cognitive Responses To Exercise. Sports medicine, 45(2), 161-186.
• Gallicchio, L., & Kalesan, B. (2009). Sleep duration and mortality: a systematic review and meta‐analysis. Journal of sleep research, 18(2), 148-158.
• Gönen, M., Ceyhan, M. A., Çakır, Z., Zorba, E., & Coşkuntürk, O. S. (2022). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Rekreasyon Alanı Kullanımlarına İlişkin Engel ve Tercihleri. The Online Journal of Recreation and Sports, 11(4), 59-76.
• Güven, G., & Solmaz, D. Y. (2022). Kadın ve Erkek Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri Ve Beden Algısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. International Journal Of Sport Exercise And Training Sciences-Ijsets, 8(2), 24-38.
• Hirshkowitz, M., Whiton, K., Albert, S. M., Alessi, C., Bruni, O., DonCarlos, L., ... & Hillard, P. J. A. (2015). National Sleep Foundation’s Sleep Time Duration Recommendations: Methodology And Results Summary. Sleep health, 1(1), 40-43.
• Hoevenaar-Blom, M. P., Spijkerman, A. M., Kromhout, D., van den Berg, J. F., & Verschuren, W. M. (2011). Sleep Duration And Sleep Quality İn Relation To 12-Year Cardiovascular Disease İncidence: the MORGEN study. Sleep, 34(11), 1487-1492.
• Isık, Ü., & Ozer, M. K. (2022). 40-65 Yaş Arasındaki Bireylerin Fiziksel Aktivite İle Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. ROL Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), 29-44.
• Juliff, L. E., Halson, S. L., & Peiffer, J. J. (2015). Understanding Sleep Disturbance İn Athletes Prior To İmportant competitions. Journal of science and medicine in sport, 18(1), 13-18.
• Kamuk, Y.U. (2021). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite, Benlik Saygısı ve Kendini Sabotaj Düzeylerinin İncelenmesi. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 2(3), 110-125.
• Karagöz, H. (2017). Spss Ve Amos Uygulamalı Nitel-Nicel-Karma Bilimsel Araştırma Yöntemleri Ve Yayın Etiği (1. Baskı). İstanbul: Nobel Kitabevi. 66.
• Karasar, N. (2018) Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Kavramlar, İlkeler Ve Teknikler (32.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. 114.
• Kılınç, H., Bayrakdar, A., Çelik, B., Mollaoğulları, H., & Gencer, Y. G. (2016). Physical Activity Level And Quality Of Life Of University Students. Journal of Human Sciences, 13(3), 3794-3806.
• Lastella, M., Roach, G. D., Halson, S. L., Martin, D. T., West, N. P., & Sargent, C. (2015). Sleep/Wake Behaviour Of Endurance Cyclists Before And During Competition. Journal of sports sciences, 33(3), 293-299.
• Mayda, A., Kasap, H., Yıldırım, C., Yılmaz, M., Derdiyok, Ç., Ertan, D., & Kasırga, F. (2012). 4-5-6. Sınıf Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Uyku Bozukluğu Sıklığı. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 8-11.
• Medic, G., Wille, M., & Hemels, M. E. (2017). Short-And Long-Term Health Consequences Of Sleep Disruption. Nature and science of sleep, 151-161.
• Orzech, K. M., Salafsky, D. B., & Hamilton, L. A. (2011). The State Of Sleep Among College Students At A Large Public University. Journal of American College Health, 59(7), 612-619.
• Özkan, I., Özarslan, A., & Bekler, F. (2015). Üniversite Öğrencilerinde Fiziksel Aktivite Uyku Kalitesi Ve Depresyon İlişkisi. Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(9), 65-73.
• Öztürk, M. (2005) Üniversitede Eğitim-Öğretim Gören Öğrencilerde Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketinin Geçerliliği ve Güvenirliği ve Fiziksel Aktivite Düzeylerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı, Ankara, 19-28
• Pace, B. (2000). The benefits of regular physical activity. JAMA, 283(22), 3030.
• Potter, P. A., & Perry, A. G. (2009). Fundamentals of nursing.(pp. 1198-1227). Mosby Year Book, St Louis, Missouri.
• Samuels, C., James, L., Lawson, D., & Meeuwisse, W. (2016). The Athlete Sleep Screening Questionnaire: A New Tool For Assessing And Managing Sleep İn Elite Athletes. British journal of sports medicine, 50(7), 418-422.
• Sarıkaya, M., Polat, M., Seydel, G. Ş., & Eryılmaz, S. G. K. (2018). Yaşlı Bireylerde Fiziksel Aktivite Düzeyinin Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 12(2), 81-89.
• Schmid, D., Ricci, C., & Leitzmann, M. F. (2015). Associations Of Objectively Assessed Physical Activity And Sedentary Time With All-Cause Mortality İn US Adults: The NHANES Study. PloS one, 10(3), e0119591.
• Shan, Z., Ma, H., Xie, M., Yan, P., Guo, Y., Bao, W., ... & Liu, L. (2015). Sleep Duration And Risk Of Type 2 Diabetes: A Meta-Analysis Of Prospective Studies. Diabetes care, 38(3), 529-537.
• Shiroma, E. J., & Lee, I. M. (2010). Physical Activity And Cardiovascular Health: Lessons Learned From Epidemiological Studies Across Age, Gender, And Race/Ethnicity. Circulation, 122(7), 743-752.
• Solmaz, D. Y., & Aydın, G. (2016). Spor Bilimleri Fakültesinde Eğitim Gören Öğrencilerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 34-46.
• Stanton, R., To, Q. G., Khalesi, S., Williams, S. L., Alley, S. J., Thwaite, T. L., & Vandelanotte, C. (2020). Depression, Anxiety And Stress During COVID-19: Associations With Changes İn Physical Activity, Sleep, Tobacco And Alcohol Use İn Australian Adults. International journal of environmental research and public health, 17(11), 4065.
• Şahin, M., Kırandı, Ö., Atabaş, G., & Bayraktar, B. (2017). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite Düzeyleri (İstanbul Üniversitesi Örneği). Spor Eğitim Dergisi, 1(1), 26-33.
• Şimşek, E., & Ökmen, M. (2020). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(3), 1-11.
• Şimşek, E., Koç, K., Özsoy, D., & Karakuş, M. (2020). The Title Of The Article: Investigation The Effect Of Performing Physical Activity At Home On Sleep Quality And Life Satisfaction During Coronavirus (Covid-19) Outbreak. International Journal of Applied Exercise Physiology, 9(7), 55-62.
• Uysal, R. (2022) Normal ve İkili Eğitimde Ortaöğretim Öğrencilerinin Uyku Kalitesi ve Fiziksel Aktivite Düzeylerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Mersin. 3.
• Üstün, Y. (2011). Çınar Yücel Ş. Hemşirelerin Uyku Kalitesinin İncelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1), 29-38.
• WHO. What is physical activity?https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity. (Erişim Tarihi: 12.02.2022).
• Yegneswaran, B., & Shapiro, C. (2007). Do sleep deprivation and alcohol have the same effects on psychomotor performance?
• Yıldız, M. (2019) Fiziksel Aktivite Seviyesinin Uyku Kalitesi, Yorgunluk ve Öfke Düzeylerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Öğretimi, Uşak, 32
• Yıldız, M., Akıl, M. (2019) Fiziksel Aktivite Düzeyinin Uyku Kalitesine Etkisi, 2. Uluslararası Herkes İçin Spor ve Wellness Kongresi, 158-161.
• Yunus, B., & Bingöl, M. (2023). Fitness ve Vücut Geliştirme Yapan Bireylerin Sağlıklı Yaşam Alışkanlıklarının İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 8(1), 93-105.