ÇOCUK KLİNİKLERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN MİZAH TARZLARI, MİZAH TEKNİKLERİ VE BAKIMDA MİZAHI KULLANMA DURUMLARI

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 27 - 35, 26.06.2020

Oya Sevcan Orak , Ebru Özcan , Elif Emirza Merve Çaylan

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerin mizah tarzlarını, mizah tekniklerini ve bakımda mizahı kullanma durumlarını incelenmektir.
Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan araştırmanın evrenini Samsun il merkezindeki çocuk kliniği bulunan hastanelerde çalışan 257 hemşire; örneklemini ise bu hemşirelerden araştırmaya dahil edilme kriterlerine uyan 108 hemşire oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Ağustos 2017-Ocak 2018 tarihleri arasında, “Tanıtıcı Özellikler Formu” ve Yerlikaya tarafından 2003 yılında Türkçe’ye geçerlik güvenirliği yapılmış “Mizah Tarzları Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Mizah tarzları ölçeği Katılımcı Mizah için, Kendini Geliştirici Mizah için, Saldırgan Mizah ve Kendini Yıkıcı Mizah olmak üzere dört alt boyuta sahiptir. Verilerin değerlendirilmesi SPSS 21.00 programı ile tanımlayıcı istatistikler, t testi, ANOVA, korelasyon testi, kikare testleri kullanılarak yapılmıştır. Araştırmada anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak alınmıştır.
Bulgular: Araştırmaya dahil edilen hemşirelerin %96.3’ü kadın, %75.0’ı lisans ve yüksek lisans mezunu, %77.8’i evli, %73.1 ise çocuk sahibidir. Hemşirelerin %81.5’i çocukla iletişimde mizah kullandıklarını, %92.6’sı ise mizahın olumlu etkisinin olduğunu düşündüklerini ifade etmişlerdir. Hemşirelere çocuk hastayla iletişimde kullandıkları mizahi yaklaşımlar ayrı ayrı sorulduğunda karikatürün %13.0, çizgi film karakterlerinin %27.8’i, küçük hediyelerin ve sürprizlerin %38.9, fıkra anlatımının %11.1, yaratıcı drama oyunlarının %12.0, kostüm giymenin %4.6, özel gün kutlamalarının %23.1oranında kullanıldığı belirtilmiştir. Hemşirelerin Mizah Tarzları Ölçeği’nin alt ölçeklerinden aldıkları puanların ortalamaları incelendiğinde kendini geliştirici mizah alt ölçeğinin 34.85±8.35; katılımcı mizah alt ölçeğinin 39.63±7.20; saldırgan mizah alt ölçeğinin 20.63±6.38 ve kendini yıkıcı mizah alt ölçeğinin 25.30±6.84 puan ortalamasına sahip olduğu belirlenmiştir. Çocukla iletişimde mizahı kullandığını ifade eden hemşireler kendini geliştirici ve katılımcı mizah alt ölçeğinden anlamlı düzeyde yüksek puan alırken; saldırgan mizah alt ölçeğinden anlamlı düzeyde düşük puan almıştır (p<0.05).
Sonuç: Araştırmamızda elde ettiğimiz bulgulara göre çocukla çalışan hemşirelerin olumlu mizah tarzları olan kendini geliştirici ve katılımcı mizah tarzlarının yüksek olduğu; olumsuz mizahi yaklaşımlar olan kendini yıkıcı ve saldırgan mizah tarzlarının ise kısmen düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hasta çocuk, hemşire, mizah, iletişim

Kaynakça

• Astedt-Kurki, P., Isola, A. (2001). Humour between nurse and patient, and among staff: Analysis of nurses' diaries. Journal of Advanced Nursing, 35( 3):452-458. Ay, Ö., Gökler, R., Koçak, R. (2013). Mizah tarzları, yaratıcılık ve yaşam doyumu: Ortaöğretim öğrencileri üzerinde bir inceleme. International Journal of Social Science, 6(6), 739-767.
• Aydın, A. (2005). Hemşirelik ve mizah. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9 (1): 1-5.
• Başkaya, E., & Demir, S. (2018). Sihirli gülüşlerle yaşama bir dokunuş: Mizah terapi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 5(3):453-457. DOI: 10.17681/hsp.340288
• Beck, C.T. (1997). Humor in nursing practise: A phenomenological study. International Journal of Nursing Studies, 34(5): 346-352.
• Bentur, N., Stark, D., Resnizky, S., & Symon, Z. (2014). Coping strategies forexistencial and spiritual suffering in Israeli patients with advanced cancer. Isr.J. Health Policy Res. 3:21. doi: 10.1186/2045-4015-3-21
• Berger, J., Wilson, D., Potts, L., & Polivka, B. (2014). Wacky wednesday: Use of distraction through humor to reduce preoperative anxiety in children and their parents. Journal of PeriAnesthesia Nursing, 29(4), 285-291.
• Bulut, S., Amanak, K., & Sebahat, SAY. (2017). Ebelik öğrencilerinin mizah kullanımına ilişkin görüşleri ve mizah tarzlarının incelenmesi. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 3(2), 43-53.
• Erickson, S. J., Feildstein, S. W. (2007). Adolescent humor and İts relationship to coping, defense strategies, psychological distress and well-being. Child Psychiatry and Human Development, 37 (3): 255 271.
• Cain, C. (2012). Integrating dark humor and compassion: Identities andpresentations of self in the front and back regions of hospice. J. Contemp.Ethnogr. 41, 668–694. doi: 10.1177/0891241612458122
• Chan, Y.C., Hsu, W.C., Liao, Y.J., Chen, H.C., Tu, C.H., & Wu, C.L. (2018). Appreciation of different styles of humor: An fMRI study. Scientific Reports, 8(1), 15649. Christie, W., & Moore, C. (2005). The impact of humor on patients with cancer. Clinical Journal of Oncology Nursing, 9(2), 211.
• Claxton-Oldfield, S., & Bhatt, A. (2017). Is there a place for humor in hospice palliative care? Volunteers say “yes”! am. J. Hospice Palliat Med. 34, 417–422.doi: 10.1177/1049909116632214
• Dean, R.A.K., & Gregory, D.M. (2004). Humor and laughter in palliative care: An ethnographic investigation. Palliative & Supportive Care, 2(2), 139-148.
• Delgado-Guay, M., Rodriguez-Nunez, A., De la Cruz, V., Frisbee-Hume, S.,Williams, J.,Wu, J., Liu, D., Fisch, M.J., & Bruera, E. (2016). Advanced cancer patients’ priorities regardingwishes at the end of life: A randomized controlled study. J. Clin. Oncol. 33,4273–4281. doi: 10.1007/s00520-016-3260-9
• Digney, J. (2009). Humour and connecting with kids in pain. Reclaiming Children and Youth, 18(3), 54.
• Dowling, J.S. (2002). Humor: A coping strategy for pediatric patients. Pediatric Nursing. 28(2):123-131.
• Dunbar, R.I.M., Baron, R., Frangou, A., Pearce E., van Leeuwen E.J.C., Stow J., Partridge G., MacDonald, L., Barra V., & van Vugt, M. (2012). Social laughter iscorrelated with an elevated pain threshold. Proc Biol Sci, 279: 1161–1167.
• Gökçearslan, A. (2009). Canlandırmalarda: Mizah, anatomik yapı ve karakter tasarımı. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (23), 79-91.
• Hayashi, K., Kawachi, I., Ohira, T., Kondo, K., Shirai, K., Kondo, N. (2016). Laughter is the best medicine? A cross-sectional study of cardiovasculardisease among older Japanese adults. J Epidemiol 26: 546–552.doi:10.2188/jea.JE20150196.
• Karakuş, Ö., Ercan, F. Z., & Tekgöz, A. (2014). The relationship between types of humor and perceived social support among adolescents. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 152, 1194-1200.
• Kennedy, K.D. (1995). Have a laugh! Have a healthy laugh! Nursing Forum. 30: 25-30.
• Klein, A.J. (2003). Humor in children’s lives a guidebook for practitioners. London: Praeger Publishers, 3-9.
• Koçer, H., Eskidemir, S., & Özbek, T. (2012). 6 yaş çocuklarının mizahi tepkilerinin Paul E. Mcghee’nin mizah gelişim evrelerine göre incelenmesi. Journal of Research in Education and Teaching. 1(4): 82-93.
• Kong, M,, Shin, S.H, Lee, E., Yun, E.K. (2014). The effect oflaughter therapy on radiation dermatitis in patientswith breast cancer: A single-blind prospective pilotstudy. OncoTargets and Therapy, 7: 2053–2059.
• Kontos, P., Miller, K.-L., Mitchell, G., & Stirling-Twist, J. (2015). Presenceredefined: The reciprocal nature of engagement between elder-clowns andpersons with dementia.
• Dementia 16, 46–66. doi: 10.1177/1471301215580895.
• Kuru, N. (2016). Gülme terapisinin huzurevinde kalan bireylerin yaşam kalitesine etkisi. Hacattepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Linge-Dahl, L. M., Heintz, S., Ruch, W., & Radbruch, L. (2018). Humor assessment and interventions in Palliative Care: A systematic review. Frontiers in Psychology, 9.
• Linge, L. (2011). Joy without demands: Hospital clowns in the world of ailing children. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being. 6: 1-8.
• Liu, YP., Sun, L., Wu, XF., Yang, Y., Zhang, CT., Zhou, HL., & Quan, XQ. (2017). Use of humour in medical education: a survey of students and teachers at a medical school in China. BMJ open, 7(11).
• Mak, W., & Sörensen, S. (2018). Are humor styles of people with dementia linked to greater purpose in life? The Gerontologist, 58(5), 835-842.
• Meyer, N.A., Helle, A.C., Tucker, R.P., Lengel, G.J., DeShong, H.L., Wingate, L.R., & Mullins-Sweatt, SN. (2017). Humor styles moderate borderline personality traits and suicide ideation. Psychiatry research, 249, 337-342.
• Perktaş, E., & Özmert, E. (2017). Çocukların hastane kaygılarının azaltılması üzerine bir değerlendirme: Hastane palyaço projesi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 60: 83-87.
• Richman, J. (1995). The lifesaving function of humor with the depressed and suicidal elderly. The Gerontologist. 35: 271-273.
• Savage, B.M., Lujan, H.L., Thipparthi, R.R., & DiCarlo, S.E. (2017). Humor, laughter, learning, and health! A brief review. Advances in Physiology Education, 41(3), 341-347.
• Schick, C., McGlynn, R. P., & Woolam, D. (1972). Perception of cartoon humor as a function of familiarity and anxiety level. Journal of Personality and Social Psychology, 24(1), 22.
• Teker, N., Çelikten, M., & Halavuk, F. (2018). Eğitim yönetiminde mizah tarzı ve iş doyumu ilişkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(1), 521-546.
• Warren, B., & Spitzer, P. (2014). Smiles are everywhere: Integrating clown-play into healthcare practice. London: Routledge Press, 1-14.
• Williams, H. (1986). Humour and healing: Therapeutic effects in geriatrics. Gerontion: A Canadian Review of Geriatric Care.1: 14-17.
• Wilkins, J., & Eisenbraun, A. J. (2009). Humor theories and the physiological benefits of laughter. Holistic Nursing Practice, 23(6), 349-354.