Hizmet Sektörü Çalışanlarının Yaşadığı Sağlık Sorunları ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 381 - 392, 29.08.2022

Ayla Hendekci

https://doi.org/10.47115/jshs.1058342

Öz

Amaç: Bu çalışmada amaç, hizmet sektörü çalışanlarının yaşadıkları sağlık sorunları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını belirlemektir.
Yöntem: Çalışma, tanımlayıcı ve kesitsel türdedir. Çalışmanın evrenini, Doğu Karadeniz bölgesindeki bir ilde en büyük ilçedeki hizmet sektörü çalışanları oluşturmuştur. Örneklem evrenin bilindiği durumlardaki örneklem formülü ile belirlenmiş ve çalışma 102 katılımcı ile tamamlanmıştır. Çalışma verileri, Aralık 2019 - Şubat 2020 tarihlerinde yüz yüze toplanmıştır. Veriler literatür doğrultusunda hazırlanan Tanıtıcı Bilgi Formu ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II ile toplanmıştır.
Bulgular: Katılımcıların %69.6’sının erkek, %54.9’unun lise mezunu, %61.8’inin günlük çalışma süresinin 8 saatten az olduğu ve %63.7’sinin algıladığı iş yükünü yoğun olarak ifade ettiği belirlenmiştir. Çalışmaya katılan bireylerin en sık yaşadıkları sorun %70.6 ile stres, en az yaşadıkları sorun % 13.7 ile hapsedilmişlik duygusudur. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II toplam puanı 121.76±22.73 olup en düşük puan fiziksel aktivite alt boyutunda, en yüksek puan manevi gelişim alt boyutunda bulunmuştur. Katılımcıların cinsiyet, işten memnun olma, sağlık durumu ve kronik hastalık durumları ile ölçek puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0.05).
Sonuç ve Önerileri: Katılımcıların sağlıklı yaşam biçimi davranışları orta düzeydedir ve yaşadıkları bazı yaygın sorunları vardır. Bu nedenle çalışanların sağlığını değerlendirmede yaşadıkları sorunlara çözüm bulunması, multidisipliner bir bakış açısı ile değerlendirme yapılması ve özellikle hizmet sektörü çalışanları ile yapılan çalışmaların artırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

çalışan, işçi, sağlık davranışı, sağlık sorunları

Teşekkür

Bu çalışmaya katılan hizmet sektörü çalışanlarına ve istatistiksel analiz kontrollerini sağlayan Sayın Parmaksız’a teşekkür ederiz.

Health Problems and Healthy Lifestyle Behaviors Experienced by Service Sector Employees

Öz

Aim: This study aims to determine the health problems experienced by service
sector employees and healthy lifestyle behaviors.
Method: The study has a descriptive and cross-sectional type research design. The study population was working in the service sector in the largest district in a province in the Eastern Black Sea Region. The sample was determined by the sample formula in cases where the universe was known, and the study was completed with 102 participants. Study data were collected face-to-face between December 2019 and February 2020. The data were collected using the Introductory Information Form prepared in accordance with the literature and the Healthy Lifestyle Behaviors Scale II.
Results: It was determined that 69.6% of the participants were male, 54.9% were high school graduates, 61.8% had a daily working time of less than 8 hours, and 63.7% expressed their perceived workload intensively. The most common problem they experience was the stress by 70.6%, and the least common problem was the feeling of imprisonment by 13.7%. The Healthy Lifestyle Behaviors Scale II total score was 121.76±22.73, and the lowest score was in the physical activity sub-scale, and the highest score was in the spiritual development sub-scale. A significant relationship was found between the scale scores of participants' gender, job satisfaction, health status and chronic illness status (p<0.05).
Conclusion and Suggestions: Participants had a moderate healthy lifestyle behavior and they have some common problems. Therefore, it is necessary to to find solutions to the problems experienced by employees in assessing their health, develop a multidisciplinary perspective in evaluating the health of employees, and to increase the studies especially in the service sector.

Anahtar Kelimeler

Employee, Worker, Health Behavior, Health Issues

Kaynakça

• Adsul, B. B., Laad, P. S., Howal, P. V., Chaturvedi, R. M.(2011). Health problems among migrant construction workers: A unique public–private partnership project. Indian Journal of Occupational and Environmental Medicine, 15(1), 29-32.
• Aslan, S., İnci, R. (2020). Mevsimlik tarım işçilerinin yaşadığı sağlık sorunları ve hemşirelik bakımı. Anatolian Journal Health Research, 1(1), 25-8.
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F., Kıssal, A. (2008). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,12(1), 1-13.
• Bayram, T., Donchin, M. (2019). Determinants of health behavior inequalities: A cross-sectional study from Israel. Health Promotion International, 34(5), 941-52.
• Bilgin, N. Ç., Ak, B., Cerit, B., Ertem, M., Tunç, G. Ç. (2019). Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Sağlık Akademisi Kastamonu 4(3), 188-210.
• Bulduk, S., Yurt, S., Dinçer, Y., Ardıç, E. (2015). Sağlık davranışı modelleri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 28-34.
• Demir, G., Arıöz, A. (2014). Göç eden kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi,4, 1-8.
• Erci, B., Kılıç, D., Adıbelli, D. Yaşam Boyu Sağlığı Geliştirme. 1. Baskı. Elazığ: Anadolu Nobel Tıp Kitapevleri; 2018.
• Free, H., Groenewold, M. R., Luckhaupt, S. E. (2020). Lifetime prevalence of self-reported work-related health problems among US workers-United States, 2018. Morbidity and Mortality Weekly Report, 69(13), 361.
• Göl, İ. (2018). Orman fidanlığında çalışan mevsimlik işçilerin çalışma koşullarının ve sağlık durumları algılarının değerlendirilmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 19-32.
• Güner, F., Çiçek, H., Can, A. (2014). Banka çalışanlarının mesleki stres ve tükenmişlik düzeylerinin iş doyumu ve yaşam doyumu düzeyleri ile ilişkisi. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(3), 59-76.
• Gür, G., Sunal, N. (2019). Koroner arter hastalarında sağlık algısı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6(2), 210-9.
• Güven Tezcan, S. Temel Epidemiyoloji, Ankara: Hipokrat Kitabevi; 2017.
• Karabay, M. E. (2015). Sağlık personelinin iş stresi, iş-aile çatışması ve iş-aile-hayat tatminlerine yönelik algılarının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkilerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 13(26), 113-34.
• Kavalalı Erdoğan, T., Aydın Avcı, İ. (2016). Chronıc dısease rısks of workers in a factory and theır tendency to practıce preventıve health behavıours. Progress in Health Sciences, 6(2), 29-38.
• Kılıç, S. (2012). Örnek büyüklüğü, güç kavramları ve örnek büyüklüğü hesaplaması. Journal of Mood Disorders, 2(3), 140-2.
• Kılıçaslan, S. (2019).Duygusal emek ile iş doyumu arasındaki ilişki: Hekimler üzerinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 10(23), 52-65.
• Kolaç, N., Balcı, A. S., Şişman, F. N., Ataçer, B. E., Dinçer, S. (2018). Fabrika çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışı ve sağlık algısı. Bakırköy Tıp Dergisi, 14, 267-74.
• Kulualp, H. G. (2019). Tükenmişlik sendromu: Kamu kuruluşu çalışanları üzerine bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 211-30.
• Metlaine, A., Sauvet, F., Gomez-Merino, D., Elbaz, M., Delafosse, J. Y., Leger, D., et al. (2017). Association between insomnia symptoms, job strain and burnout syndrome: A cross-sectional survey of 1300 financial workers. BMJ Open, 7(1), e012.
• Nasrin, N., Asaduzzaman, M., Tithi, N. S., Yunus, M. S., Amin, M. I., Hoque, N. (2018). Common health problems of workers in selected press ındustries of Dhaka City. Ijppr. Human, 212(2), 1-14. Özcan, S., Bozhüyük, A. (2016). Çukurova Üniversitesi sağlık bilimleri öğrencilerinin sağlıklı yaşam davranışları. Çukurova Medical Journal, 41(4), 664-74.
• Richter, K., Acker, J., Adam, S., Niklewski, G. (2016). Prevention of fatigue and insomnia in shift workers-a review of non-pharmacological measures. EPMA Journal, 7(1), 1-11.
• Sidhu, A. K, Singh, H., Virdi, S. S., Kumar, R. (2020). Job stress and its impact on health of employees: A study among officers and supervisors. Journal of Management Development, 39(2), 125-44.
• Sungur, C., Kar, A., Kıran, Ş., Macit, M.(2019). Sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi: Klinik sağlık hizmeti alan hastalar üzerinde bir araştırma. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 43-52.
• Syed, I. U. (2020). Diet, physical activity, and emotional health: What works, what doesn’t, and why we need integrated solutions for total worker health. BMC Public Health, 20(1), 1-9.
• Tansel, B. (2018). Adalet bakanlığına bağlı kurumlarda çalışan personelin yaşadığı tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 551-80.
• Taşçene, K., Koçoğlu, D., Akın, B. (2017). Tarımda çalışan bir grup kadın işçinin omaha sistemi’ne göre sağlık problemlerinin belirlenmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(3), 148-55.
• Viterbo, L. M. F., Dinis, M. A. P., Costa, A. S, Vidal, D. G. (2019). Development and validation of an ınterdisciplinary worker’s health approach ınstrument (IWHAI). International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(15), 2803.
• Wainberg, M. L., Scorza, P., Shultz, J. M., Helpman, L., Mootz, J. J, Johnson, K. A., et al. (2017). Challenges and opportunities in global mental health: A research-to-practice perspective. Current Psychiatry Reports, 19(5), 28.
• Walker, S. N., Sechrist, K. R., Pender, N. J. (1987). The health-promoting lifestyle profile: Development and psychometric characteristics. Nursing Research, 36, 76-81.
• Yumang-Ross, D. J., Burns, C. (2014). Shift work and employee fatigue: implications for occupational health nursing. Workplace Health & Safety, 62(6), 256-61.