Savaşı Çerçevelemek: Dış Basında Barış Pınarı Harekatı’nın Sunumu

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 3, 1042 - 1070, 01.07.2020

Tolga Çelik , Süleyman Aldemir

https://doi.org/10.21547/jss.732103

Öz

Medya iletilerinin toplum üzerinde oluşturduğu etkiler, medya organlarının bazı olayları ve konuları seçip öne çıkarırken bazılarını da bilinçli bir şekilde yayınlamadığı görüşü iletişim alanındaki pek çok çalışmanın tartışma konusu olarak çalışılmaktadır. Bu çalışmalardaki genel görüşe göre medya, hangi olayların ve konuların önemli ve üzerinde düşünülmesi gerekecek kadar değerli olduğu noktasında toplum adına bir seçim yapmaktadır. Ancak olayların ve konuların seçilmesi tek başına medyanın toplum üzerindeki yönlendirici etkiyi kurmasına yardımcı olamamaktadır. Bununla birlikte seçilen olayların ve konuların ne şekilde yorumlanması gerektiğini öğütlemek de medya organlarının önemli işlevlerinden birini teşkil etmektedir. İletişim alanında son dönemde pek çok çalışmada kullanılan çerçeveleme analizi, haber yapım sürecine etki eden faktörleri, diğer bir deyişle haberlerin ne şekilde ve hangi şartlar altında inşa edildiğini veya bir çerçeve içerisine yerleştirilen haberin okuyucular/izleyiciler tarafından nasıl yorumlandığını ortaya çıkarmaya çalışmaktadır. Çerçeveleme kuramına göre haber yapım süreci, içinde bulunduğu toplumsal yapı, güç ilişkileri ve ideolojiden bağımsız olarak düşünülmemelidir. Çerçeveleme kuramı, haberlerin belirli çerçeveler aracılığıyla kurgulanarak var olan güç ve iktidar ilişkilerinin ve egemen söylemin yeniden üretildiğini öne sürmektedir. Buradan hareketle bu çalışmada, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından Suriye’nin kuzeyinde başlatılan Barış Pınarı Harekatı’nın, BBC World, Deutsche Welle ve Euronews gibi önemli basın kuruluşları tarafından nasıl çerçevelendiği ele alınmıştır. Çalışmada bu yayın organlarının harekatın devam ettiği 9 Ekim 2019-17 Ekim 2019 tarihleri arasındaki Twitter hesaplarındaki paylaşımları analize dahil edilmiştir. Araştırma sonucuna göre, haberlerde sorumluluk atfetme, ahlaki zeminin korunması ve krize çözüm çerçevelerinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Adı geçen gazeteler, TSK tarafından gerçekleştirilen operasyonu saldırı ve işgal olarak tasvir ederken, Türkiye’yi de yaşanan bu krizin sorumlusu olarak göstermiştir. Ayrıca Türkiye, ahlaki ve insanı değerleri gözetmeyen bir ülke olarak çerçevelenmiştir. Avrupa ülkelerinin askeri harekata karşı geliştirdikleri çerçeveler ile söz konusu üç medya organının çizdiği çerçevelerin örtüştüğü görülmektedir. Diğer bir deyişle haberler, Avrupa’da ki egemen siyasi söylemi yeniden üretecek şekilde çerçevelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Barış Pınarı Harekâtı, Çerçeveleme, Haber Çerçeveleri

Kaynakça

• KAYNAKÇA Chandler, D., ve Munday, R. (2018). Medya ve İletişim Sözlüğü. (Çev: Babacan Taşdemir). İletişim Yayınları. İstanbul.
• Chomsky, N. (2018). Korsanlar ve İmparatorlar: Eskiler ve Yeniler Gerçek Dünyada Uluslararası Terörizm. (Çev: Aslı Önal). Ayrıntı Yayınları. İstanbul.
• Dursun Çiler (2004). Haberde ‘Gerçekliğin İnşa Edilmesi’ Ne Demektir. Ç. Dursun (Der.), Haber Hakikat ve İktidar İlişkisi, Ankara: Elips Kitap, 37-65.
• Entman, R. M. (1993). Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm. Journal of Communication, 43 (4), 51-58.
• Erdoğan, İ. (2008). Haber Çerçeveleme: Kuram ve Tipoloji. Marmara İletişim Dergisi, 13(13), 35-52.
• Erdoğan, İ. (2011). Gündem Koyma Ve Saptama Yaklaşımında Bir Araştırma Geleneği ve Tasarımı Olarak Çerçeveleme. Erciyes İletişim Dergisi, 2(1).
• G, Erving. (1986). Frame Analysis: An Essay on the Organization of Experience, Northeastern University Press, Boston.
• Gamson, W. A., Modigliani, A. (1989). Media Discourse and Public Opinion on Nuclear Power: A Constructionist Approach. The American Journal of Sociology, 95(1), 1-37.
• Herman, E. S., Chomsky, N., & Abadoğlu, E. (2012). Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği. Bgst Yayınları.
• İrvan, S. (2001). “Gündem Belirleme Yaklaşımının Genel Bir Değerlendirilmesi”. İletişim, 1 (9), s.69-108.
• Katz, E. (1992). The End Of Journalism? Notes on Watching The War. In The Media, Journalism And Democracy (pp. 255-263). Routledge.
• Liebes, T. (1992). Our war/their war: Comparing the Intifadeh and the Gulf War on US and Israeli television. Critical Studies in Media Communication, 9(1), 44-55.
• McCombs, M. E., and Shaw, D. L. (1972). “The Agenda-Setting Function of Mass Media. Public Opinion Quarterly, 36(2), 176-187.
• Ö, Burak., and Baybars-Hawks, B. (2018). Framing the Russian Aircraft Crisis: News Discourse in Turkey’s Polarized Media Environment. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 15(57), 33-47.
• Özçetin, B. (2018). Kitle İletişim Kuramları: Kavramlar, Okullar, Modeller. İletişim Yayınları. İstanbul.
• Özdemir, Ç. (2016). Suriye’de İç Savaşın Nedenleri: Otokratik Yönetim mi, Bölgesel ve Küresel Güçler mi?. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 81-102.
• Pan, Z., & Kosicki, G. M. (1993). Framing Analysis: An Approach to News Discourse. Political Communication, 10(1), 55-75.
• Saraç, D. Ç. (2018). Domuz Gribi Haberlerinde Çerçeveleme: Hürriyet Gazetesi Örneği Framing in Swine Flu News: Hürriyet Newspaper Example.
• Tankard, J.W. (2001). The Empirical Approach to the Study of Media Framing. In S. D. Reese, O. H. Gandy&A. E. Grant (Eds.), Framing Public Life (pp. 95–106). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Tewksbury, D. and S. Dietram A. (2009). “News Framing Theory and Research”, B. Jennnings and M. B. Oliver (Ed.), Media Effects: Advances in Theory and Research, Routledge, New York and London.
• İNTERNET KAYNAKLARI https://www.aa.com.tr/tr/dunya/tunusta-baslayan-arap-bahari-yayildikca-kisa-dondu/1030616, Erişim Tarihi: 15.12.2019.
• https://www.amerikaninsesi.com/a/suriye-de-ic-savas-dokuzuncu-yilina-girdi/4834271.html, Erişim Tarihi: 15.12.2019.
• https://www.sozcu.com.tr/2019/gundem/suriyeliler-turkiyede-kalsin-diye-harcanan-paranin-sadece-yuzde-8ini-avrupa-odedi-5475204/, Erişim Tarihi: 15.12.2019.
• https://www.tv100.com/baris-pinari-harekatina-hangi-ulkeler-destek-oldu-video-471341, Erişim Tarihi: 15.12.2019.
• https://sozluk.gov.tr/?kelime=istila%20etmek, Erişim Tarihi: 20.12.2019.