Ceza Hukuku Ve İdare Hukuku Bağlamında Amirin Emrinin İfası

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 3, 941 - 966, 01.07.2020

Buket Deniz

https://doi.org/10.21547/jss.733988

Cited By: 1

Öz

Amirin emrinin ifası, 765 sayılı eski Türk Ceza Kanunu’nun 49/1. maddesinde belirli şartlar sonucunda yetkili merciin emrini yerine getiren memura ceza verilemeyeceği şeklinde hukuka uygunluk nedeni olarak düzenlenmişken; 5237 sayılı yeni Türk Ceza Kanunu’nda ise 24/2, 3 ve 4. fıkralarda “ceza sorumluluğunu kaldıran ve azaltan nedenler” başlığı altında, hukuka uygunluk nedeni olarak değil, kusurluluğu kaldıran hal olarak düzenlenmiştir. 1982 Anayasası’nda da, amirin emrinin ifasına ilişkin durum “Kanunsuz Emir” başlığı ile düzenlenmiştir. Bunun yanında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda ve diğer özel personel kanunlarında amirin emrinin ifasına ilişkin düzenlemeler mevcuttur. Amirin emrinin ifası ceza sorumluluğunu etkilemektedir. Doktrindeki ağırlıklı görüşe göre, hukuka aykırı tipik fiilin faile isnat edilebilmesini engelleyen “kusurluluğu etkileyen haller” başlığı altında ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

ceza hukuku, idare hukuku, kusurluluk, amirin emrinin ifası

Fulfilling The Order Of a Authority In The Context Of Criminal Law And Administrative Law

Öz

There is a hierarchy principle in the Turkish administrative organization. As a result of the hierarchy relationship, the superior has the power to issue orders to the subordinate. At this point, it is necessary to determine whether the public officer who receives an order from her supervisor is responsible for unlawful situations, crimes, acts requiring disciplinary action and misdemeanors. With the Constitution, the Civil Servants Law and other laws, various regulations were introduced on this issue. In Turkish law, fulfilling the order of a authority is generally accepted as “a situation that removes culpabilty”. As a result, the public official who fulfills the unlawful order is not liable for the unlawfulness that occurs in the event of various circumstances.

Anahtar Kelimeler

Fulfilling The Order Of a Authority, Culpabilty, Criminal Law, Administrative Law

Kaynakça

• AKBULUT, Berrin, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• AKKURT, Ali, “Yetkili Amirin Emrini İfa ve İfadan Doğan Sorumluluk”, Uluslararası Antalya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Haziran 2013, Sayı:1.
• AKMAN, Yağmur Müge, Ceza Hukukunda Amirin Emrinin Yerine Getirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2015.
• APAYDIN, Cengiz, Ceza Hukukunda Kusurluluk, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
• ASLAN, Zehreddin, ALTINDAĞ, Halil, Memurların Disiplin ve Ceza Soruşturması, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
• DEĞİRMENCİ, Olgun, “Türk Ceza Hukukunda Kusurluluğu Kaldıran Neden Olarak Amirin Emrini İfa”, TAAD, Yıl:3, Sayı:10, Temmuz 2012.
• DEMİRAĞ, Fahrettin, Türk Ceza Kanununun Genel Hükümleri Işığında Askeri Ceza Kanunu, Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara, 2018.
• DEMİRBAŞ, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• DURSUN, Selman, “Türk Ceza Hukuku’nda Emrin İfasının Hukuki Niteliğinin Alman ve İtalyan Ceza Hukuku’yla Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVIII, Y. 2014, Sa. 2.
• EGEMENOĞLU, Alaaddin, YILMAZ, Erkam, ALAN AKCAN, Esra, Gerekçeli Ceza Kanunları, Adalet Yayınevi, 1. Baskı, Ankara, 2018.
• ERDEM, Mustafa Ruhan, ÖZTÜRK, Bahri, Ceza Hukuku Ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 18. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• HAKERİ, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• IŞIKLAR, Celal, Teoride ve Uygulamada Kamu Disiplin Yaptırımları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• KOCA, Mahmut, ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• KUŞ, Mustafa, “Disiplin Suçlarında Kusurluluk”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 57, Mayıs 2011.
• KÜÇÜK, Çolpan Mücahit, 657 Sayılı Kanun Kapsamında Disiplin Cezaları ve Ceza Hukuku ile Ceza Muhakemesi Hukuku Genel İlkelerinin Disiplin Hukukunda Uygulanabilirliği, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2019.
• MERAKLI, Serkan, Ceza Hukukunda Kusur, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017.
• SAVAŞCI TEMİZ, Bilgehan, Ceza Hukukunda Amirin Emrinin Yerine Getirilmesi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2018.
• ÖZBEK, Veli Özer; DOĞAN, Koray; BACAKSIZ, Pınar; Türk Ceza Hukuku-Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Güncellenmiş ve Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, Ankara, 2019.
• ÖZEN, Mustafa, Öğreti ve Uygulama Işığında Ceza Hukuku Genel Hükümler, 3. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 15.Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• VATANSEVER ÖZTÜRK, Müge, “Osmanlı Ceza Hukukunda Hukuka Uygunluk Sebepleri”, ERÜHFD, C. XIII, S.2, 2018.
• YILDIRIM, Turan; MELİKŞAH, Yasin; KAMAN, Nur; ÖZDEMİR, Eyüp; ÜSTÜN, Gül; OKAY TEKİNSOY, Özge, İdare Hukuku, 6. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• www.mevzuat.gov.tr
• www.lexpera.com
• www.turcademy.com
• www.kazanci.com.tr
• www.legalbank.net