TÜRKİYE’DEN BEAUX – ARTS’DA EĞİTİM GÖREN YEDİ MİMAR VE BELLİ BAŞLI ESERLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 21 Sayı: 2, 999 - 1042, 30.04.2022

Duygu İlkhan Söylemez

https://doi.org/10.21547/jss.1039763

Öz

İlk 1648’de Kardinal Mazarın tarafından Fransa Paris’te kurulmuş olan Êcole Des Beaux-Arts sanat okulu mimar, ressam ve heykeltraş kısaca sanatçı yetiştirmeyi hedeflemiş ve bunu ön planda tutan çok önemli bir kurum olarak kabul edilmiştir. Fransa’daki bu okulda eğitim almak için dünyanın her yerinden gelen mimar adayları, okuldan mezun olmalarıyla beraber Beaux-Arts okulunun öğretilerini kısa zamanda yayılmasını sağlamışlardır. Beaux-Arts okulu, çoğunlukla ya klasizm ekolü olarak, ya da 18. yüzyılın neoklasizminden ilham alan bir akademizmin ifadesi olarak düşünülür. Farklı dönemlerde farklı öneme sahip ola bu okulun, mimari tasarımlarında dört ana kavram belirleyici olmuştur. “ Partı”, “Caractêrê”, “Composition” ve “Economie” dir. Batılılaşma dönemi ile birlikte, Avrupa’ya özelikle de Paris’e öğrenci gönderilmiş, bununla kalmayıp, karşılıklı açılan elçilikler de ilişkilerin pekişmesi sağlanmıştır. Ecole Des Beaux-Arts’tan esinlenerek yaratılan kurum, pratikte dünyaya ve çağdaşlığa açılma sürecine girmiş Osmanlı İmparatorluğu’nun bu durumunu sanatta da, resmî yönden belgelemiş olmaktadır. İstanbul ve diğer ülkelerde de Beaux-Arts eğitim programının benzeri olan pek çok okulun açılması, 19. Yüzyıl sanatının merkezinin artık Paris olduğunun en önemli kanıtıdır. Hatta bu okullar açıldıktan sonra bile, Paris sanat okullarında eğitim görmek yalnızca Türk öğrenciler için değil, aynı zamanda Avrupa ve diğer kıta ülkelerinden gelen öğrenciler için bile ayrıcalık haline gelmiştir. Türkiye’den Paris’teki Beaux-Arts okulunda mimarlık eğitimi almak için sadece yedi öğrenci gitmiştir. Bunların bir kısmı Avrupa’nın diğer ülkelerinde yaptıkları önemli eserlerle ön plana çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

sanat tarihi, mimarlık tarihi, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts

EVALUATION OF SEVEN ARCHITECTS FROM TURKEY AND THEIR ESSENTIAL WORKS EDUCATED AT BEAUX – ARTS

Öz

Êcole Des Beaux-Arts art school, which was first established in 1648 by Cardinal Mazarın in Paris, France, aimed to train architects, painters and sculptors, briefly artists, and was accepted as a very important institution that prioritizes this. Architect candidates, who came from all over the world to study at this school in France, ensured the spread of the Beaux-Arts school's teachings in a short time after graduating from the school. The Beaux-Arts school is often thought of as either a school of classicism or an expression of academicism inspired by the neoclassicism of the 18th century. Four main concepts were decisive in the architectural designs of this school, which had different importance in different periods. They are “Parti”, “Caractêrê”, “Composition” and “Economie”. Along with the westernization period, students were sent to Europe, especially to Paris, not only that, but also the embassies opened mutually and the relations were strengthened. Inspired by the Ecole Des Beaux-Arts, the institution has officially documented this situation of the Ottoman Empire, which entered the process of opening up to the world and modernity in practice, in art. The opening of many schools similar to the Beaux-Arts education program in Istanbul and other countries is the most important proof that the center of 19th century art is now Paris. Even after these schools were opened, studying in Paris art schools has become a privilege not only for Turkish students but also for students from Europe and other continental countries. Only seven students from Turkey went to study architecture at the Beaux-Arts school in Paris. Some of them came to the forefront with the important works they made in other European countries.

Anahtar Kelimeler

art history, architectural history, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts, beaux arts

Kaynakça

• 1. A. (2011, May 4). Qui êtes-vous, M. Zipcy ? | Les Amis du Louxor. Les Amis du Louxor. Retrieved December 13, 2021, from https://www.lesamisdulouxor.fr/2011/05/qui-etes-vous-m-zipcy/
• 2. Akpolat, M.S. (1991). Fransız Kökenli Levanten Mimar Alexandre Vallaury, HacettepeÜniveristesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• 3. Aktemur, A.M. (2018). Alexandre Vallaury’nin Kadıköy’deki Eserleri, The Journal of Academic Social Science Studies, 5, 8, 37-74.
• 4. Al Shihabi, D.V. (2017). Caractere Types and the Beaux-Arts Tradition: Inter Preting Academic Typologies of Form and Decorum, Athens Journal of Architectura, 3, 3, 227-250.
• 5. Alişan, B. (2013). İstanbul’daki Tarihi Vapur İskelelerinin Dış Cephe Aydınlatılması Açısından Değerlendirilmesi ve Ortaköy Vapur İskelesi Örneği, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 6. Aydın Uzun, A. (2014). Sanayi-i Nefise Mektebi ve Paris Güzel Sanatlar Okulu “L’ECOLE DES BEAUX- ARTS” Üzerine Bir Değerlendirme, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Y:2, S:6,74-81.
• 7. Barışta, H.Ö. (1994). Haydarpaşa İskelesi, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 4, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 30-31.
• 8. Batur, A. (1993). Arkeoloji Müzeleri Binası, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.1, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 310-311.
• 9. Batur, A. (1994a). Sanayi-i Nefise Mektebi Binaları, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.6, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 447-448.
• 10. Batur, A. (1994b). Pera Palas, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.6, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 240-241.
• 11. Can, C. (1994). Circle d’ Orient, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.2, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 409-410.
• 12. Can, C. (1994). Décugis Evi, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.3, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 14.
• 13. Ceylan, O. (1993). Afif Paşa Yalısı, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.1, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 87-88.
• 14. Ceylan, O. (1994). Büyükada Rum Yetimhanesi, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.2, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 354.
• 15. Ceylanlı, Z. (2015). Büyükada, Its Summer Residences and the Bourgeios Ottoman Interior at the Turn of the Twentieth Century, Middle East Technical University, Degree of Doctor, Ankara.
• 16. Cezar, M. (1995). Sanatta Batıya Açılış ve Osman Hamdi, Erol Kerim Aksoy Kültür Eğitim Spor ve Sağlık Vakfı, İstanbul. Chafee, R. (1977). The Teachingof Architecture at the Ecole des Beaux-Arts, New York, 65.
• 17. Çilli, Ö. (2009). Tanzimat Sonrası Osmanlı Otel Mimarisi ve Pera Palas, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• 18. Demirci, B. (2012). Alexandre Vallaury’nin Karaköy’deki Eserleri, The Journal of Academic Social Science Studies, 5, 8, 38-74.
• 19. Derviş, P. (1999). Mimar Vedat Tek Konutlarının İşlevsel Analizi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 20. Drexler, A. (1977). The Architecture of the Ecole Des Beaux-Arts, New York.
• 21. Egbert, D.D. (1980). The Beaux Arts Tradition in French Architecture, Princeton University Press.
• 22. Fricker, J., Fricker, D. (2010). The Beaux Arts Style, Louisiana Division of Historic, 1-12.
• 23. Gençel, Ö. (2021). Sanayi-i Nefise Mektebi (1882-1928), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• 24. Germaner, S. (1990). 19. Yy’ın 2. Yarısına Osmanlı-Fransız Kültür İlişkileri ve Osman Hamdi Bey, 1. Osman Hamdi Bey Kongresi Bildirileri, 2-5 Ekim, Mimar Sinan Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 105-112. Gülersoy, Ç. (1994). Pera Palas, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.6, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 239-240.
• 25. Gülersoy, Ç. (2001). Büyükada Yetimhanesi, Büüyükada Moogrofileri, İstanbul Türkiye Turing Otomobil Kurumu Yayını,
• Gümüş, M.D. (2018). II. Meşrutiyet’te Saray İçin Çalışmak: Vedad (Tek) Bey’in Sermimarlık Dönemi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• 26. Hasol, D. (2002). Mansart, Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, Yem Yayınları, 8. Baskı,308.
• 27. Kaboğlu,A. (2010). Hobyar Mescidi, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 28. Kayaalp, N. (2008). Pera’nın Yersizyurtsuz Kahramanları: Vallauri Ailesi, Edouard Lebon, Alexandre Vallauri ve M. Vedad Tek, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 29. Kılıç; A.D. (2006). Vallauri’nin Klasisist Cepheleri, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 30. Kula Say, S. ( 2014). Beaux Arts Kökenli Bir Mimar Olarak Alexandre Vallaury’nin Meslek pratiği ve Eğitimciliği Açısından Kariyerinin İrdelenmesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• 31. Madanovic, M. (2018). Persisting Beaux-Arts Practices in Architectural Education: History and Theory Teaching at the Aucland School of Architectura (1927-1969), Aucland School Centenary Special Issue, 9-24.
• 32. Naipoğlu, S. G. (2008). Sanayi-i Nefise Mektebi’nde Sanat Tarihi Yaklaşımı ve Vahit Bey, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• 33. Öğrenci, P. (1988). 19. Yüzyıl Özgün Konut Tipleri Bağlamında Sarıca Ailesi Yapıları Mimar C. Pappas ve Arif Paşa Apartmanı, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 34. Öğrenci, P. (2011). Mimar Constantin P. Pappa, İstanbul Dergisi, 36 Ocak, 25-32. Öz, T. (1987). İstanbul Camileri, İstanbul. 35. Özer, B. (1995). 112 Yıllık Bir Resmi Geçit, Sanat Çevresi Dergisi, S. 1997, Mart, İstanbul.
• 36. Özgüven, B. (1994). Hobyar Mescidi, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 4, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 80.
• 37. Özkan, S. (1973). Mimar Vedat Tek (1873-1942), Mimarlık, 121-122, İstanbul, 45-51.
• 38. Özkurt, M. Ç. (2019). Mimar Alexandre Vallaury ve Ailesinin Şark Ticaret Yıllarındaki İzleri, Uluslararası Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Özet Kitabı, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 140.
• 39. Özlü, N. (2015). Alexandre Vallaury, Türk Mimarisinde İz Bırakanlar 1, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara,295-310. Özlü, N. (2016). Emek Sineması, Cercle d Orient ve Bir Beyoğlu Hikayesi, Mimar-İst, 3, 77, 23-29.
• 40. Pasinli, A. (1992). Osman Hamdi Bey’in Müzecilik Yönü ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri, 1. Osman Hamdi Bey Kongresi Bildirileri, Yay. Haz. Z. Rona, Mimar Sinan Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 147-152. 41. Paşılıoğlu, H. B. (1996). İnas Sanayi-i Nefise Mektebi ve Mezunları, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 42. Reynold, A. (1999). What is Historicism? International Studies in the Philosophy of Science, 13 (3), 275-287. Salman, Y. (1994). Posta ve Telgraf Nezareti Binası, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 6, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 279.
• 43. Saner, T. ( 1994). Hidayet Cami, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.4, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 71
• 44. Seçkin, S. ve Sönmezer, Ş. (2003). Mimar Vedat Tek ve Mimarlığı, Eyüp Sultan Sempozyumu, VI, 242-249. Serbestoğlu, İ., Açık, T. (2013). Osmanlı Devleti’nde Modern Bir Okul Projesi: Müze-i Hümâyûn Mektebi, Akademik Bakış, Ankara, 157-172.
• 45. Sözen, M. (1984). Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarlığı (1923-1983), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul. Tok, A., Ayyıldız Potur, A. (2016). Tasarım Stüdyolarında Eleştiri: Aktörler, Ortam, Kanallar üzerine, Megaron Dergisi, 11, 3, 412-422.
• 46. Üstdiken, B. (1999). Cercle d’ Orient, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.2, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 409.
• 47. Yıldırım,Y. (1994). Tek Vedat, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Vakfı Yayınları, 7,
• 232. Yiğitpaşa, N.T. (2010). Mitolojik ve Figüratif Açıdan Beyoğlu Çiçek Pasajı. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 25, 203-219.
• 48. Zonaga, A. (2016, April 30). The Beauty of Beaux-Arts: Pioneers of the International School. Academia.
• 49. https://www.academia.edu/24912631/ The_Beauty_of_Beaux-Arts_Pioneers_of_the_International_School.