GAZİANTEP GAMES AND TOY MUSEUM WITHIN THE CONSERVATION OF CULTURAL HERITAGE

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 2, 465 - 477, 28.04.2023

Ayşenur Özdal

https://doi.org/10.21547/jss.1232208

Öz

Against the threat that globalization will destroy cultures that have not been able to renew themselves in the face of the modern age, international organizations such as UNESCO and ICOM emphasize the importance of museum activities for the protection of cultural heritage. Game and toy museums, which form an aspect of the cultural heritage museums that have been increasing and serving in recent years in Turkey, stand out as institutions where national values are protected and exhibited with a touristic activity, and where cultural discovery is found the opportunity to discover and live with workshop programs. In this way, the contributions of the museums, which lead to the existence of tangible and intangible cultural perception through their relationship with social memory and tradition, are evaluated through Gaziantep Game and Toy Museum.
Gaziantep Game and Toy Museum is located in Bey Neighborhood, which is one of the oldest neighborhoods of Gaziantep, which preserves its historical architecture and which has gained a touristic character with the restoration works of the municipality. A gallery with a historical Antep house built, and the museum serving in the cave attached to this house, both the toys of different cultures and traditional and factory-made toys of Turkish content are exhibited. In the art programs of the museum, creative drama and fairy tale workshops are organized, as well as games for experimentation on traditional toy making, suitable for all ages. During these activities, traditional knowledge is conveyed through games and toys, and after the workshops, traditional children's games are played in the company of museum teachers and expert trainers. In the study, Gaziantep Game and Toy Museum has the values of contributing to the living of the cultural vision revived by the social memory with the museum's exhibition collection and the living museum formula, where the game and the toy are evaluated within the multi-purpose purpose network.

Anahtar Kelimeler

UNESCO, Memory, Sustainability, Living museum.

Kültürel Mirasın Korunması Kapsamında Gaziantep Oyun ve Oyuncak Müzesi

Öz

Küreselleşmenin, modern çağın getirdikleri karşısında kendini yenileyememiş kültürleri yok edeceği tehdidine karşı UNESCO ve ICOM gibi uluslararası faaliyet gösteren kurumlar kültürel mirasların korunması için müze aktivitelerine vurgu yapmaktadır. Son yıllarda Türkiye’de sayıları artarak hizmet veren kültürel miras müzesi formuna sahip olan oyun ve oyuncak müzeleri turistik bir faaliyetle beraber millî değerlerin muhafaza edilerek korunduğu, sergilendiği ve atölye programlarıyla kültürel mirasın uygulanmasına ve yaşamasına fırsat tanıyan kurumlar olarak öne çıkmaktadır. Müzelerin toplumsal bellek ve gelenek ile ilişkisi üzerinden somut ve somut olmayan kültürel mirasın yaşamasına sunduğu katkı bu çalışmada Gaziantep Oyun ve Oyuncak Müzesi üzerinden değerlendirilmiştir.
Gaziantep Oyun ve Oyuncak Müzesi, Gaziantep’in en eski mahallelerinden olan, tarihî mimarisini koruyan, belediyenin restorasyon çalışmaları ile turistik bir nitelik kazandırdığı Bey Mahallesi’nde bulunmaktadır. Tarihî bir Antep evinde kurulu olan galerilerle, bu eve bağlı mağarada hizmet veren müzede hem dünyadaki farklı kültürlere ait oyuncaklar hem de Türk kültürüne ait geleneksel ve fabrika üretimi oyuncaklar sergilenmektedir. Müzedeki sanat programlarında her yaştan katılıma uygun, geleneksel oyuncak yapımı üzerine gerçekleştirilen uygulamaya yönelik etkinliklerin yanı sıra yaratıcı drama ve masal atölyeleri düzenlenmektedir. Bu etkinlikler sırasında geleneksel bilgi, oyun ve oyuncak üzerinden aktarılmakta, atölyelerden sonra müze bahçesinde çocuklara uzman eğitmenler eşliğinde geleneksel çocuk oyunları oynatılmaktadır. Çalışmada Gaziantep Oyun ve Oyuncak Müzesi’nde oyun ve oyuncağın çok yönlü faaliyet ağı içerisinde değerlendirildiği, müzenin sergi koleksiyonu ve yaşayan müze formuyla toplumsal belleği canlandırarak kültürel mirasın yaşamasına katkı sunduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

UNESCO, Bellek, Sürdürülebilirlik, Yaşayan müze.

Kaynakça

• Assman, J. (2015). Kültürel bellek-eski yüksek kültürde yazı, hatırlama ve politik kimlik. (A. Tekin, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Avcı, C. (2021). Fıstık müzesi: Gaziantep'te kültürel belleğin müzeye dönüşümü. Internatıonal Symposıum On Current Developments In Scıence, Technology And Socıal Scıences (s. 278-291). Gaziantep: IKSAD GLOBAL Publishing House.
• Başgöz, İ. (1986). Folklor yazıları. İstanbul: Adam Yayınları.
• Dağlar, T., ve Kaya, A. İ. (2017). Oyuncak tercihinde ahşap malzeme özelliklerinin incelenmesi. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, S.3, s. 9-16.
• Davies, P. (2009). Biblical history and cultural memory. England: University of Sheffield.
• Demir, S. (2012). Kültürel bellek, gelenek ve halk bilimi müzeleri. Millî Folklor, S. 95, s. 29-45.
• Erbay, F. (2017). Oyuncak ve oyun müzelerinde çocuklara yönelik eğitimin boyutları. Millî Eğitim, 435-444.
• ICOM. (tarih yok). www.icom.musuem.en. 03 12, 2022 tarihinde https://icom.museum/en/resources/standards-guidelines/museum-definition/ adresinden alındı
• İnel, B. (2000). Çağdaş müzeciliğin temel yapısı. 5. Müzecilik Semineri Bildirileri. İstanbul: Askeri Müze ve Kültür Sitesi Komutanlığı Yayınları.
• İşler, D. (2019). Yaşayan kültürel miras müzeciliği kapsamında Türkiye'deki oyun ve oyuncak müzelerinin kültürel ve eğitsel boyutu. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Karabudak, G., ve Bozoğullarından, B. (2020). Unutulmaya yüz tutmuş geleneksel bir oyun: peçiç. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, S. 29, s. 123-133.
• Karadeniz, C., ve Atar, M. (2017). Türkiye'de oyuncak müzelerinin durumu ve sürdürülebilirliği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, S. 61, s. 477-492.
• Karaman, G., ve Nas, E. (2012). Çorum İskilip'te geçmişten günümüze aktarılan bir miras: ahşap oyuncaklar. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, S.14, s. 103-116.
• Kaya, A. (2008). Evrensel bir strateji oyunu: peçiç. İstanbul: Kadıköy Gaziantepliler Derneği.
• Kuşçuoğlu, G.Ö., ve Taş, M. (2017). Sürdürülebilir miras yönetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Yalvaç Akademi Dergisi, S. 1, s. 58-67.
• Niemann, H. (1991). Oyuncağın gelişim tarihi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, S. 1, s. 55-61.
• Oğuz, M.Ö. (2021). Halk biliminde koruma yaklaşımları ve soküm sözleşmesi'nde kuşaktan kuşağa aktarım. Millî Folklor, S. 132, s. 5-15.
• Öner, M. (2019). Geleneksel kültürdeki dokumanın güncellenmesi:Gaziantep kutnu kumaşı örneği. Millî Folklor, S. 121, s. 128-140.
• Özdemir N. & Öger A. (2019). Kültürel miras yönetimi. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Stefano, Michelle L. (2019). Somut olmayan kültürel mirasın korunması: kuzeydoğu İngiltere'deki müzelerin karşılaştığı beş temel engel (çev. Sunay Akkaya). Özdemir N. & Öger A. (Ed.) Kültürel miras yönetimi (1. baskı, s. 525-546). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Şimşek, E. (2003). Anadolu'da yağmur duasına bağlı olarak oynanan bir oyun: "Çömçeli Gelin". Millî Folklor, S. 60, s. 78-87.
• Tokuz, G. (2011). Gaziantep çocuk oyunları üzerine halk bilimsel bir inceleme. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• URL-1 https://sozluk.gov.tr/. 12 07, 2022 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı.
• URL-2 (GBB Oyun ve Oyuncak Müzesi - Çömçe Gelin Atölyesi - YouTube) (Erişim Tarihi: 10.12.2022).
• URL-3 oyun ve oyuncak müzesi’nde bu yıl yaklaşık 10 bin çocuk topaçla tanıştı | Gaziantep Büyükşehir Belediyesi (Erişim tarihi: 10.03.2023)
• URL-4 www.gaziantep.ktb.gov.tr: https://gaziantep.ktb.gov.tr/TR-174062/gaziantep-oyun-ve-oyuncak-muzesi.html.adresinden alındı. (Erişim tarihi: 27.12.2022).
• UNESCO. (2003). www.unesco.gov.tr. 12 01, 2022 tarihinde UNESCO Türkiye Millî Komisyonu:https://www.unesco.org.tr/Pages/1810/91/Somut%20Olmayan%20K%C3%BClt%C3%BCrel%20Miras%20ve%20M%C3%BCze%20Alt%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma%20Grubu%20Raporu#anaMenu adresinden alındı. Sözlü Kaynaklar
• KK-1 Aslıhan YIKICI (Müze Birim Sorumlusu).
• KK-2 Kübra TOLU (Müze Birim Sorumlusu).