Cumhuriyet'ten Günümüze Siyasi Yönetimde Kadının Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: Cumhuriyet'in 100. Yılı, 563 - 578, 28.10.2023

Lina Karabetyan

https://doi.org/10.21547/jss.1351262

Öz

Toplumsal kalkınmanın sağlanabilmesindeki en önemli unsurlardan biri de kadınların iş hayatında bulunuyor olmalarıdır. Bir toplumdaki kadınların iş yaşamına dahil edilmesiyle birlikte kadının aile ve toplum içerisindeki statüsünde ilerleme meydana gelmektedir. Bununla birlikte, kadınların çalışma yaşamında bulunmaları iktisadi büyümeye olumlu katkı sağlamakta, çeşitlilik ve yaratıcılığı artırarak iş yerlerinde daha yenilikçi ve verimli bir ortamın oluşmasına yardımcı olmaktadır. Ayrıca, cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi, toplumsal cinsiyet rollerinin yeniden şekillenmesine ve daha adil bir toplum yapısının oluşmasına katkıda bulunur. Fakat, kadınların emek gücü piyasalarındaki bugünkü statülerine ulaşmaları yüzyıllarca süren oldukça güç çaba ve mücadelelerin bir ürünüdür. Cumhuriyet’ten günümüze, Türk kadınının siyasi yönetimde az temsil edilmesi, tarihsel, sosyal ve ekonomik faktörlere dayanmaktadır. Toplumsal cinsiyet eşitliği oluşturmaya ilişkin duyarlılık ve algının söz konusu olduğu toplumlarda, bir taraftan toplumsal cinsiyet uçurumu daha da daralmakta, bir taraftan da kadınların siyasi yönetime katılımlarında artış gözlenmektedir. Türkiye’de kadınların siyasi yönetimde bulunma oranı yaklaşık olarak yüzde 20, bakanlıklarda ise yüzde 5 civarındadır. Finlandiya, Norveç, İsveç gibi kadın erkek eşitliğinin yaşandığı ülkelerde kadınların siyasette katılımı yüzde 50’nin üstündedir. Bu çalışmanın amacı, Cumhuriyet’ten günümüze siyasi yönetimde kadınların durumunun değerlendirilmesini yapmak ve siyasi yönetime katılımda engelleri ve çözüm önerilerini ortaya koymaktır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, Türk kadınının siyasi yönetimde temsil edilme oranının; tarihsel süreç içerisinde değişim göstermesine rağmen toplumsal normlar ve cinsiyet rollerinin etkisi, eğitim, siyasi parti yapıları ve ekonomik engeller gibi nedenlerle genel olarak düşük kaldığı belirlenmiştir. Bu sorunun çözümü için toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı yaklaşımların benimsenmesi ve bu alanda gerçekleştirilecek reformlarla kadınların siyasi hayatta daha aktif bir şekilde yer alması önemle vurgulanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Siyasi Yönetim, Siyasi Yönetimde Kadın, Kadın Milletvekili, Toplumsal Cinsiyet

Evaluation of Women in Political Management from the Republic to the Present

Öz

One of the most important elements in achieving societal development is the participation of women in the workforce. With the inclusion of women in the working life in society, there is progress in the status of women within the family and community. In addition, the presence of women in working life contributes positively to economic growth and helps create a more innovative and productive environment in workplaces by increasing diversity and creativity. Additionally, promoting gender equality contributes to the reshaping of gender roles and the creation of a more equitable social structure. However, reaching the current status of women in labor markets is the product of struggles and efforts that span centuries. From the foundation of the Turkish Republic to the present day, the underrepresentation of Turkish women in political leadership is based on historical, social, and economic factors. In societies where there is sensitivity and perception related to achieving gender equality, on one hand, the gender gap narrows further, while on the other, there's an increase in women's participation in political leadership. In Turkey, the rate of women in political leadership is approximately 20%, and it's around 5% in ministries. This study aims to evaluate the situation of women in political leadership from the republic era to today and to identify the barriers and potential solutions for participation. Evaluations have determined that the representation rate of Turkish women in political leadership has changed over the historical process, but it remains generally low due to factors such as societal norms, gender roles, education, political party structures, and economic barriers. To address this issue, it is imperative to adopt approaches based on gender equality and to emphasize the importance of women taking a more active role in politics through reforms in this area.

Anahtar Kelimeler

Political Management, Women in Political Management, Female Parliamentarian, Gender

Kaynakça

• Agbalajobi, D.T. (2009). Women’s participation and the political process in Nigeria: Problems and prospects. African Journal of Political Science and International Relations, 4(2),75-82.
• Ahikire, J. and Mwiire, A. A. (2015). The politics of promoting gender equity in contemporary Uganda: Cases of the Domestic Violence Law and the policy on Universal Primary Education, Working Paper No:55, 1-35, Manchester: ESID Research Centre.
• Anyango, B. O., Alupo, B. A. and Opoku, M. P. (2018). Women in politics in Kenya: An analysis of participation and barriers. Multidisciplinary Journal of Gender Studies, 7(1), 1505-1530.
• Ayata, A. G. (2011b). Türkiye’de kadınların siyasete katılımı, 1980’ler Türkiye’sinde kadın bakış açısından kadınlar, Derleyen: Şirin Tekeli, Ankara: İletişim Yayınları.
• Biegon, J. (2016). Gender and political processes in Kenya. Nairobi: Strathmore University Pbc.
• Baumgarten, B. and Amelung, N. (2017). Public participation and social movement research: Connecting perspectives to gain broader, sharper, and more innovative insights about transnational political participation? Global Society, 31(1), 144-155.
• Bawa, S. and Sanyare, F. (2013). Women's participation and representation in politics: Perspectives from Ghana. International Journal of Public Administration, 36(4), 282-291.
• Buranajaroenkij, D., Doneys, P., Kusakabe, K. and Doane, D. L. (2018). Expansion of women’s political participation through social movements: The case of the red and yellow shirts in Thailand. Journal of Asian and African Studies, 53(1), 34-48.
• Chappell, L. and Waylen, G. (2013). Gender and the hidden life of institutions. Public Administration, 91(3), 599-615.
• Close, S. (2018). Gendered political settlements: Examining peace transitions in Bougainville, Nepal and Colombia, Research Paper,1-20, London: Conciliation Resources Pbc.
• Çakır, S. (2013), Erkek kulübünde siyaset: Kadın parlamenterlerle sözlü tarih, İstanbul: Versus Kitap.
• Çağlar, N. (2011). Kadının siyasal yaşama katılımı ve kota uygulamaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 3(4), 56-79.
• Davey, L. (2009). The application of case study evaluations. Elementary Education Online, 8(2), 1-3.
• Deere, C. D. (2017). Women’s land rights, rural social movements, and the state in the 21st-century Latin American agrarian reforms. Journal of Agrarian Change, 17(2), 258-278.
• Deniz, Ş. (2010). Türkiye’de yazılı basında kadınların siyasal temsili, 3 Kasım 2002 ve 22 Temmuz 2007 Genel Seçimleri. Journal of Yasar University, 1(1), 3199- 3220.
• Eagly, A. H. (1987). Sex Differences in Social Behavior: A social-role interpretation. London: Lawrence Erlbaum Associates Pbc.
• Fletcher, G., Brimacombe, T. and Roche, C. (2016). Power, politics, and coalitions in the Pacific: Lessons from collective action on gender and power, Developmental Leadership Program (DLP) Research Paper No:42, 1-41, Birmingham: University of Birmingham.
• Gençkaya, Ö. F. (2011). Kadın milletvekillerinin yasama ve denetim faaliyetleri ve rolleri (1935-2007). Yasama Dergisi, 18, 5-34.
• Goetz, A. M. (2002). No shortcuts to power: Constraints on women’s political effectiveness in Uganda, The Journal of Modern African Studies, 40(4), 549-575.
• Goldin, C. (2006). The quiet revolution that transformed women’s employment, education, and family. Am. Econ. Rev., 96, 1-21.
• Gökçimen, S. (2008). Ülkemizde kadınların siyasal hayata katılma mücadelesi. Yaşama Dergisi, 10(1), 5-60.
• Haspolat, E. (2015). Kadın, Anne, Yurttaş’ Ana Akım siyasal partilerin seçim bildirgelerinde kadın algısı: 1 Kasım 2015 Genel Seçimleri Örneği. Toplum ve Demokrasi, 9 (19-20), 73-107.
• Htun, M. and Weldon, S. L. (2010). When do governments promote women’s rights? A framework for the comparative analysis of sex equality policy. Perspectives on Politics, 8(1), 207-216.
• Kabeer, N. (2015). Gender, poverty, and inequality: a brief history of feminist contributions in the field of international development. Gender & Development, 23(2), 189-205.
• KA-DER. (2002). Kadın siyasetçinin el kitabı. Ankara: KA-DER Genel Merkez Yayını.
• Kapani, M. (2010). Politika bilimine giriş, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kaplan, L. (1998). Cemiyetlerde ve siyasi teşkilatlarda Türk kadını (1908- 1960), Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayını.
• Keser A., Çelik, M., ve Ercan, E. (2021). Türkiye'de kadınların siyasal temsili ve toplumsal cinsiyet. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 76(1), 191-229.
• Konan, B. (2011). Türk kadınının siyasi hakları kazanma süreci. AÜHFD, 60(1), 157-174.
• Mohammed A. and Zaid B. A. (2014). Women and political participation: Toward the attainment of 35% affirmative action and obstacles to the women participation in Nigerian politics and decision-making process. Journal of Research in Humanities and Social Science, 2(9), 65-71.
• Nazneen, S. and Mahmud, S. (2012). Gendered politics of securing inclusive development, ESID Working Paper No:13, 1-97, Manchester: ESID Research Centre.
• Nazneen, S., Hickey, S. and Sifaki, E. (2019). Negotiating gender equity in the global South: The politics of domestic violence policy, Abingdon: Routledge Pbc.
• Ngara, C.O. and Ayabam, A.T. (2013). Women in politics and decision making in Nigeria: Challenges and Prospects. Journal of Business and Social Sciences, 2(8), 47-58.
• Pousadela, I. M. (2016). Social mobilization and political representation: The women’s movement’s struggle for legal abortion in Uruguay, International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 27(1), 125-145.
• Randall, V. and Waylen, G. (1998). Gender, politics, and the state. London: Routledge.
• Sancar, S. (2011). Türkiye’de kadın hareketinin politiği: Tarihsel bağlam, politik gündem ve özgünlükler, içinde Birkaç Arpa Boyu… 21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Eleştirinin Birikimi, der. Serpil Sancar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayını., 53-109.
• Sumbas, A. (2015). Kadının politik temsil meselesi üzerine bir tartışma, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 53(1), 103-121.
• Tilly, C. and Tarrow, S. G. (2015). Contentious politics. Oxford: Oxford University Press.
• Tokgöz, O. (1994). Kadın seçmen imgesi: Türkiye’de kadının bireysel siyasal katılımı üzerine bir deneme. Amme İdaresi Dergisi, 27(4), 97-115.
• TÜİK (2021). Türkiye aile yapısı araştırması. Yayın No: 4647. Ankara.
• TÜİK (2022). İstatistiklerle kadın, 2022, Haber Bülteni, Sayı: 33661. Ankara.
• Waylen, G. (2017). Analyzing gender in informal institutions: An introduction. In G. Waylen (ed.). Gender and informal institutions. London: Rowman and Littlefield.
• Waylen, G. (2010). Gender politics and policy in transitions to democracy: Chile and South Africa, Policy and Politics, 38(3), 337-352.
• World Economic Forum (2021). Global Gender Inequality Report, https://www.weforum.org/reports/global-gender-gap-report-2021/, (E. T: 21.09.2022).
• Yaraman, A. (1999). Bir demokrasi tartışması: Türkiye’de kadınların siyasal temsili (1935-1999). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Yurdigül, Y. (2013). Yerel siyasette temsil sorununu aşma stratejisi olarak kadın siyasetçilerin medyayı kullanma biçimleri (Erzurum Örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 37-52.