A Review on the Use of Republican Period Poets and Authors in School Names

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 1, 115 - 127, 25.01.2024

Ömer Kemiksiz

https://doi.org/10.21547/jss.1356874

Öz

The aim of this study is to determine the frequency of the use of Republican period poets and authors in school names in Turkey. The data set of the research, which was conducted with the descriptive survey model, consists of “primary”, “secondary” and “high schools” affiliated to the “Ministry of National Education” in 81 provinces. Among these educational institutions, 957 schools bearing the names of 69 different poets and/or authors who lived/performed in the Republican period were analyzed by content analysis technique. According to the findings obtained in the research, the distribution of the number of schools bearing the names of poets and authors according to geographical regions is “Marmara Region” (f=255), “Central Anatolia Region” (f=155), “The Southeastern Anatolia Region” (f=137) and “Eastern Anatolia Region” (f=132) ranked first, while İstanbul (f=148), Ankara (f=52), Diyarbakır (f=32), Van (f=30), Konya (f=27), Kocaeli (f=26), Bursa (f=25) and İzmir (f=25) stood out in the distribution by city. The ranking of the schools with the names of poets and authors according to their educational level was secondary school (f=379), primary school (f=359) and high school (f=219). According to the evaluation of four different periods based on the death dates of the authors, eighteen each in the 1950-1974, 1975-1999 and 2000-2023 periods; It was determined that 15 authors in the 1923-1949 period were preferred in school names. Mehmet Akif Ersoy (f=459), Necip Fazıl Kısakürek (f=96), Ziya Gökalp (f=48), Yahya Kemal Beyatlı (f=41), Mehmet Akif İnan (f=36), Cahit Zarifoğlu (f=33), Cemil Meriç (f=30), Arif Nihat Asya (f=24) and Sezai Karakoç (f=22) were identified as the authors whose names were most frequently given to schools.

Anahtar Kelimeler

Republic period, Poet, Author, School names

Cumhuriyet Dönemi Şair ve Yazarlarının Okul İsimlerinde Kullanılmasına Yönelik Bir İnceleme

Öz

Bu araştırmanın amacı Türkiye’deki okul isimlerinde Cumhuriyet dönemi şair ve yazarlarının kullanım sıklığını tespit etmektir. Betimsel tarama modeliyle gerçekleştirilen araştırmanın veri setini 81 ilde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî kurum statüsündeki ilkokullar, ortaokullar ve liseler oluşturmaktadır. Bu eğitim kurumlarından Cumhuriyet döneminde yaşamış/eser vermiş 69 farklı şair ve/veya yazarın isimlerini taşıyan 957 okul, içerik analizi tekniğiyle incelenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre şair ve yazar adı taşıyan okul sayılarının coğrafi bölgelere göre dağılımında “Marmara Bölgesi” (f=255), “İç Anadolu Bölgesi” (f=155), “Güneydoğu Anadolu Bölgesi” (f=137) ve “Doğu Anadolu Bölgesi” (f=132) ilk sıralarda yer alırken şehirlere göre dağılımda İstanbul (f=148), Ankara (f=52), Diyarbakır (f=32), Van (f=30), Konya (f=27), Kocaeli (f=26), Bursa (f=25) ve İzmir (f=25) öne çıkmıştır. Şair ve yazar ismine sahip okulların öğrenim kademesine göre sıralaması ise ortaokul (f=379), ilkokul (f=359) ve lise (f=219) şeklinde gerçekleşmiştir. Edebiyatçıların ölüm tarihleri ölçüt alınarak yapılan dört ayrı dönem değerlendirmesine göre 1950-1974, 1975-1999 ve 2000-2023 dönemlerindeki on sekizer; 1923-1949 dönemindeki 15 yazarın okul isimlerinde tercih edildiği belirlenmiştir. Mehmet Akif Ersoy (f=459), Necip Fazıl Kısakürek (f=96), Ziya Gökalp f=48), Yahya Kemal Beyatlı (f=41), Mehmet Akif İnan (f=36), Cahit Zarifoğlu (f=33), Cemil Meriç (f=30), Arif Nihat Asya (f=24) ve Sezai Karakoç (f=22) da okullara isimleri en çok verilen edebiyatçılar olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet dönemi, Şair, Yazar, Okul isimleri

Kaynakça

• Banarlı, N. S. (2016). Resimli Türk edebiyatı tarihi. Ankara: MEB.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Ceylan, U. (2018). Osmaniye ili yer adları üzerine bir dil incelemesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ömer Halisdemir Üniversitesi, Niğde.
• Çalışkan, A. (2018). Ana çizgileriyle Cumhuriyet devri Türk hikâye ve romanına teorik bir yaklaşım (1923-1939). Turkish Studies, 13 (18), 365-485.
• Çelik, A. (2021). Kent belleğinin yansıma alanı olarak cadde adları: Sivas örneği. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 45 (2), 117-132.
• Çelik, Y. (2013). Atatürk devri Türk hikâye ve romanı (1923-1940). Özgül, M. H. (Ed.). Türk edebiyatı tarihine bir bakış. (1. Baskı, s. 447-498). Ankara: Kurgan Edebiyat.
• Çeliktopuz, M. (2015). Adana ili yer adları üzerine bir dil incelemesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Çetin, N. (2013). Atatürk devri Türk şiiri. (Özgül, M. H. Ed.). Türk edebiyatı tarihine bir bakış. (1. Baskı, s. 393-445). Ankara: Kurgan Edebiyat.
• Durna, M. (2013). Yozgat yer adları üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Elbir, B. (2020). Edebiyat bilgi ve kuramları. Ankara: Pegem.
• Emiroğlu, Ö. (2000). Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında Hisar topluluğu ve edebî faaliyetleri. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Emre, İ. (2021). Cumhuriyet dönemi edebiyatında teori arayışları. (Emiroğlu, Ö. Ed.). Türk edebiyatı tarihi-1 (1. Baskı, s. 48-58). İstanbul: İdeal Kültür.
• Enginün, İ. (2010). Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Gheyle, N. and Jacobs, T. (2017). Content analysis: A short overview. Internal research note.
• Güneş, A. (2007). Edebiyat ve toplum. Muhafazakâr Düşünce/Edebiyat, 4 (13-14), 69-94.
• Kıbrıs, İ. (2004). Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı. Ankara: Anı.
• Köksal, M. C. (2019). Kırşehir ili ve yöresi yer adları üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• Köprülü, M. F. (1980). Türk edebiyatı tarihi. İstanbul: Ötüken.
• Kurtoğlu, F. S. (2018). Şair ve yazar isimlerinin okullara ad olarak verilmesinin edebiyat öğretimine katkısına dair öğretmen görüşlerinin incelenmesi: Ankara örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (3), 520-530.
• MEB. (2022). Millî eğitim istatistikleri-Örgün eğitim. Ankara: MEB.
• Mutlu, H. H. (2016). Ulus karakteri ve edebiyat: Ulus karakterinin edebi ürünlerine yansıması. Ana Dili Eğitimi, 4 (3), 372-389.
• Okay, O. (1994). Edebiyat. TDV İslam Ansiklopedisi, 10, 395-397.
• Polat, H. (2013). Kültürün yansıması olarak okul isimleri (Güneydoğu Anadolu Bölgesi örneği). Türk Dünyası Araştırmaları, 207, 139-168.
• Salaria, N. (2012). Meaning of the term-descriptive survey research method. International Journal of Transformations in Business Management, 2 (2), 8-14.
• Saylan, M. ve Çelikbağ, F. (2016). Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı el kitabı. Ankara: Limit.
• Sezgin Selçuk, G. (2019). Tarama yöntemi. (Özmen, H. ve Karamustafaoğlu, O. Ed.). Eğitimde araştırma yöntemleri (2. Baskı, s. 139-162). Ankara: Pegem.
• Stemler, S. E. (2015). Content analysis. (Scott, R. and Kosslyn, S. Ed.). Emerging trends in the social and behavioral sciences (First published, p. 1-14). New Jersey: John Wiley & Sons.
• Toprak, K. K. (2021). Türkiye’de okullara verilen isimlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe sözlük. Ankara: TDK.
• Türkeli Sanlı, Y. (2011). Edebiyat; toplumsal hafızanın, geleneğin kaybında, inşasında ne kadar etkilidir? Çankırı Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi, 2 (2), 151-164.
• Uğurlu, F. (1992). Bir edebiyat bakışı. Kurgu, 10, 189-212.
• Önül, H. (2021). Adıyaman ili yer adları üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi, Siirt.
• Yivli, O. (2017). Cumhuriyet dönemi Türk şiiri. (Yivli, O. Ed.). Modern Türk edebiyatı (1. Baskı, s. 244-295). İzmir: Günce.