Kafe İşletmecilerinin İşgören Motivasyonunun Önemine ve Artırılmasına Yönelik Değerlendirmeleri: Anamur İlçesinde Nitel Bir Uygulama

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 2, 684 - 698, 26.04.2024

Mustafa Atsan

https://doi.org/10.21547/jss.1344070

Öz

Motivasyon kavramı bireyler için önemli bir kavramdır. Çalışan motivasyonu ise hem bireyler hem de işletmelerin sürdürülebilirliği açısından vazgeçilmez unsurlardan birisidir. Özellikle hizmet sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde çalışan bireyler yoğun işgücü ve müşteriler ile temasın daha çok olduğu bir sektör olmasından dolayı motivasyona daha çok ihtiyaç duymaktadırlar. Bu noktadan hareketle çalışmanın amacı, hizmet sektöründe yer alan kafe işletmecilerinin çalışan motivasyonunun önemine ve artırılmasına yönelik değerlendirmelerini ortaya koymaktır. Çalışma, Anamur ilçesinde bulunan ve en çok tercih edilen 5 kafe işletmesinin işletmecilerine nitel araştırma yöntemlerinden olan görüşme tekniği uygulanarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma türlerinden olan fenomenolojik desen tercih edilmiştir. Veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Analizin ardından varılan sonuçlara göre, kafe işletmecilerinin işgörenlerinin motivasyonlarına önem verdikleri, motivasyon kavramının ve öneminin bilincinde oldukları, işgörenlerinin motivasyonlarının artırılmasına yönelik motivasyon tekniklerini kullandıkları saptanmıştır. Ayrıca araştırmanın ulaşılan bulgularında katılımcıların vermiş oldukları cevaplarda kafe çalışanlarının, literatürde yer alan bazı motivasyon yöntemlerini kullanmadıkları görülmüştür. Bunun nedeni olarak ise kafede çalışan bireylerin daha çok öğrenci olması ve hedeflerinin, beklentilerinin farklılık göstermesinden ötürü bu yöntemleri kullanmadıkları düşünülmektedir. Bu bağlamda katılımcıların vermiş oldukları cevaplar ile ulaşılan bulguların literatürde bahsedilen önem ve yöntemleri desteklediği görülmüştür. Ayrıca çalışmanın bulgularının kafe işletmecileri ile paylaşılacak olmasından ötürü, sonuç kısmında işletmeciler için motivasyonu artırmaya yönelik farklı yöntem önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İşgören motivasyonu, insan kaynakları, yönetim, kafe

Café Operators' Evaluations on the Importance and Increase of Employee Motivation: A Qualitative Application in Anamur District

Öz

Motivation is an important concept for individuals. Employee motivation is one of the indispensable elements for the sustainability of both individuals and businesses. Individuals working in businesses operating in the service sector need motivation more, especially since it is a sector with a busy workforce and more contact with customers. From this point of view, the aim of the study is to reveal the evaluations of café operators in the service sector regarding the importance and increase of employee motivation. The study was conducted by applying the interview technique, which is one of the qualitative research methods, to the operators of the 5 most preferred café businesses in Anamur district. Phenomenological design, one of the qualitative research types, was preferred in the study. The data were analyzed by content analysis method. According to the results of the analysis, it was determined that café operators attach importance to the motivation of their employees, are aware of the concept and importance of motivation, and use motivational techniques to increase the motivation of their employees. In addition, in the findings of the research, it was seen that the café employees did not use some motivational methods in the literature. The reason for this is that the individuals working in the café are mostly students and it is thought that they do not use these methods because their goals and expectations differ. In this context, it was seen that the answers given by the participants and the findings supported the importance and methods mentioned in the literature. In addition, since the findings of the study will be shared with café operators, different method suggestions for increasing motivation for operators are presented in the conclusion section.

Anahtar Kelimeler

Employee motivation, human resources, management, cafe

Kaynakça

• Aksu, A. G. G. (2012). Takım liderinin çalışanların motivasyonu üzerindeki etkisi: Çağrı merkezi incelemesi. Akademik Bakış Dergisi, 32, 1-21.
• Andreas, D. (2022). Employee performance: The effect of motivation and job satisfaction. PRODUKTIF: Jurnal Kepegawaian dan Organisasi, 1(1), 28-35.
• Asif, M., Qing, M., Hwang, J., & Shi, H. (2019). Ethical leadership, affective commitment, work engagement, and creativity: Testing a multiple mediation approach. Sustainability, 11(16), 4489.
• Ataman, G. (2009). İşletme yönetimi: Temel kavramlar-Yeni yaklaşımlar. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Ayobami, P. (2013). Pengaruh Motivasi Ekstrinsik dan Intrinsik Terhadap Kinerja Karyawan. Dept. Administrasi Bisnis, 1-14.
• Baştürk, S., ve Taştepe, M. (2013). Evren ve örneklem. S. Baştürk (Ed.). Bilimsel araştırma yöntemleri (s. 129-159). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Baygüz, A. (2011). Çalışma yaşamında işgören motivasyonunu artıran özendirme araçlarının etkinlikleri üzerine hizmet sektöründe bir araştırma. Doctoral Dissertationi. Marmara Üniversitesi, Turkey.
• Bayrakdar, Birsen. (2016). Çalışanların motivasyonunu etkileyen faktörler: Bandırma Belediyesi örneği. Master's Thesis, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bhakuni, S. & Saxena, S. (2023). Critically analyzing the role of total rewards and compensa-tion in ıncreasing employee motivation. International Journal of Asian Business and Management, 2(3), 225-240.
• Danish, R. Q. & Usman, A. (2010). Impact of reward and recognition on job satisfaction and motivation: An empirical study from Pakistan. International Journal of Business and Management, 5(2), 159.
• Doğan, S. & Aslan, M. (2018). Psikolojik sermaye, içsel motivasyon ve iş tatmini ilişkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 112-125.
• Fong, C. J., Patall, E. A., Vasquez, A. C. & Stautberg, S. (2019). A meta-analysis of negative feedback on intrinsic motivation. Educational Psychology Review, 31, 121-162.
• Gök, S. (2009). Örgüt ikliminin çalışanların motivasyonuna etkisi üzerine bir araştırma. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (2), 587-605.
• Grant, A. M. (2008). Does intrinsic motivation fuel the prosocial fire? Motivational synergy in predicting persistence, performance, and productivity. Journal of Applied Psychology, 93(1), 48.
• Gunawan, R. & Haryadi, D. (2022). The effect of extrinsic motivation, interpersonal trust, and organizational commitment in improving employee performance. Enrichment: Journal of Management, 12(5), 3670-3677.
• Güngör, P. (2011). The relationship between reward management system and employee performance with the mediating role of motivation: A quantitative study on global banks. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 24, 1510-1520.
• Hasibuan, M. S. (2016). Manajemen sumber daya manusia, edisi revisi, Jakarta: PT. Bumi Aksara.
• İdikut S. (2018). Resmi ve özel ortaokul öğrencilerinin İngilizce dersindeki motivasyonlarıyla ilgili tutumlarının karşılaştırılması Adana ili örneği. Adana Çukurova Üniversitesi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi.
• Creswell, J. (2021). Nitel araştırma yöntemleri. 6. baskı. Siyasal Kitabevi. Ankara. s. 159.
• Kalogiannidis, S. (2021). Impact of employee motivation on organizational performance. A scoping review paper for public sector. The Strategic Journal of Business & Change Management, 8 (3), 984, 996(3).
• Kantarcıoglu, N. (2022). Örgütlerde motivasyon. Academy International Journal of Humanities and Social Sciences, 1(1), 10-20.
• Karadeniz, S. (2013). İç müşteri memnuniyetinin dış müşteri memnuniyetine etkileri ve bir araştırma. Master's thesis, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karakaya, A. & Alper Ay, F. (2007). Çalışanların motivasyonunu etkileyen faktörler: Sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi/Journal of Social Science, 31(1).
• Keser, A. (2006). Çalışma yaşamında motivasyon. Alfa Aktüel Yayınları.
• Klopotan, I., Mjeda, T. & Kurečić, P. (2018). Exploring the motivation of employees in a firm: A case-study. Business Systems Research: International Journal of the Society for Advancing Innovation and Research in Economy, 9(1), 151-160.
• Koçel, T. (1993). İşletme yöneticiliği yönetici geliştirme, organizasyon ve davranış (4. Baskı). İstanbul: Beta.
• Koçel, T. (2003). İşletme yöneticiliği. (Genişletilmiş 9. Basım). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kovach, K. A. (1995). Employee motivation: Addressing a crucial factor in your organization’s performance. Employment Relations Today, 22 (2), 93-107.
• Kovancı, A. (2007). Toplam kalite yönetimi – Fakat nasıl?. 4. Baskı. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Krysik, L. Judy., Finn, Jerry. (2015). Etkili uygulama için sosyal hizmet araştırması. Ercüment Erbay (Çev. Ed.). Ankara: Nika Yayınevi.
• Lindner, J. R. (1998). Understanding employee motivation. Journal of Extension, 36(3), 1-8.
• Mardikaningsih, R., ve Darmawan, D. (2022). The ınfluence of working conditions and employee motivation on job performance. Studi Ilmu Sosial Indonesia, 2(2), 1-10.
• Mashabane, E. S. (2022). Investigating the relationship between employee motivation and product quality in a manufacturing plant. Doctoral Dissertation, North-West University, South Africa.
• Nurun Nabi, I. M. & Dip TM, H. A. (2017). Impact of motivation on employee performances: A case study of Karmasangsthan Bank Limited, Bangladesh. Arabian J Bus Manag Review, 7(293), 2.
• Ölçer, F. (2005). Departmanlı mağazalarda motivasyon üzerine bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (25), 1-26.
• Özdaşlı, K. & Akman, H. (2012). İçsel ve dışsal motivasyonda cinsiyet ve örgütsel statü farklılaşması: Türk Telekomünikasyon A.Ş. çalışanları üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(7), 73-81.
• Palinkas, L. A., Horwitz, S.M., Green, C.A., Wisdom, J. P., Duan, N., ve Hoagwood, K. (2015). Purposeful sampling for qualitative data collection and analysis in mixed method implementation research. Administration and policy in mental health and mental health services research, 42, 533-544
• Pirinçci, S. & Güngör, D. Ö. (2019). Çalışan motivasyonunu etkileyen faktörlerin AHP yöntemi ile değerlendirilmesi: Bir ilaç firması uygulaması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(4), 2512-2527.
• Riana, I. G. (2015). Effects motivation on business performance: The mediation role of job satisfaction and leadership (a study in village credit institutions). European Journal of Business, Economics and Accountancy, 3(2), 1-11.
• Saracel, N., Taşseven, Ö. & Kaynak, E. (2016). Türkiye’de çalışan Y kuşağında iş tatmini-motivasyon ilişkisi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 5(1), 50-79.
• Simpson, W. A. (2001). Motivasyon. Çev: Mesut Akyan, Yeryüzü Yayınevi, Ankara.
• Sulaiman, N. B., Jailani, N. A. J. B. M., Saari, N. J. B., Abdin, N. N. S. B. Z., Abidin, S. N. H. B. Z., Norizan, N. A. B. M. & Zolkapli, N. B. M. (2022). The importance of employee motivation and job satisfaction. International Journal of Accounting, 7(42).
• Süzen, E. (2020). İnovasyon stratejileri ve çalışan motivasyonunun, işletme performansına etkileri: Sivil havacılık işletmesinde bir uygulama. Doktora Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şimşek, M. Ş. ve Öge, H. S. (2014). İnsan kaynakları yönetimi. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Toker, B. (2006). Konaklama işletmelerinde işgören motivasyonu ve motivasyonun iş doyumuna etkileri İzmirdeki 5 ve 4 yıldızlı otellere yönelik bir uygulama. Doctoral Dissertation, DEÜ Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Truter, T. (2021). Exploring the factors affecting employee motivation to be innovative on product development: A case study for Woolworths South Africa. Master's Thesis. Faculty of Commerce.
• Tumi, N. S., Hasan, A. N. & Khalid, J. (2022). Impact of compensation, job enrichment and enlargement, and training on employee motivation. Business Perspectives and Research, 10(1), 121-139.
• Tuna, M. ve Türk, M. S. (2006). Kamu ve özel sektör matbaa işletmelerinde çalışanlarının içsel motivasyon düzeylerinin karşılaştırılması. Selcuk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(16), 619-632.
• Tunçer, P. (2013). Örgütlerde performans değerlendirme ve motivasyon. Sayıştay Dergisi, 1(88) , 87-108.
• Ungan, S. & Dincel, Ö. (2022). Ana dili olarak Türkçe öğretiminde ölçme değerlendirme temalı bilimsel araştırmalar: Bir içerik analizi çalışması. Türkiye Eğitim Dergisi, 7(2), 562-576.
• Ünsar, A. S., İnan, A. & Yürük, P. (2010). Çalışma hayatında motivasyon ve kişiyi motive eden faktörler: Bir alan araştırması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 248-262.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Ali. & Şimşek, Hasan. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmazer, A. ve Eroğlu, C. (2010). Meslek yüksekokulları ı̇çin davranış bilimleri ve örgütsel davranış. Ankara: Detay Yayıncılık.