Changıng Sympathıes Culture Agaınst Unchanged Realıty Of Death: Kayseri/Tokmak Vıllage Avşar Turks Example

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 49 - 67, 30.06.2020

Erkan Dikici , Seda Büyükdoğan

Öz

Death is an unchangeable phenomenon in life. Death, as the individual's inability to fulfill its vital functions and the end of its life, is a reality experienced by every living creature from the first human to the present day. Although death is accepted as a state of leaving and ending this world for the person whose life ends, it means a new beginning for what they left behind. Therefore, in every society and culture, there are a number of life experiences that arise due to death as well as life. In this process, which we call funeral and sympathies, it is seen that there are a number of traditions and cultural features that appear in every society and culture. In this context, the culture of sympathies has a number of meanings, such as sharing the pain of the survivors after the deceased, resuming social life as soon as possible, helping the funeral owners to overcome the problems they have with them in their difficult times and to ignore the deceased.he subject of the study is the change in the c sympathies culture of Avşar Turks. In this article, topics such as how the funeral and sympathies culture existing in every society and culture were shaped in Avşar Turks living in Tokmak Village of Kayseri, how the sympathies period took place, how social life was affected, and what the sympathies experienced. In the study, the sympathies culture of Avşar Turks living in Tokmak Village in the context of “the effect of death on social life”, “social and cultural death is not an end”, “every social structure and culture system differentiates from the perspective of death and the sympathies process afterwards”. In the study, “the effect of death on social life”, “social and cultural death is not an end”, “to every society, thus, the meaning of the concept of sympathies in Avşar Turks, what happened in the process of condolence, meals given in sympathies, sympathies visits, tomb visits, laments burned in sympathies. It is aimed to analyze the change in issues such as special days in the sympathies and the aftermath, and the factors that affect social life during the sympathies, in the example of Tokmak Village. The view of the structure and culture system different from each other in the context of death and the view of the subsequent sympathies process culture was examined. As a result, the change in sympathies culture has been revealed.

Anahtar Kelimeler

Avşar, Sympathies, Funeral, Death, Kayseri

Değişmeyen Ölüm Gerçeği Karşısında Değişen Taziye Kültürü: Kayseri/Tokmak Köyü Avşar Türkleri Örneği

Öz

Ölüm, yaşamın içerisinde değiştirilemez bir olgudur. Bireyin hayati fonksiyonlarını yerine getirememesi ve yaşamının sona ermesi olarak ölüm, ilk insandan günümüze kadar, her canlı tarafından yaşanan bir gerçekliktir. Ölüm, hayatı sona eren insan için bu dünyayı terk etme ve bir sona erme durumu olarak kabul edilse de geride bıraktıkları için yeni bir başlangıç anlamı taşımaktadır. Bu nedenle, her toplum ve kültürde, yaşamın olduğu kadar ölüm nedeni ile ortaya çıkan bir takım yaşam deneyimleri bulunmaktadır. Cenaze ve taziye olarak adlandırdığımız bu süreçte, her toplumda ve kültürde ortaya çıkan birtakım geleneklerin ve kültürel özelliklerin olduğu görülmektedir. Bu bağlamda taziye kültürü, ölenin ardından kalanların acısını paylaşmak, bir an önce sosyal yaşama kaldıkları yerden devam etmek, cenaze sahiplerinin zor zamanlarında yanında olarak yaşadıkları sorunların üstesinden gelmek adına yardımcı olmak ve ölen kişiyi yad etmek gibi birtakım anlamlar içermektedir. Çalışmanın konusu, Avşar Türklerinde taziye kültüründe yaşanan değişimdir. Bu makalede, her toplumda ve kültürde var olan cenaze ve taziye kültürünün, Kayseri’ye bağlı Tokmak Köyü’nde yaşayan Avşar Türklerinde nasıl şekillendiği, taziye döneminin nasıl gerçekleştiği, sosyal yaşamın nasıl etkilendiği, taziye sahiplerinin neler yaşadıkları gibi konular ele alınmıştır. Çalışmada, “ölümün sosyal yaşam üzerine etkisi”, “sosyal ve kültürel açıdan ölümün bir son olmadığı”, “her toplumsal yapı ve kültür sisteminin ölüm ve sonrasında yaşanan taziye sürecine bakışının birbirinden farklılık göstermesi” konuları bağlamında Tokmak Köyü’nde yaşayan Avşar Türklerinin taziye kültürü incelenmiştir. Böylelikle, Avşar Türklerinde taziye kavramının sahip olduğu anlam, taziye sürecinde yaşananlar, taziyelerde verilen yemekler, taziye ziyaretleri, mezar ziyaretleri, taziyelerde yakılan ağıtlar, taziye ve sonrasındaki süreçte özel günler, taziye süresince sosyal yaşamı etkileyen unsurlar gibi konularda yaşanan değişimin Tokmak Köyü örneğinde analiz edilmesi amaçlanmıştır. Sonuç olarak, taziye kültüründe yaşanan değişim ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Avşar, Taziye, Cenaze, Ölüm, Kayseri

Kaynakça

• Akın F. (2014). XIX Yüzyılın İkinci Yarısında Avşarların İskânı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Albayrak, A. ve Arıcı, İ. (2007). Elazığ’da Taziye Kültürü, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(2), 2007, ss. 33-44.
• Boyacıoğlu, R. (1999). Karamanoğulları'nın Kökeni, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3, ss. 51-56.
• Bozkurt, M. (2016). Pınarbaşı (Aziziye). Pınarbaşı Belediyesi Kültür Yayınları, Kayseri.
• Çelik, M. (2008). Başkan’dan, Düşünen Şehir Dergisi, 5, ss. 5.
• Çiftçioğlu, İ. (2006). Germiyanoğulları Dönemi Kütahya Medreseleri, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, ss. 161- 180.
• Kapusuzoğlu, G. (2015). Çin Kaynaklarına Göre Türk Kültür Çevresinde Evlenme ve Cenaze Gelenekleri. DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, 34(58), ss. 507-522.
• Kaya, A. M. (2004). Avşar Türkmenleri. Geçit Yayınları, Kayseri.
• Kızılçelik, S. (2000). Sosyoloji Yazıları II. Anı Yayınları, Ankara.
• Kimya, O. (2018). Nadir Şah Afşar Dönemi Osmanlı- İran Münasebetleri ile ilgili Türkiye’ de Yapılan Akademik Çalışmalar. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 5(14), ss. 47-68.
• Koç, M. (2007), Germiyanoğulları Beyliği’nde İlmi ve Kültürel Hayat. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Öden, Z. G. (2002). Karamanoğulları Beyliği. Türkler Ansiklopedisi, 6, ss. 756-762.
• Sağır, A. (2014a). Ölüm Sosyolojisi. Phoenix Yayınları, Ankara.
• Sağır, A. (2014b). Uygulamalı Sosyolojik Çalışmalar: Pratikten Teoriye. Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Sağır, A. (2016). Ölüm Sosyolojisi Bağlamında Yemek, Cenaze ve Ölümün Sofra Pratikleri Üzerine. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(1), ss. 271- 298.
• Sümer, F. (1991). Avşar. İslam Ansiklopedisi, 4, ss. 160-164.
• Yüce, E. (2009). Kozan Yöresi Ağıtları. Ekrem Matbaası, Ankara.