Sporcularda Kaslı Olma Dürtüsü ve Besinsel Ergojenik Destek Ürünleri Kullanımının Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 162 - 173, 30.06.2022

Hakan Yarar , Murat Fidan , Sevil Karahan Yılmaz , Günay Eskici , Osman Emir Saraç

https://doi.org/10.25307/jssr.1097200

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı; sporcularda kaslı olma dürtüsü (KOD) ve besinsel ergojenik destek ürünleri kullanımının incelenmesidir. Çalışmaya farklı spor branşlarında aktif spor yapan 440 erkek sporcu gönüllü olarak katılmıştır. Çalışmada verileri “Kaslı Olma Dürtüsü Ölçeği ve “Besinsel Ergojenik Destek Ürünleri Kullanımı Tutum Ölçeği” kullanılarak elde edilmiştir. İstatistiksel analizlerde, Kruskal Wallis-H test, One-Way Anova ve Pearson ki-kare testi kullanılmıştır. Sporcuların KOD ve alt boyutları olan; kaslı olmaya yönelik antrenman davranışları (KOAD), kaslı olmaya yönelik tutumlar (KOT) ile kaslı olmaya yönelik yeme ve takviye kullanımı (KOYTK) puan ortalamaları sırasıyla 43,2±12,3, 21,8±7,7, 43,2±12,3, 12,2±4,0 ve 9,1±3,9 olarak tespit edilmiştir. Besinsel ergojenik destek ürünlerine yönelik tutum ölçeğinde (BEDÜYTÖ) ise fayda, yan etkiler ve etik, doğal beslenme alt boyutlarına ilişkin puanlama ortalamaları sırasıyla 2,4±0,8, 3,5±0,8 ve 2,8±0,7 olarak belirlenmiştir. Sporcuların eğitim düzeyi ile kaslı olmaya yönelik tutumları arasında istatistiksel olarak fark bulunmuştur. Ayrıca spor branşına göre ise KOAD, KOYTK, yan etkiler ve etik ile doğal beslenme alt boyutları puan ortalamaları incelendiğinde, birbiri arasında anlamlı farklar olduğu görülmektedir (p<0,05). KOD’nün KOT (0,869), KOAD (0,763) ve KOYTK (0,653) ile yüksek düzeyde, BEDÜYTÖ’nin fayda alt boyutuyla (0,266) zayıf düzeyde ve spor yapılan süre (0,236) ile negatif zayıf yönde bir ilişkiye sahip olduğu belirlenmiştir. KOD puanının erkeklerde, kuvvet/güç sporcularında, lise ve öncesi eğitim düzeyine sahip olanlarda daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sporcuların beslenme destek ürünleri kullanımında, “ürünlere erişim serbestliği ve doping etkisi olduğuna inanmak” nedenler arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Sporcu, Kaslı Olma, Ergojenik Yardımcılar, Beslenme Destek Ürünü

Teşekkür

Çalışmaya katkı sağlayan tüm katılımcılara teşekkürler

Evaluation of the Drive to be Muscular and the Use of Nutritional Ergogenic Supplements in Athletes

Öz

The aim of this study was to examine the drive to be muscular (DM), and the use of nutritional ergogenic supplements in athletes. 440 male athletes who are active in different sports branches participated as voluntarily. In the study, the data were obtained using the “Impulse to Be Muscular Scale” developed by McCreary and Sasse in 2000 and adapted to Turkish by Selvi and Bozo (2019) and the “Attitude Scale for Use of Nutritional Ergogenic Supplements” developed by Argan and Köse (2009). When comparing dependent and independent variables in statistical analysis; the Kruskal Wallis-H test and the One-Way ANOVA test were used. Pearson chi-square test was used to determine the relationship between quantitative variables. Results: Athletes DM and sub-dimensions; Attitudes toward being muscular (ATBM), training behaviors toward being muscular (TBTBM), and use of eating and reinforcements to be muscular (UERM) mean scores were determined to be 43.2±12.3, 21.8±7.7, 12.2±4.0 and 9.1±3.9 respectively. In the attitude scale towards nutritional ergogenic supplements, the mean scores of benefits, side effects and ethical and natural nutrition sub-dimensions were determined as 3.5±0.8, 2.4±0.8, and 2.8±0.7, respectively. A statistically significant difference was found between the education level of the athletes and their attitudes towards being muscular. In addition, it was determined that there was a statistically significant difference between the training behaviors to be muscular, the use of eating and supplements to be muscular, side effects, and ethical and natural nutrition sub-dimensions between sports branches (p<0.05). DM was found to have a statistically significant relationship at a high level with ATBM (0.86), TBTBM (0.76), and UERM (0.65); at a low level with the benefit sub-dimension of the attitude scale towards nutritional ergogenic supplement (0.26), and at a negative and weak level with a duration of exercise (0.23). It was determined that the drive to be muscular score was higher in men, strength/power athletes, and those with high school and pre-school education. “Freedom of access to the products and believing that there is a doping effect” are among the reasons for the use of nutritional support products by athletes.

Anahtar Kelimeler

Athletes, Muscle Building, Ergogenic Aids, Nutritional Supplement

Kaynakça

• Argan, M., & Köse, H. (2009). Sporcu besin desteklerine (Sports Supplements) yönelik tutum faktörleri: Fitness merkezi katılımcıları üzerine bir araştırma. Spor Bilimleri Dergisi, 20(4), 152-164.
• Cash, T. F. (2004). Body image: Past, present, and future. Body image, 1(1), 1-5. https://doi.org/10.1016/S17401445(03)00011-1
• Chaba, L., d’Arripe-Longueville, F., Lentillon-Kaestner, V., & Scoffier-Mériaux, S. (2019). Drive for muscularity behaviors in male bodybuilders: a trans-contextual model of motivation. Journal of Eating Disorders, 7(44), 1-11. https://doi.org/10.1186/s40337-019-0274-y
• Çağlayan, D., & Koz, M. (2020). Vücut geliştirme sporu ile ilgilenen kişilerde kas yoksunluğu belirtilerinin incelenmesi: Samsun ili örneği. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(4), 180-192. https://doi.org/10.33689/spormetre.734424
• Devrim, A., & Bilgiç, P. (2018). Bigoreksiya: Vücut dismorfik bozukluğu mu, yeme bozukluğu mu?. Sağlık Bilimleri Dergisi, 27(1), 64-69. Ercen, Ş. (2016). KKTC’deki fitnes ve vücut geliştirme sporu ile ilgilenen 18-40 yaş grubu sağlıklı erkek sporcuların beslenme alışkanlıklarının belirlenmesi, besinsel ergojenik destek ürünleri hakkındaki tutumlarının ve kullanım oranlarının saptanması (Master's thesis, Eastern Mediterranean University (EMU)-Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ)).
• Hale, B. D., Roth, A. D., DeLong, R. E., & Briggs, M. S. (2010). Exercise dependence and the drive for muscularity in male bodybuilders, power lifters, and fitness lifters. Body image, 7(3), 234-239. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2010.02.001
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi. 16. Basım. Nobel Yayıncılık.
• Katra, H., Günar, B. B., Korkmaz, N., & Özçelik, O. (2022). Vücut geliştirme egzersizi yapan erkeklerin ergojenik yardımcı kullanma durumlarına göre kaslı olma dürtüsü düzeylerinin incelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 27(1), 57-68. https://doi.org/10.53434/gbesbd.1008883
• Lavender, J. M., Gratz, K. L., & Anderson, D. A. (2012). Mindfulness, body image, and drive for muscularity in men. Body image, 9(2), 289-292. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2011.12.002
• Leit, R. A., Pope, Jr, H. G., & Gray, J. J. (2001). Cultural expectations of muscularity in men: The evolution of Playgirl centerfolds. International Journal of eating disorders, 29(1), 90-93. https://doi.org/10.1002/1098108X(200101)29:1<90::AID-EAT15>3.0.CO;2-F
• Longobardi, C., Prino, L.E., Fabris, M. A., & Settanni, M. (2017). Muscle dysmorphia and psychopathology: Findings from an Italian sample of male bodybuilders. Psychiatry research, 256, 231-236. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2017.06.065
• Maier, M. J., Haeussinger, F. B., Hautzinger, M., Fallgatter, A. J., & Ehlis, A. C. (2019). Excessive bodybuilding as pathology? A first neurophysiological classification. The World Journal of Biological Psychiatry, 20(8), 626-636. https://doi: 10.1080/15622975.2017.1395070
• McCreary, D. R., & Sasse, D. K. (2000). An exploration of the drive for muscularity in adolescent boys and girls. Journal of American college health, 48(6), 297-304. https://doi: 10.1080/07448480009596271
• Oruç- Güler, Ö. E., & Anul, N. (2020). Spor salonunda spor yapan kişilerde gıda takviyesi kullanım durumunun saptanması. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi, 2(2), 43-48. https://doi.org/10.33308/2687248X.202022178
• Ousley, L., Cordero, E. D., & White, S. (2008). Eating disorders and body image of undergraduate men. Journal of American College Health, 56(6), 617-622. https://doi.org/10.3200/JACH.56.6.617-622
• Öngören, B. (2015). Sosyolojik açıdan sağlıklı beden imgesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 16(34), 25-45.
• Özyiğit, F., Kayhan, M., ve Ünveren, A. (2019). Beden eğitim ve spor yüksekokulu öğrencilerinin sporcu besin desteği tutum faktörlerinin araştırılması. II. Dünya Spor Bilimleri Araştırmaları Kongresi, (852-857 ss.). 21-24, Manisa/Türkiye.
• Pope Jr, H. G., Gruber, A. J., Mangweth, B., Bureau, B., Decol, C., Jouvent, R., & Hudson, J. I. (2000). Body image perception among men in three countries. American Journal of Psychiatry, 157(8), 1297-1301. https://doi: 10.1176/appi.ajp.157.8.1297
• Raudenbush, B., & Meyer, B. (2003). Muscular dissatisfaction and supplement use among male intercollegiate athletes. Journal of Sport & Exercise Psychology, 25(2), 161-170. https://doi: 10.1123/jsep.25.2.161
• Ross, S. R., & Shinew, K. J. (2008). Perspectives of women college athletes on sport and gender. Sex roles, 58(1), 40-57. https://doi 10.1007/s11199-007-9275-4
• Selvi, K., ve Bozo-Özen, Ö. (2019). Turkish adaptation of the Drive for Muscularity Scale: A validity and reliability study. Nesne Psikol. Derg., 7(14), 68–82. https://doi: 10.7816/nesne-07-14-05
• Steinfeldt, J. A., Carter, H., Benton, E., & Steinfeldt, M. C. (2011). Muscularity beliefs of female college student-athletes. Sex roles, 64(7), 543-554. https://doi.org/10.1007/s11199-011-9935-2
• Tiggemann, M. (2004). Body image across the adult life span: Stability and change. Body image, 1(1), 29-41. https://doi: 10.1016/S1740-1445(03)00002-0
• Yarar, H., Gökdemir, K., & Özdemir, K. (2011). Elit sporcularda beslenme destek ürünü kullanımı bi̇li̇nci̇nin değerlendi̇ri̇lmesi̇. Beden Eğitimi ve Spor Bilim. Dergisi, 13(3), 1–11.