Azerbaycan'da Kızıl Terör: “Sağ-Troçki Karşı Devrimci Milliyetçi Örgütün Yedek Merkezi’nin” Tarihi (1938-1956)

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 54 - 66, 15.06.2021

Aydın Alizade

https://doi.org/10.38000/juhis.908368

Cited By: 1

Öz

Bu makalede, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ndeki (SSC) “Sağ-Troçki Karşıdevrimci Milliyetçi Örgütün Yedek Merkezi” (1938-1956) olarak adlandırılan Sovyet Kızıl Terörü dönemi soruşturma dosyalarından birinin tarihi incelenmiştir. Burada, aralarında Azerbaycan SSC'nin üst düzey yönetiminin üyeleri ve Sovyetler Birliğinin Yüksek Sovyeti'nin (parlamentosunun) milletvekilleri de dahil olmak üzere 300'den fazla kişi mahkum edilmiştir. Bu nedenle, bu dosya o dönemin en büyüklerinden biriydi. Aynı zamanda not edilmelidir ki, bu ceza davası uydurulmuş ve gelecekte tüm hükümlüler rehabilite edilmiştir. Olayların sıralı sunumuyla bağlantılı olarak, makalede anlatısal bir araştırma yöntemi kullanılmıştır. Eserin bilimsel yeniliği, bu araştırmanın ilk defa yapılmasıdır. Araştırmanın sonucuna göre, bu siyasi dava Azerbaycan SSC'nin ulusal ekonomisinin liderlerine ve SSCB Yüksek Sovyeti milletvekillerine yönelik yıpratmaya dayalı önceden tasarlanmış bir olaydır. Bagirov başta olmak üzere bu planda yer alanlar ve işkenceleri uygulayanlar mahkum edilmişlerdir. Bu süreçte özellikle İsgandar Aliyev’in rolü fazladır ve makalede de öne çıkmasının nedeni budur. Hazırlanan makalede arşiv materyalleri ve yanı sıra diğer yazarların Azerbaycan'da Kızıl Terör konulu çalışmaları da kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Devlet Terörü, Sağcı Troçkistler, Karşıdevrim, Rehabilitasyon, İşkence, Stalinizm

Red Terror in Azerbaijan: The Case of the “Reserve Rightwing Trotskyite Center of the Counterrevolutionary Nationalist Organization” (1938-1956)

Öz

This article explores the history of one of the investigations of the Red Terror period into the “Reserve Rightwing Trotskyite Center of the Counterrevolutionary Nationalist Organization” (1938-56) in Azerbaijan. More than 300 people were convicted in this case, including members of the senior leadership of the Azerbaijan SSR and deputies of the Supreme Soviet of the USSR. Therefore, this case was one of the largest cases of that period. However, it was subsequently proved that the case was fabricated, and all convicts were rehabilitated. In connection with the sequential presentation of events, a narrative method of investigation was used in the article. The scientific novelty of the work is that this research is conducted for the first time. The main conclusion is that this political case was fabricated from the very beginning, and the investigation was conducted by illegal methods. In the work on the article, archival materials, as well as studies by other authors on the theme of the Red Terror in Azerbaijan were studied.

Anahtar Kelimeler

State Terror, Rightwing Trotskyites, Counterrevolution, Repression, Rehabilitation, Stalinism

Kaynakça

• Baberovski, Jorg (2010), The Enemy is Everywhere. Stalinism in the Caucasus. Moskva: Rossijskaja Politicheskaja Enciklopedija.
• Bagirov's Name, Signed by Bagirov. Collection of Archival Materials (2016), Editor A. Balaev. Baku,"Ol"npkt.
• Investigation Case No 25910.1938-1942. T. 4, Original, Typescript. Archive of the State Security Service of the Republic of Azerbaijan.
• Ismailov, Eldar. (2010), Soviet State Terrorism in Azerbaijan, Caucasus and globalization. Vol. 4, No1-2.