Örgütlerde Paternalist Liderlik Algısına Etki Eden Ulusal Kültür Tiplerinin Belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 11 Sayı: 44, 240 - 250, 24.10.2016

Nurgül Çalışkan , Aziz Gökhan Özkoç

Öz

Çalışmada ulusal kültür ile doğu kültürüne özgü bir liderlik modeli olan paternalist liderlik tarzı arasındaki etkileşimin kuramsal ve görgül olarak ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ilgili yazın taraması yapılarak araştırma hipotezleri geliştirilmiş ve Nevşehir’de faaliyet gösteren dört ve beş yıldızlı konaklama işletmeleri çalışanlarına yönelik kapsamlı bir çalışma yapılmıştır. Sözü edilen kavramlar arasındaki etkileşimler ise korelasyon ve çoklu regresyon analizleri aracılığıyla incelenmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular ile kolektivizm ve yüksek belirsizlikten kaçınmanın paternalist liderlik algısı üzerinde pozitif yönlü anlamlı bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Kaynakça

• Ağaoğlu, O.K. (1992). İşgücünü verimli kullanma tekniklerinin turizm sektörüne uygulanması. Verimlilik Dergisi, 110-121.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım E. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Sakarya.
• Aycan, Z., Kanungo, R., Mendonca, M., Yu, K., Deller, J., Stahl, G., Kurshid, A. (2000). Impact of culture on human resource management practices: A 10 country comparison. Applied Psychology: An International Review, 49 (1), 199-221.
• Aycan, Z. (2001). Paternalizm: Yönetim ve liderlik anlayışına ilişkin üç görgül çalışma. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1):11-31.
• Aycan, Z. (2006). Paternalism towards conceptual refinement and operationalization. U. Kim, K. Yang, K. Hwang (Ed.). Indigenous and Cultural Psychology, 445-466. USA: Springer Science.
• Demirer, P. (2012). Is Paternalistic leadership empowering: A contingency framework. Yüksek lisans tezi. Koç Üniversitesi, İstanbul.
• Dickson, M.W., Den Hartog, D.N., & Mitchelson, J.K. (2003). Research on leadership in a cross-cultural context. The Leadership Quarterly, 14, 729-768.
• Dimmock, C., & Walker, A. (2000). Introduction-justifying a cross-cultural comparative approach to school leadership and management. School Leadership and Management, 20, 137-141.
• Dorfman, P. W., & Howell, J. P. (1988). Dimensions of national culture and effective leadership patterns: Hofstede revisited. E.G. McGoun (Ed.), Advances in international comparative management, 127-149, Greenwich, CT: JAI Press.
• Erkuş, A., Tabak, A. ve Yaman, T. (2010). Paternalist (Babacan) liderlik çalışanların örgütsel özdeşleşmelerini ve işten ayrılma niyetlerini etkiler mi? Bir özel hastane uygu¬laması. 9. Ulusal İşletmecilik Kongresi Bildiri Kitabı, 594-598.
• Freitag, A. R. ve Stokes, Q. A. (2009). Global public relations: Spanning borders, spanning cultures. USA: Routledege.
• Frost, D., Goode, S. & Hart D. (2010). Individualist and collectivist factors affecting online repurchase intentions. Internet Research, 20 (1), 6-28.
• Gelfand, M. J., Erez, M., & Aycan, Z. (2007). Cross-cultural organizational behavior. Annual Review Psychology, 58, 479-514.
• Hofstede, G. (1980a). Culture’s consequences, London: Newbury Park.
• Hofstede, G. (1980b). Motivation, leadership and organization: Do American theories apply abroad? Organizational Dynamics, 42-63.
• Hofstede, G. (1981). Culture and organizations. International Studies of Management & Organization, 4 (10), 15-41.
• Hofstede, G., Neuijen, B., Ohayv, D. & Sanders, G. (1990). Measuring organizational culture: A qualitative and quantitative study across twenty cases. Administrative Science Quarterly, 35, 286-316.
• Hofstede, G. (1998). Masculinity/ Femininity as a dimension of culture. G. Hofstede & W. Arrindell (Ed.). Masculinity and Femininity: The taboo dimension of national cultures, 3-28. USA: Sage Publications.
• Hofstede, G. (2001). Culture’s consequences: comparing values, behaviors, institutions and organizations across nations (2nd ed.). Thousand Oaks CA: Sage.
• Hofstede, G., Hofstede, G. J. & Minkov, M. (2010). Cultures and organizations: Software of the mind. USA: Mc. Graw Hill.
• Hofstede, G. (2011). Dimensionalizing cultures: The Hofstede model in context. Online Readings in Psychology and Culture, 2 (1).
• House, R.J., Hanges, P.J., Javidan, M., Dorfman, P.W. & Gupta, V. (2004). Culture, leadership, and organizations: The GLOBE study of 62 societies. Sage Publications.
• Jackson, T. (2001). Cultural values and management ethics: A 10-nation study. Human Relations, 54 (10), 1267-1302.
• Kabasakal, H. & Bodur, M. (2007). Leadership and culture in Turkey: A multifaceted phenomenon. Culture and leadership across the world: The GLOBE book of in-depth studies of, 25, 835-874.
• Kalaycı, Ş. (2014). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil.
• Kartarı, A. (2014). Kültür, farklılık ve iletişim. İstanbul: İletişim.
• Kluckhohn, F. R. & Strodtbeck, F. L. (1961). Variations in value orientations. Evanston, IL: Row, Peterson.
• Kongar, E. (2008). Kültür Üzerine. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Liang S., Ling. H. Hsıeh. S. (2007). The mediating effects of leader-member exchange quality to ınfluence the relationships between paternalistic leadership and organizational citizenship behaviors. Journal of American Academy of Business, 2 (10), 127-137.
• Mutlu, A. (2010). Hemşirelere göre yönetici hemşirelerin paternalistik davranış örüntülerinin hasta bakımı ile ilgili görevlerine yansıması. Yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Öz, E.Ü. & Kılıç, B. (2010). Paternalist liderliğin çalışanların iş tutumlarına etkisi. 18. Ulusal Yönetim ve Örgüt Kongresi Bildiri Kitabı, 681-688.
• Paşa, S.F., Kabasakal, H. & Bodur, M. (2001). Society, organizations and leadership in Turkey, Applied Psychology: An International Review, 50 (4): 559-589.
• Pellegrini, E., & Scandura, T., A. (2008). Paternalist leadership: A review and agenda for future research. Journal of Management, 3 (34), 566-593.
• Pellegrini, E.K., Scandura, T.A. & Jayaraman, V. (2010). Cross-cultural generalizability of paternalistic leadership: An expansion of leader-member exchange theory. Group & Organization Management, Vol.35, 391- 420.
• Rodrigues, C.A., (1998). Cultural classifications of societies and how they affect. Cross-Cultural Management 5 (3), 31-41.
• Rosner, B. (2010), Fundamentals of Biostatistics, 7. Baskı, Brooks/Cole.
• Sargut, A.S. (1994). Bireycilik ve ortaklaşa davranış ikileminde yönetim ve örgüt kuramları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 49 (01), 321-332.
• Sargut, A.S. (2001). Kültürler arası farklılaşma ve yönetim. Ankara: İmge.
• Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. M. P. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychology, 1- 65, New York: Academic Press.
• Sennett R. (2005). Otorite. K. Durand (Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Shao, T. A. (2002). Marketing Research: an aid to decision making. South Western: College Pub.
• Suber, P. (1999) Paternalism. C.B. Gray (Ed.), Philosophy of Law: An Encyclopedia, Garland Pub. II, 632-635.
• Şendoğdu, A. & Erdirençelebi, M. (2014). Paternalist liderlik ile örgütsel vatandaşlık arasındaki ilişkiye yönelik bir araştırma. Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 27, 254-273.
• Tabachnick, B.G. ve Fidell L. S. (2013). Using multivariate statics. USA: Pearson.
• Temel Eğinli, A. & Yeygel Çakır, S. (2011). Toplum kültürünün kurum kültürüne yansıması. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 3(2), 37-50.
• Triandis, H.C. (1994). Theoretical and methodological approaches to the study of collectivism and individualism. U. Kim, H.C. Triandis, Ç. Kağıtçıbaşı vd. (Ed.), Individualism and collectivism: Theory, method and applications, 41-51. Thousand Oaks CA: Sage.
• Triandis, H.C. (1995). İndividualism & collectivism. Boulder Co: Westview.
• Trompenaars, F. & Hampden-Turner, C. (1997). Riding the waves of culture: Understanding cultural diversity in business. London: Nicholas Brealey.
• Türesin, H. (2012). Örgüt çalışanlarının paternalistik liderlik algıları, öğrenilmiş güçlülük düzeyleri, iş tatmin düzeyleri ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Van De Veer, D. (1986). Paternalistic Intervention: The moral bounds of benevolence. Princeton: Princeton University Press.
• Wasti, S.A., Tan, H.H., Brower, H.H., & Önder, Ç. (2007). Cross-cultural measurement of supervisor trustworthiness: An assessment of measurement invariance across three cultures. The Leadership Quarterly, 18 (5), 477-489.
• Westwood, R. (1997). Harmony and patriarchy: The cultural basis for paternalistic headship among the overseas Chinese. Organization studies, 18 (3), 445-480.
• Yeloğlu, H.O. (2011). Türk toplumsal kültürünün örgüt yapılarına olan etkilerinin belirlenmesine yönelik bir çalışma. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 4 (2), 153-170.
• Yoo, B., & Donthu, N. (2002). The effects of marketing education and individual cultural values on marketing ethics of students. Journal of Marketing Education, 24 (2), 92-103.