Turist Rehberlerinin Stresle Başa Çıkma Tarzları İle Mizah Tarzları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 52, 328 - 342, 31.10.2018

Şeyma Dumanlı , Özlem Köroğlu

https://doi.org/10.19168/jyasar.452869

Cited By: 6

Öz

Turizm olgusunun en
önemli yapı taşlarından biri olan turist rehberleri, ülkenin turizm imajının ve
ekonomisinin gelişmesinde önemli bir rol oynamaktadırlar. Turist rehberliği
mesleğinin farklı kültürlerle tanışma, farklı yerleri gezip görebilme imkânı
gibi olumlu özellikleri barındırmasının yanı sıra, düzensiz ve uzun çalışma
saatleri, sürekli bir iş olmaması, mesleğe karşı tehditlerin var olması gibi
olumsuz özellikleri de bulunmaktadır. Mesleğin olumsuz özellikleri, turist
rehberlerinin stres yaşamalarına neden olmaktadır. Bu noktada, turist
rehberlerinin stresle başa çıkma tarzlarının belirlenmesi, ayrıca rehberlerin
mesleklerini icra ederken en önemli niteliklerinden bir olması gereken mizah
tarzlarının belirlenmesi, memnuniyet düzeyi yüksek ve başarılı bir turun
gerçekleşmesi açısından önemlidir. Bu çalışmanın amacını turist rehberlerinin
stresle başa çıkma tarzları ile mizah tarzları arasındaki ilişkinin
belirlenmesi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, 372 turist rehberinden anket
tekniğiyle toplamış ve istatistiksel analizler ile değerlendirmeye alınmıştır.
Araştırma sonucunda, katılımcıların stresle başa çıkma tarzları ile mizah
tarzları arasında orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu, mizah tarzları ile
stresle başa çıkma tarzları arasında ise düşük düzeyde anlamlı bir ilişki
olduğu saptanmıştır. Bu doğrultuda stresle başa çıkabilen turist rehberlerinin,
başa çıkamayan turist rehberlerine göre mizah tarzlarını daha fazla
kullandıkları görülmektedir. Stresle başa çıkma tarzlarını en çok etkileyen
faktörün boyun eğici yaklaşım olduğu, mizah tarzlarını en çok etkileyen
faktörün ise kendini geliştirici mizah faktörü olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Stres, Stresle Başa Çıkma Tarzları, Mizah, Mizah Tarzları

Kaynakça

• Abel, M. H. (2002). Humor, Stress and Coping Strategies. Humor: International Journal of Humor Research, 15 (4), 365-381.
• Akyol, Ü. (2011). Ergenlerde İletişim Becerilerinin Yordayıcıları Olarak Öz-Duyarlık ve Mizah Tarzları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Aldwin, C. M. (2007). Stres, Coping, and Development: An Integrative Perspective. New York: The Guilford Press.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. (Geliştirilmiş 7. Baskı). İstanbul: Avcı Ofset.
• Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü [AREGEM]. Web: http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,178564/rehberlik-istatistikleri.html adresinden 02.06.2018’de alınmıştır.
• Aslan, Z. ve Çokal, Z. (2016). Profesyonel Turist Rehberlerinin Kültürel Değerlere Katkısına İlişkin Turist Algıları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4 (1): 53-69.
• Batman, O., Yıldırgan, R. ve Demirtaş, N. (2000). Turizm Rehberliği. Adapazarı: Değişim Yayınları.
• Bayram, G. E., ve Zengin, B. (2017). Turist Rehberlerinin Verimliliğinin Etkileyen Psikolojik Faktörler. Güzel, F., Özlem, Altıntaş, Volkan., ve Şahin, İlker. (Ed.), Turist Rehberliği Araştırmaları Öngörüler ve Uygulamalar (ss. 197-216). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bilge, E. (2008). Cem Yılmaz Anlatıları: Üstünlük Kuramı Bağlamında. Türkbilig, 16-23.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K.., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (21.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çelik, M. ve Atik, S. F. (2016). Duygusal Emek Gösteriminin Çalışanlar Açısından Sonuçları: Seyahat Acentalarına Yönelik Bir Araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (36), 507-521.
• Demirüstü, C., Binboğa, D., Öner, S. ve Özdamar, K. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Genel Sağlık Anketi Skorları ve Stresle Baş Etme Yöntemleri Arasındaki İlişki. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 29 (1), 6- 70.
• Doğan, Hulusi, Engin Üngüren ve Derya Dönmez Kesgin. (2010). Meslek ve Aile Yaşamı İlişkisi: Profesyonel Turist Rehberlerine Yönelik Bir Araştırma, Journal of Yasar University, 20 (5), 3430-3442.
• Erdem, Ç. (2015). Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlüğüne Müracaat Eden Eğitim Düzeyi ve Gelir Seviyesi Düşük Bireylerde Bağlanma Stillerinin Umutsuzluk Düzeyleri ve Stresle Başa Çıkma Tarzları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erözkan, A. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Kişiler Arası İlişki Tarzları ve Mizah Tarzları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 56-66.
• Freud, S. (1998). Espriler ve Bilinçdışı ile İlişkileri. 3. Basım. (Çev. Emre Kapkın). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Folkman, S. ve Lazarus, R. S. (1980). An Analysis of Coping in a Middle-Aged Community Sample. Journal of Health and Social Behavior, 21 (3), 219-239.
• Güzel, F. Ö. (2007). Türkiye İmajının Geliştirilmesinde Profesyonel Turist Rehberlerinin Rolü (Alman Turistler Üzerine Bir Araştırma). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Güzel, F. Ö. ve Köroğlu, Ö. (2014). Turist Rehberlerinin Liderlik ve Aracılık Rollerinin Tur Deneyimine Etkisi: Doğa Turları Üzerine Bir Araştırma. University of Gaziantep Journal of Social Sciences, 13 (4), 939-960.
• Hampes, W. P. (2006). Humor and Shyness: The Relation Between Humor Styles and Shyness. Humor - International Journal of Humor Research, 19 (2), 179-187.
• Howard, J., Thwaites, R. ve Smith, B. (2001). Investigating the Roles of the Indigenous Tour Guide. The Journal of Tourism Studies, 12 (2), 32-39.
• İşçen, P. (2006). Onkologların Çatışma Eğilimlerinin, Empatik Becerilerinin, İş Doyumlarının ve Stresle Başa Çıkma Tarzlarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karagöz, O. (2009). İlköğretim Türkçe Öğretmenlerinin Mizah Tarzları ile Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (25.Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Köroğlu, Ö. (21-24 Ekim 2009). İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Uygulamaları Kapsamında Turist Rehberliği Eğitim Programları. 10. Ulusal Turizm Kongresinde Sunuldu, Mersin.
• Martin, R. A. (2004). Sense of Humor and Physical Health: Theoretical Issues, Recent Findings, and Future Directions. Humor: International Journal of Humor Research, 17 (1/2), 1-19.
• Martin, R. A., Kuiper, N. A., Olinger, J. L. ve Dance, K. A. (1993). Humor, Coping With Stress, Self Concept, Psychological Well-Being. International Journal of Humor Research, 6 (1), 89-104.
• Martin, R. A., Puhlik-Doris, P., Larsen, G., Gray, J. ve Weir, K. (2003). Individual Differences of Uses of Humor and Their Relation to Psychological Well-Being: Development of the Humor Styles Questionnaire. Journal of Research in Personality, 37 (1), 48–75.
• Overholser, J. C. (1992). Sense of Humour When Coping with Life Stress. Personality and Individual Differences, 13, 799–804.
• Özdemir, S., Sezgin, F., Kaya, Z. ve Recepoğlu, E. (2011). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Stresle Başa Çıkma Tarzları ile Kullandıkları Mizah Tarzları Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17 (3), 405-428.
• Özer, G. (2014). Orta Öğretim Kurum Yöneticilerinin Mizah Tarzlarının İncelenmesi (Kayseri İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Patel, C. (1989). The Complete Guide to Stress Management. London: Vermillion Press.
• Sarıkaya, P. (2007). Tükenmişlik Sendromunun Kişilik Özelliklerinden Denetim Odağı ile İlişkisi ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Schafer, W. (1987). Stress Management For Wellness. New York: Mc Graw Hill.
• Selye, H. (1976). Stress without Distress. Serban, G. (Ed.), Psychopathology of Human Adaptation (pp. 137-146). Springer, Boston, MA.
• Şahin, N. H. ve Durak A. (1995). Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği: Üniversite Öğrencileri İçin Uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 10 (34), 56-73.
• Yamaç, Ö. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Algıladıkları Sosyal Destek ile Stresle Başa Çıkma Stilleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yardımcı, İ. (2010). Mizah Kavramı ve Sanattaki Yeri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2), 1-41.
• Yerlikaya, E. E. (2003). Mizah Tarzları Ölçeği’nin (The Humor Styles Questionnaire) Uyarlama Çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yerlikaya, N. (2007). Lise Öğrencilerinin Mizah Tarzları ile Stresle Başa Çıkma Tarzları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Adana.
• Yurtsever, H. (2009). Kişilik Özelliklerinin Stres Düzeyine Etkisi ve Stresle Başa Çıkma Yolları: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yüksel, A. ve Yüksel. F. (2004). Turizmde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.