Yolcuların Yeşil Havayollarına Yönelik Tutumları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 55, 237 - 250, 31.07.2019

Serap Çabuk , Nuriye Güreş , Hilal İnan , Seda Arslan

https://doi.org/10.19168/jyasar.452297

Cited By: 2

Öz

Son yıllarda, havayollarının
hizmet süreçlerinde çevreci uygulamalara önem verdiği görülmektedir.
Havayollarının bu faaliyetlerine yönelik yolcu tutumlarının bilinmesi, bu
işletmelerin yeşil pazarlama faaliyetlerine yön verebilmesi için önemlidir.
Ulusal literatürde yolcuların yeşil havayollarına yönelik tutumu ile ilgili
çalışmalar nispeten azdır. Bu nedenle bu çalışmada, yolcuların genel çevre
bilinci ve yeşil havayollarına yönelik tutumu incelenmiştir. Bu çalışmada,
Türkiye’deki farklı havalimanlarındaki Türk yolculara anket uygulanmıştır
Yolculara, “Kesinlikle katılmıyorum (=1)” …. “Kesinlikle katılıyorum (=5)”
şeklinde 5’li Likert ölçeğinde hazırlanan anket uygulanmıştır. Katılımcılara
ayrıca, cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, ortalama aylık gelir, uçuş tipi, uçuş
amacı, uçuş sıklığı ve havayolu tercih nedenini kapsayan demografik ve uçuş
bilgileri sorulmuştur. Verileri test etmek için, T-test, ANOVA ve Regresyon
analizleri uygulanmıştır. Analiz sonucuna göre, kadınların ve ileri yaş
grubunda yer alan kişilerin çevre bilinci, diğerlerine göre daha fazladır.
Ayrıca, yüksek gelir grubunda yer alan yolcuların, yeşil havayollarına yönelik
tutumları daha olumludur. Çalışmanın sonunda, 
havayollarının çevreci faaliyetlerinde 
daha başarılı  olabilmeleri için
bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yeşil Pazarlama, Havayolu Taşımacılığı, Yeşil Havayolu, Çevre Bilinci

A Survey on the Attitudes of Passengers Towards Green Airlines

Öz

In recent years, it
has been seen that airlines have given importance to environmentalist
applications during their service process. Finding out the passenger attitudes
toward these activities is important for airlines in order to shape their green
marketing activities. Studies related to the passenger attitudes towards green
airlines are relatively limited in national literature. Therefore, in this
study, general environment awareness and attitudes of the passengers towards
green airlines were examined. In this study, a survey was conducted with
Turkish passengers in different airports of Turkey. Questionnaries including
5-point Likert scale organized as “strongly disagree (=1)” to “strongly agree
(=5)” were applied to the passengers. Also respondents’ demographic and flight
information as; gender, age, education level, average monthly income, flight
type, flight purpose, flight frequency and the reason for selecting the airline
were asked. T-test, ANOVA and Regression analysis were applied to analyze the data.  According to the analysis result, the
environmental awareness of women and elder passengers is higher than the
others. Moreover, passengers in the high income group are more likely to have
positive attitudes towards green airline operations. At the end of the study,
some suggestions to airlines to be more successful in their environmentalist
activities were made.

Anahtar Kelimeler

Green Marketing, Airline Transportation, Green Airlines, Environment Consciousness

Kaynakça

• Air Transport Action Group (ATAG). 2016. Social and Economic Benefits of Aviation. https://www.atag.org/our-activities/social-and-economic-benefits-of-aviation.html (Accessed Date: 05.07.2018)
• Airline Haber. 2016. Havaalanı ve Uçaklar Çevre Kirliliği Yaratıyor. https://www.airlinehaber.com/havaalani-ve-ucaklar-cevre-kirliligi-yaratiyor/ (Accessed Date: 17.08.2017)
• Aslan, Filiz and Çınar, Recai. 2015. “Yeşil Pazarlama Faaliyetleri Çerçevesinde Kafkas Üniversitesi Öğrencilerinin Çevreye Duyarlı Ürünleri Kullanma Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 6 (9): 169-184.
• Atay, Lütfi and Dilek, S. Emre. 2013. “Konaklama İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Uygulamaları: Ibis Otel Örneği”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18 (1): 203-219.
• Avcılar, Mutlu Yüksel and Açar, Mehmet Fatih. 2017. “Tüketicilerin Akaryakıt İstasyonu Tercihini Etkileyen Faktörlerin Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemi ile Tespitine Yönelik Ankara İlinde Bir Araştırma”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10 (2): 969-992.
• Ay, Canan and Ecevit, Zümrüt. 2005. “Çevre Bilinçli Tüketiciler”. Akdeniz İİBF Dergisi 10: 238– 263.
• Baran, Abdulbaki, Söylemez, Cevat and Yurdakul, Müberra. 2017. “Algılanan Yeşil Kalite, Algılanan Yeşil Risk ve Yeşil Marka İmajının Yeşil Marka Değeri Üzerindeki Etkisinde Yeşil Güvenin Aracılık Rolü”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi ICMEB17 Özel Sayısı: 1-11.
• Becken, Susanne. 2002. “Analysing International Tourist Flows to Estimate Energy Use Associated with Air Travel”. Journal of Sustainable Tourism 10 (2): 114–131.
• Cebeci, Uğur. 2003. Uçaklar Daha Az Kirletecek. http://www.hurriyet.com.tr/ucaklar-daha-az-kirletecek-186583 (Accessed Date: 17.08.2017)
• Chen, Tan Booi and Chai, Lau Teck. 2010. “Attitude towards the Environment and Green Products: Consumers’ Perspective”. Management Science and Engineering 4 (2): 27-39.
• Chen, Fang-Yuan, Hsu, Pi-Yuan and Lin, Ting-Wei. 2011. “Air Travelers' Environmental Consciousness: A Preliminary Investigation in Taiwan”. International Journal of Business and Management 6 (12): 78-86.
• Cliffe, Anthony David. 2014. An Investigation of UK Passenger Attitudes Towards the Carbon Offsetting of Both Flight and Airport Emissions. Unpublished master’s thesis. University of Chester, United Kingdom.
• Çabuk, Serap and Nakıboğlu, M.A.Burak. 2003. “Çevreci Pazarlama ve Tüketicilerin Çevreci Tutumlarının Satın Alma Davranışlarına Etkileri ile ilgili Bir Uygulama”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 12 (12): 39-54.
• Çabuk, Serap, Nakıboğlu, M.A. Burak and Keleş, Ceyda. 2008. “Tüketicilerin Yeşil (Ürün) Satın Alma Davranışlarının Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 17 (1): 85-102.
• Davari, Arezoo and Strutton, David. 2014. “Marketing Mix Strategies for Closing the Gap between Green Consumers' Pro-environmental Beliefs and Behaviors”. Journal of Strategic Marketing 22 (7): 563-586.
• Emgin, Övgü and Türk, Zehra. 2004. “Yeşil Pazarlama (Green Marketing)”. Mevzuat Dergisi 7 (78).
• Erbaşlar, Gazanfer. 2012. “Yeşil Pazarlama”. Mesleki Bilimler Dergisi 1 (2): 94-101.
• Gössling, Stefan and Peeters, Paul. 2007. “It Does Not Harm the Environment! An Analysis of Industry Discourses on Tourism, Air Travel and the Environment”. Journal of Sustainable Tourism 15 (4): 402-417.
• Hagmann, Carmen, Semeijn, Janjaap and Vellenga, David B. 2015. “Exploring the Green Image of Airlines: Passenger Perceptions and Airline Choice”. Journal of Air Transport Management 43: 37-45.
• Karaca, Şükran. 2013. “Tüketicilerin Yeşil Ürünlere İlişkin Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”. Ege Akademik Bakış 13 (1): 99-111.
• Kelly, Joe, Haider, Wolfgang, Williams, Peter W. and Englund, Krista. 2007. “Stated Preferences of Tourists for Eco-Efficient Destination Planning Options”. Tourism Management 28: 377–390.
• Kıslakçı, Talip. 2011. Havacılıkta Emisyon Ticareti ve Tehlikeleri. http://www.airnewstimes.com/talip-kislakci-havacilikta-emisyon-ticareti-ve-tehlikeleri-557-yazisi.html (Accessed Date: 17.08.2017)
• Kıvılcım, İlge. 2012. “Avrupa Birliği Emisyon Ticaret Sisteminde Son Durum – Havacılık Sektörü”. İktisadi Kalkınma Vakfı. https://www.ikv.org.tr/images/upload/data/files/degerlendirme_notu_-_53.pdf (Accessed Date: 17.08.2017)
• Korkmaz, Halil and Atay, Lütfi. 2016. “Otel İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Uygulamalarının Rekabet Avantajına ve İşletme Performansına Etkisi”. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi 17 (38): 176-203.
• Korkmaz, Müesser, Atay, Lütfi and Yıldırım, H. Mehmet. 2017. “Yeşil Ürün Satın Alma Davranışı, Kişilerarası Etkilenme Eğilimi ve Sosyal Etki Arasındaki İlişki: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi 14 (3): 40-52.
• Korul, Vildan. 2004. “Havaalanı Çevre Yönetim Sistemi”. Sosyal Bilimler Dergisi 2003-2004: 99-120.
• Köksal, Selin. 2011. Müşterilerin Yeşil (Çevreci) İşletmelere Yönelik Kurumsal İtibar Algısı Üzerine Bir Araştırma. Unpublished master’s thesis. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Lu, Jin-Long and Shon, Zhang Yi. 2012. “Exploring Airline Passengers’ Willingness to Pay for Carbon Offsets”. Transportation Research Part D 17: 124–128.
• Lynes, Jennifer K. and Dredge, Dianne. 2006. “Going Green: Motivations for Environmental Commitment in the Airline Industry. A Case Study of Scandinavian Airlines”. Journal of Sustainable Tourism 14 (2): 116-138.
• Mair, Judith. 2011. “Exploring Air Travellers’ Voluntary Carbon-offsetting Behaviour.” Journal of Sustainable Tourism 19 (2): 215-230.
• Mayer, Robert, Ryley, Tim and Gillingwater, David. 2012. “Passenger Perceptions of the Green Image associated with Airlines”. Journal of Transport Geography 22: 179–186.
• Onurlubaş, Ebru, Yıldız, Emel, Yıldız, Salih and Dinçer, Derya. 2017. “Tüketicilerin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışlarını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Bursa İli Örneği”. III. IBANESS Kongreler Serisi – Edirne / Türkiye, 04-05 Mart 2017, 282-297.
• Özgüven Tayfun, Nihan and Öçlü, Burak. 2016. “Çevreci Ürünlerin Tüketicilerin Satın Alma Kararlarındaki Yeri Üzerine Bir Uygulama”. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 9 (3): 185-198.
• Özkaya, Betül. 2010. “İşletmelerin Sosyal Sorumluluk Anlayışının Uzantısı Olarak Yeşil Pazarlama Bağlamında Yeşil Reklamlar”. Öneri Dergisi 9 (34): 247-258.
• Polonsky, Michael Jay. 1994. “An Introduction to Green Marketing”. Electronic Green Journal 1 (2): 388–412.
• Sagevik, Margrethe. 2009. Symposium on Tourism and Travel in the Green Economy, Sept 14-15 Gothenburg, Sweden, http://www.etccorporate.org/resources/uploads/20091030_Symposium_FinalReport.pdf (Accessed Date: 17.08.2017)
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM). 2017. www.shgm.gov.tr (Accessed Date: 17.08.2017)
• Straughan, Robert D. and Robberts, James A. 1999. “Environmental Segmentation Alternatives: A Look at Green Consumer Behavior in the New Millennium”. Journal of Consumer Marketing 16 (6): 558-75.
• The International Air Transport Association (IATAa). 2018. Passenger Demand Continues Strong Growth in May. https://www.iata.org/pressroom/pr/Pages/2018-07-05-01.aspx (Accessed Date: 05.07.2018)
• The International Air Transport Association (IATAb). 2015. IATA 20-Year Air Passenger Forecast. http://airlines.iata.org/sites/default/files/P18-22_IATA_64_CEO%20WestJet.pdf (Accessed Date: 05.07.2018)
• The International Civil Aviation Organization (ICAO). 2018. www.icao.int. (Accessed Date: 05.07.2018)
• Tikka, Páivi, Kuitunen, Markku and Tynys, Salla. 2000. “Effects of Educational Background on Students' Attitudes, Activity Levels, and Knowledge Concerning the Environment”. Journal of Environmental Education 31: 12-19.
• Turkish Airlines (THY). 2016. Türk Hava Yolları Çevre Performans Raporu. http://investor.turkishairlines.com/documents/ThyInvestorRelations/download/icerikler/cevre_raporu016-1.pdf (Accessed Date: 05.07.2018)
• Türkmen, Merve, Sarıkaya, Nilgün and Saygılı, Metin. 2013. “Öğrencilerin Çevresel Duyarlılık Düzeylerinin Satın Alma Davranışına Etkisi Üzerine Bir Araştırma: Sakarya Üniversitesi Örneği”. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 5 (2): 238-249.
• Varinli, İnci. 2008. Pazarlamada Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Detay Yayıncılık.