HZ. PEYGAMBER’İN SAHÂBEYE İNANÇ ESASLARINI ÖĞRETMEDE İZLEDİĞİ METOT

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 2, 452 - 492, 31.07.2017

Kılıç Aslan Mavil

https://doi.org/10.18317/kader.318462

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma, Hz. Peygamber’in ashâbına itikadî esasları
öğretmede izlediği metodu konu edinmektedir. Araştırmacı bu çalışmada, sahâbenin
Hz. Peygamber’in getirdiklerine olan imanının üzerine bina edildiği iki esası, Peygamber’in
ilkeleri ve ahlakı konusunu ele almaktır. Ayrıca sahâbenin inancının
temel niteliklerine değinen araştırmacı, buradan hareketle Hz. Peygamber’in
genel anlamda eğitimde veya dar anlamda akîde eğitiminde takip ettiği metodu
ortaya koymaktadır. Araştırmacı, Hz. Peygamber’in akîde eğitimindeki yöntemi
hakkında şu hususların önemine dikkat çekmektedir: Resûlullah (s.a.v.)
sahâbenin cevabı kendilerine bir fayda sağlamayacak soruları sormalarını
yasaklamıştır. Yine o, çok soru sorulmasını, inanca dair konularda tartışmaya
girilmesini ve Ehl-i kitaba ait eserlerin okunmasını da istememiştir.
Araştırmacı çalışmada bazı dikkat çekici sonuçlara ulaşmaktadır. Bunların en
önemlilerinden biri müslümanlar arasında ihtilaf ve çatışma sebebi olabilecek
hususları tartışmaya açmanın yasaklanmış olmasıdır. Gayr-ı müslimlerle görüşüp
onlarla tartışmaya girmek ise şartlar gerektirdiğinde bir zorunluluk halini almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hz. Peygamber’in metodu, sahâbe, diyalog

Kaynakça

• Abdurrâzık, Mustafa, Temhîd li târîhi’l-felsefeti’l-İslâmiyye, Kahire: Mektebetü’n-Nahdatü’l-İslâmiyye, 1966.
• Abdülazîz, Cemat Emîn, et-Tağyîr alâ minhâci’n-nübüvve “İrâdetü’l-amel”, İskenderiye: Dârü’d-Da‘ve, 1996.
• Abdülhamîd, İrfân, Dirâsât fi’l-fırak ve’l-akâid el-İslâmiyye, Bağdât: Dâru’t-Terbiye, 1967.
• Akkâd, Abbâs Mahmûd, Abkariyyetü Ömer, Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’l-Arabî, 1969.
• Azîmabâdî, Ebü’t-Tayyib Muhammed, Avnü’l-ma‘bud şerhu Süneni Ebî Dâvud, thk. Abdurrahman Muhammed Osman, Beyrut: Darü’l-Fikr, 1979.
• Bergûs, Tayyib, Menhecü’n-nebî fî himâyeti’d-da‘ve, Herndon: el-Ma‘hadü’l-âlemî li’l-fikri’l-İslâmî, 1996.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyin, Delâilü’n-nübüvve, thk. Abdülmu‘tî Kal‘acî, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye, 1985. I-VII.
• Beyânûnî, Muhammed Ebü’l-Feth, el-Medhal ilâ ilmi’d-deav, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1415/1995.
• Beyâtî, Münîr, Muhammed Rasûlüllah sallallâhu aleyhi vesellem, Amman: Dârü’n-Nefâis, 2006.
• Câdü’l-Mevlâ, Muhammed Ahmed, Muhammed el-Meselü’l-kâmil, Beyrut: el-Mektebetü’l-Ümeviyye, 1972.
• Ebû Zehra, Muhammed, Muhammed Hâtemü’n-nebiyyîn, Kahire: Darü’l-Fikri’l-Arabî, 1972, I-II.
• Elbânî, Vehbî Süleymân Gâvicî, Erkânü’l-îmân, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1997.
• Emîn, Hilmî Emîn, el-Hivârü’l-fikrî fi’l-Kur’âni’l-Kerîm, Kahire: Dârü’n-Nahdatü’l-İslâmiyye, 1997.
• Ensârî, Ferîd, et-Tevhîd ve’l-vesâta fi’t-terbiyeti’d-daviyye, Katar: Vizâratü’l-evkâf ve’ş-Şuûnü’l-İslâmiyye, 1995.
• Eş‘arî, Ebü’l-Hasan Ali b. İsmail, Makâlâtü’l-İslâmiyyîn ve ihtilâfü’l-musallîn, tsh. Hellmut Ritter, Franz Steiner Verlag, Wiesbaden, 1400/1980, I-II.
• Fârisî, Alaeddin Ali b. Balabân el-İhsân fî takribi Sahîhi İbn Hibbân, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1412/1991, I-XVIII.
• Galâyînî, Mustafa, Câmiü’d-dürusi’l-Arabiyye, Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 1385/1966, I-III.
• Galûş, Ahmed Mahmûd, ed-Da‘vetü'l-İslâmiyye: Usûlühâ ve vesâilühâ, Kahire: Dârü’l-Kitâbi’l-Mısriyye, 1987.
• Gurâbî, Ali Mustafa, Târîhü’l-fıraki’l-İslâmiyye ve neş’etü ilmi’l-kelâm inde’l-müslimîn, y.y., 1958.
• Fergal, Yahyâ Hâşim Hasen, Neş’etü’l-ârâ ve’l-mezâhib ve’l-fıraki’l-kelâmiyye, Kahire: Matbûâtü Mecmai’l-Buhûsü’l-İslâmiyye, 1391/1972.
• Feyyûmî, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Muhammed, el-Misbâhu’l-mîzân fî garîbi’ş-Şerh el-Kebîr, Beyrut: el-Mektebetü’l-İlmiyye, ts., I-II.
• Hufnî, Abdülmünim, el-Mu‘cemü’ş-şâmil li mustalahâti’l-felsefe, Kahire: Mektebetü Medbûlî, 2000.
• Hûlî, Behî, Tezkiretü’d-düât, Kuveyt: Mektebetü’l-Felâh, 1979.
• İbn Abdülber, Ebû Ömer Cemâleddin, Câmiu beyâni’l-ilm ve fazlihi, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye, 1398/1978.
• İbn Abdürabbih, Ahmed b. Muhammed, el-Ikdü’l-ferîd, thk. Muhammed Saîd el-Uryân, Kahire: el-Mektebetü’t-Ticâriyyetü’l-Kübrâ,1953, I-VII.
• İbn Ebî Âsım, Ahmed b. Amr, es-Sünne, thk. Bâsim b. Faysal el-Cevâbere, Riyad: Dârü’s-Sîma‘î, 1419/1998, I-II.
• İbn Fâris, Ebü’l-Hüseyin Ahmed, Mu‘cemu mekâyîsi’l-lüga, nşr. İbrâhim Şemseddin, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye, 1999.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn el-Askalânî, Fethü’l-bârî bi Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, thk. Abdülazîz b. Abdurrahmân b. Bâz, y.y., ts.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdullah Şemseddin, Zâdü’l-meâd fî hedyi hayri’l-ibâd, Kahire: Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1369/1950, I-IV.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmâdüddin İsmail, el-Bidâye ve’n-nihâye, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1984.
• İbn Receb, Abdurrahmân b. Şehâbüddin el-Hanbelî, Câmi‘u’l-ulûm ve’l-hikem, Beyrut: Darü’l-Mârife, ts.
• İbnü’l-Esîr, Mecdüddin b. Muhammed, en-Nihâye fî garîbi’l-hadîs ve’l-eser, thk. Tâhir Ahmed Zavî, Mahmûd Muhammed Tanâhî, Beyrut: el-Mektebetü’l-İlmiyye, 1399/1979, I-V.
• İsfahânî, Râgıb, Hüseyin b. Muhammed, el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân, thk. Muhammed Seyyid Kilânî, Beyrut: Dârü’l-Mârife, ts.
• Kâdî İyâz, Ebü’l-Fazl İyaz b. Mûsâ, eş-Şifâ bi ta‘rîfi hukûkki’l-Mustafâ, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• Kefevî, Ebü’l-Bekâ Eyyûb b. Mûsâ, el-Külliyyât, thk. Adnan Derviş, Muhammed el-Mısrî, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1992.
• Mahfûz, Şeyh Ali, Hidâyetü’l-mürşidîn ilâ turuki’l-va‘z ve’l-hitâbe, Beyrut: Darü’l-Mârife, ts.
• Mahmûd, Abdülhalîm, et-Tefkîrü’l-felsefî fi’l-İslâm, Kahire: Mektebetü’l-Anglo el-Mısriyye, 1968.
• Meydânî, Abdurrahmân Hasan Habenneke, el-Akîde el-İslâmiyye ve üsüsüha, Dımaşk: Dârü’l-Kalem, 1415/1994.
• Münâvî, Zeynüddin Muhammed, Feyzü’l-kadîr Şerhi’l-Câmii’s-sagîr, Beyrut: Dârü’l-Mârife, 1391/1972, I-VI.
• Necâtî, Muhammed Osman, İlmü’n-nefs fî hayâtine’l-yevmiyye, Kuveyt: Dârü’l-Kalem, ts.
• Nîsâbûrî, Ebû Abdullah Hâkim, el-Müstedrek, alâ Sahîhayn, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-Arabî, ts.
• Salîbâ, Cemîl, el-Mu‘cemü’l-felsefî, Beyrut: Darü’l-Kitâbü’l-Lübnânî, 1973.
• Semerkandî, Şemseddin Muhammed b. Eşref, es-Sahâifü’l-ilâhiyye, thk. Ahmed Abdurrahmân eş-Şerîf, Kuveyt: Mektebetü’l-Felâh, 1985.
• Shahan, David, Marazü’l-kalak, çev. İzzet Şa‘lân, y.y., 1988.
• Süheylî, Abdurrahmân, er-Ravzü’l-ünüf fî Şerhi’s-Sireti’n-nebeviyye li İbn Hişâm, thk. Abdurrahmân el-Vekîl, Kahire: Darü’l-Kütübü’l-hadîs, 1969, I-VII.
• Süyûtî, Celâleddin Abdurrahmân b. Muhammed, Savnü’l-mantık ve’l-kelâm an fenni’l-mantık ve’l-kelâm, thk. Ali Sâmi en-Neşşâr, Suad Ali Abdurrâzık, y.y., ts.
• Şarkâvî, Hasen, Nahve terbiye İslâmiyye, İskenderiye: Müessesetü’ş-Şebâb, 1983.
• Şehristânî, Ebü’l-feth Mahammed b. Abdülkerîm, Nihâyetü’l-ikdâm fî ilmi’l-kelâm, nşr. Ferid Ceyyum, Bağdad: Mekbetu’l Müsenna, ts.
• Tebrîzî, Veliyyüddin Muhammed, Mişkâtü’l-mesâbîh, thk. Muhammed Nâsırüddin el-Elbânî, Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, 1405/1985.
• Teftâzânî, Ebü’l-Vefâ el-Guneymî, İlmü’l-kelâm ve ba‘zu müşkilâtihî, Kahire: Darü’s-Sekâfe, 1979.
• Uberr, Ronnie, et-Terbiyetü’l-âmme, çev. Abdullah Abdüddâim, Beyrut: Darü’l-‘ilm li’l-melâyîn, 1967.
• Râfiî, Mustafa Sâdık, Tarîhu âdâbü’l-arab, Kahire: Matbaatü’l-İstikâme, 1953.
• Râzî, Fahreddin Muhammed b. Ömer, et-Tefsîrü’l-kebîr, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1934, I-XVI.
• Vekîl, Muhammed es-Seyyid, Üsüsü’d-da‘ve ve âdâbü’d-duât, yy., 1986.
• Zeydân, Abdülkerîm, Usûlü’d-da‘ve, İskenderiyye: Dâru Ömer b. Hattâb, 1975.