Ebu'l-Feth Muzaffer El-Hatîb’in 'Elfâz-ı Küfr' Risalesi

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 1, 59 - 93, 30.06.2019

Murat Memiş

https://doi.org/10.18317/kaderdergi.552219

Öz

Tekfîr meselesi tarih boyunca hem Kelam hem de Fıkıh ilimlerinin önemli konularından birisi olmuştur. Kime mümin kime kâfir denileceği sadece bir isimlendirme olmayıp, konu hem hukuksal hem de toplumsal açıdan ciddi sonuçlar doğuran bir problem olarak ele alınmıştır. Bu sebeple konuyla ilgili olarak pek çok yazı kaleme alınmıştır. Ebu’l-Feth Muzaffer el-Hatîb’in Elfâz-ı Küfr risâlesi bu konuda yazılmış müstakil eserlerden birisidir. Tekfîrin metodolojisine değinmeden, söz ve davranış örnekleri üzerinden konuyu ele alan eser, pek çok meseleye temas etmektedir. Hanefî fıkhına göre yazıldığı anlaşılan söz konusu risale, alanındaki diğer eserlerle benzerlikler arzetmektedir. Bu çalışmamızda biz, muhtelif kütüphanelerde elyazması halinde bulunan Elfâz-ı Küfr risalesini üç nüshayı esas alarak tahkik edip günümüz okuyucusuyla buluşturmayı amaçladık. Ayrıca eserin içeriğini yeniden tasnif ederek tanıtımını yaptık. Risalede yer alıp küfre nispet edilen söz ve davranışları sekiz başlık altında topladık. Eserde konuların nasıl ele alındığını, yer yer karşılaştırmalar yaparak gösterdik. Hem tek tek meseleleri ele alırken hem de genel anlamda değerlendirmelerde bulunduk.

Anahtar Kelimeler

Kelam, Fıkıh, Tekfîr, Elfâz-ı Küfr, Ebu’l-Feth Muzaffer el-Hatîb

The Treatise 'Al-Fâz Al-Kufr' of Abu Al-Fath Muzaffar Al-Khatîb

Öz

The issue of “takfîr” (to declare someone as an unbieliever), throughout the history, is one of the important subjects of both theology and Fiqh. It is not only a naming to whom called the “believer” or “unbeliever”, but the issue has been dealt with as a problem that has serious consequences both legally and socially. For this reason, many articles have been written on the subject. Abu al-Fath Muzaffar al-Khatîb’s work, “Alfâz al-Kufr”, is one of the famous works on this subject. This work, through examples of words and behaviors touches on many issues of tekfîr without explaining the methodology of it. This treatise has similarities with other works in the field and it is understood that it was written according to Hanafi jurisprudence. In this study, we have edited this work, based on three manuscripts in various libraries and aimed to introduce it to today's people. The words and behaviors that are included in the treatise, we took them in eight topics. We tried to show comparatively how the subjects were handled in the work. We made evaluations on each subject and in general.

Anahtar Kelimeler

Theology, Fiqh, Takfîr, Words of Disbelief, Abu al-Fath Muzaffar al-Khatîb

Kaynakça

• Akgündüz, Said Nuri - Bulut, Zübeyir. “Akâidden Fıkha: Hanefi Fıkıh Kitaplarında Elfâz-ı Küfür”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 6/2 (2017): 897-920.
• Aliyyu’l-Kârî. Şerhu Elfâzi’l-Küfr. tah. Et-Tayyib b. Ömer eş-Şankîtî. Riyad: Daru’l- Fazîleh, 2002.
• Bedrü’r-Reşîd, Muhammed b. İsmail. Elfâzu’l-Küfr, (el-Câmi’ fi Elfâzi’l-Küfr içinde). tah. Muhammed b. Abdurrahman el-Humeyyis. Kuveyt: Dâru Îlâfi’d-Devliyye, 1999. Beyazizâde. Ebû Hanife’nin İtikadî Görüşleri. Trc. İlyas Çelebi, İstanbul: İFAV Yayınları, 1996.
• Bezzâzî, Hafizüddin. el-Fetâva’l-Bezzâziyye, (Fetâva’l-Hindiyye içinde), Bulak: el-Matbaatü'l-Kübra'l-Emîriyye, 1310.
• Buhârî, İsmail. Câmiu’s-Sahih. Beyrut: Dâru İbni Kesîr, 2002.
• Çetin, Maksut. Mâtürîdîliğin Siyaset Anlayışı. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2013.
• İnce, İrfan. "Ridde", TDV İslâm Ansiklopedisi, erişim: 09.04.2019. https://islamansiklopedisi.org.tr/ridde#1.
• Kılavuz, Ahmet Saim. “Elfâz-ı Küfür”, TDV İslâm Ansiklopedisi, erişim: 04.02.2019. https://islamansiklopedisi.org.tr/elfaz-i-kufur.
• Kılavuz, Ahmet Saim. İman-Küfür Sınırı Tekfir Meselesi. İstanbul: Marifet Yayınları, 1996.
• Kutlu, Sönmez. “Bilinen ve Bilinmeyen Yönleriyle İmam Mâtürîdî”, İmam Mâtürîdî ve Mâtürîdîlik, haz. Sönmez Kutlu. 17-55. Ankara: Kitâbiyât, 2006.
• Mâtürîdî, Ebû Mansur. Kitabü’t-Tevhîd Tercümesi. Trc. Bekir Topaloğlu. Ankara: İsam Yayınları, 2002.
• Müslim, el-Haccâc el-Kuşeyrî. Câmiu’s-Sahih. Riyad: Dâru Tayyibe, 2006.
• Nesâî Ahmed b. Ali. Sünenü’l-kübrâ. Nşr. Hasan Abdulmun‘im Şelebi. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 2001.
• Nevevî, Ebu Zekeriyya. el-Minhâc: Sahihu Müslim bi Şerhi’n-Nevevî. 2. Baskı. Kahire: Müessesetü Kurtuba, 1994.
• Özel, Ahmet. "Semerkandî, Muhammed b. Yûsuf", TDV İslâm Ansiklopedisi, erişim: 09.04.2019. https://islamansiklopedisi.org.tr/semerkandi-muhammed-b-yusuf.
• Sicistânî, Ebû Dâvud. el-Merâsil mea’l-Esânîd. Tah. Abdülaziz İzzeddin es-Sirvân. Beyrut: Dâru’l-Kalem, 1986.
• Teftâzânî, Sâdeddin. Şerhu’l-Akâid. Trc. Talha Hakan Alp. İstanbul: İFAV Yayınları, 2017.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. Sünenu’t-Tirmizî. Thk. Beşşâr Avvâd Marûf. Beyrut: Daru’l-Garbi’l-İslâmî, 1996.