ÇALIŞMA HAYATINDA ESNEKLEŞMENİN GELDİĞİ SON NOKTA: SIFIR SAAT SÖZLEŞMELERİ

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 17, 31.01.2023

Burak Karakoç

Öz

Dünyada yaşanan teknolojik ve ekonomik gelişmeler çalışma hayatında esnekleşme ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Dünyadaki bu gelişmelere paralel olarak 4857 sayılı İş Kanunu da esnek çalışmaya ilişkin düzenlemeler hüküm altına almıştır. İlk olarak Birleşik Krallık’ta ortaya çıkan sıfır saat sözleşmeleri ise söz konusu esnekleşme ihtiyacının gelmiş olduğu en son nokta olarak ifade edilmektedir. Ülkemizde uygulaması bulunmayan bu tür sözleşmeler işçilerin güvencesiz ve asgari şartlara sahip olmadan çalışmalarına sebep olduğu için eleştirilmektedir. Çalışmamızda öncelikle esnekleşme kavramı ve türleri üzerinde durulduktan sonra sıfır saat sözleşmesinin tanımı ve içeriği ile türlerinden bahsedilecek olup akabinde ise Türk İş Hukuku düzleminde geçerliliği tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Esnekleşme, Sıfır Saat Sözleşmesi, Çağrı Üzerine Çalışma, Güvenceli Esneklik, Kısmi Süreli Çalışma

Kaynakça

• ADAMS, Abi/ PRASSL, Jeremias: Zero-Hours Work in the United Kingdom, Geneva 2018.
• AKKURT, S. Sami/ERDOĞAN, Kemal/TOKAT, Hüseyin: Borçlar Hukuku, 3. B. Ankara 2020, s. 46 vd; YAVUZ, Nihat: Borçlar Hukuku El Kitabı, Ankara 2018.
• AKYİĞİT, Ercan: Bireysel İş Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2020.
• ALKAN, Tolga: Esnek Çalışma Biçimleri ve Çağrı Merkezi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2007.
• AYAN, Mehmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 12. B. Ankara 2020.
• AYDOS, O. Sadık: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2019.
• BAŞKÖY, Hazel/KILIÇASLAN, Yılmaz: Esnek İşgücü Piyasası Politikalarının Ücret ve Kâr Üzerine Etkisi: Bir Karşılaştırmalı Ülke Analizi, Çalışma ve Toplum: Ekonomi ve Hukuk Dergisi, C. 3, S. 54, 2017.
• BAYCIK, Gaye: Çalışma Sürelerinde Güvenceli Esneklik Uygulamaları, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 20, S. 1, Haziran 2014.
• BERBEROĞLU YENİPINAR, Filiz: Bireysel İş Hukuku Davaları, Ankara 2017.
• COLLINS, Hugh/EWING, K. D./McCOLGAN, Aileen: Labour Law, Cambridge 2012. ÇELENK, Hakan: Esnek Çalışmanın İşgücü Maliyetlerine ve Rekabet Gücüne Etkisi ve Tekstil Sektöründe Uygulaması, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2008.
• ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT, Talat: İş Hukuku Dersleri, 33. B. İstanbul 2020.
• ÇELİK, Nuri: İş Hukuku Dersleri, 23. B. İstanbul 2010.
• DAVIES, A. C. L: Employment Law, Oxford 2015.
• DEAKIN, Simon/MORRIS, Gillian: Labour Law, 6. B. Oregon 2012.
• DEMİR, Fevzi/GERŞİL, Gülşen: Çalışma Hayatında Esneklik ve Türk Hukukunda Esnek Çalışma, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 16, 2008.
• DESSEMONTET, François/ANSAY, Tuğrul: Introduction to Swiss Law, 3. B. Lausanne 2004.
• DOĞAN, Murat/ŞAHAN, Gökhan/ATAMULU, İsmail: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 2. B. Ankara 2021.
• DOĞRU, Çağlar: İnsan Kaynakları Açısından Esnek Çalışmanın İstihdama Etkilerinin İncelenmesi: Türkiye Örneği, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 4, S. 7, Ocak 2015.
• EKMEKÇİ, Ömer/KORKUSUZ, M. Refik: Turkish Individual Labour Law, İstanbul 2020.
• EKMEKÇİ, Ömer/YİĞİT, Esra: Bireysel İş Hukuku Dersleri, 2. B. İstanbul 2020.
• ERDOĞAN, Canan: İş Hukukunda Esneklik ile İlgili Yeni Bir Sorun: Sıfır Saat Sözleşmesinin Türk İş Hukuku Açısından Kabul Edilebilirliği, Terazi Hukuk Dergisi, C. 15, S. 170, Ekim 2020.
• ERDOĞAN, İhsan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 4. B. Ankara 2019.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. B. Ankara 2020.
• ERENER, Ebru: Türk İş Hukukunda Asgari Süreli İş Sözleşmesi, İstanbul 2017.
• ERGÜN, Ömer/ÇALDAĞ, Coşkun: Borçlar Hukuku Genel Hükümler Ders Notları, Ankara 2018.
• ESENER, Turhan: İş Hukuku, 3. B. Ankara 1978.
• EYRENCİ, Öner/TAŞKENT, Savaş/ULUCAN, Devrim/BASKAN, Esra: İş Hukuku, 10 B. İstanbul 2020.
• FEYZİOĞLU, F. Necmeddin: Borçlar Hukuku, 2. B. İstanbul 1976.
• GÜNAY, C. İlhan: İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 5. B. Ankara 2015.
• İKİZLER, Murat: Türk Hukukunda Esnek Çalışma, Ankara 2012.
• KARAKILIÇ, Hasan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler Ders Notları, 2. B. İstanbul 2017.
• KAYIHAN, Şaban/ÜNLÜTEPE, Mustafa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6. B. Ankara 2018.
• KILIÇOĞLU, A. Mithat: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 20. B. Ankara 2016.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞU, Necip: Kocayusufpaşaoğu/Hatemi/Serozan/Arpacı Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C. 1, 7. B. İstanbul 2017.
• KORKMAZ, Fahrettin/ALP N. Seyhun: Bireysel İş Hukuku, 4. B. Ankara 2019.
• KOUMENTA, Maria/WILLIAMS, Mark: An Anatomy of Zero-Hour Contracts in the UK, Industrial Relations Journal, 50:1.
• KUL PARLAK, Nurgün: İş-Yaşam Dengesi Açısından Esnek Çalışmanın Analizi, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 2, Y. 2006.
• MAN, Fuat: Bir Hiper İstihdam Türü Olarak ‘Sıfır Süreli Sözleşme’, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, C. 4, S. 8, 2015.
• MARICA, Mihaela-Emilia: On Call (Zero Hour) Contractual Arrangements: A New Form of Employment, Juridical Tribune Bucharest Academy of Economic Studies, C. 9, S. 1, 2019.
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi/ASTARLI, Muhittin/BAYSAL, Ulaş: İş Hukuku Ders Kitabı C. 1 Bireysel İş Hukuku, 4. B. Ankara 2020.
• NOMER; H. Nami: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 16. B. İstanbul 2018.
• OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 1, 16. B. İstanbul 2018.
• OKUR-BERBEROĞLU, Emel: Evaluation of Zero Hour Contracts Within Ecoliteracy in New Zealand, International Electronic Journal of Environmental Education, C. 9, S. 2, 2019.
• ÖZÇELİK, A. Oya: Güvenceli Esneklik Kavramı ve Türk Çalışma Hayatındaki Yeri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2010.
• ÖZKAN, Z. Aslı: İş Sözleşmesi Kapsamında İşçinin İş Görme Borcu, İstanbul 2019.
• ÖZTÜRK, Berna: Ekonomik ve Teknolojik Gelişmelerin İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna Etkileri, İstanbul 2021.
• ÖZTÜRKOĞLU, Yücel: Tüm Yönleriyle Esnek Çalışma Modelleri, Beykoz Akademi Dergisi, C. 1, S. 1, Haziran 2013.
• POYRAZ, Ercan: İş Hukuku, 7. B. Ankara 2016.
• REİSOĞLU, Safa: Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. B. İstanbul 2013.
• SAMUEL, Geoffrey: Law of Obligations and Legal Remedies, 2. B. London 2001.
• SENYEN-KAPLAN, E. Tuncay: Bireysel İş Hukuku, 10. B. Ankara 2019. SÜMER, H. Hadi: İş Hukuku, 21. B. Ankara 2016.
• SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 20. B. İstanbul 2020.
• ŞAHİN, B. Çağla: Bireysel İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk, İstanbul 2021.
• ŞERMET, Begüm: İş Hukukunda Esneklik ve Atipik İş Sözleşmeleri, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 123, Kasım 2014.
• TERCIER, Pierre/PICHONNAZ, Pascal/DEVELİOĞLU, H. Murat: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2016.
• TERVAMAA, Anni: Exploring Rewarding of the Zero-Hour Contract Employees, Bachelor’s Thesis, JAMK University of Applied Science, Jyväskylä 2015.
• TUNÇOMAĞ, Kenan/CENTEL, Tankut: İş Hukukunun Esasları, 8. B. İstanbul 2016.
• TURAN, Bülent: Türk Çalışma Hayatında Esneklik Tartışmaları ve 4857 Sayılı İş Kanununa Yansımaları, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale 2005.
• UŞAN, M. Fatih/ERDOĞAN, Canan: İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara 2020.
• UŞAN, M. Fatih: İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku C. 1 İş Hukuku, 2. B. Ankara 2009.
• ÜNLÜTEPE, Mustafa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2021.
• YENER, M. Zahid: İş Sözleşmesinde İş Görme ve Ücret Ödeme Borçlarına Temerrüt, Ankara 2020.
• YILDIRIM, Abdulkerim: Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6. B. Ankara 2017.