Çocuklar İçin Felsefe (P4C) Üzerine Odaklanmış Çocuk Edebiyatı Eserlerinin Analizi Üzerine Bir Sistematik Derleme

Yıl 2023, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılı Özel Sayısı, 93 - 118, 29.10.2023

Hakan Çiner , Ergin Erginer

Öz

Yeni yüzyıl çocuklarının düşünme süreçleri ve eğitimleri ile ilgili çalışmalar incelendiğinde, bu öğrenme yüyılının sorgulayan, yaratıcı ve üretken bireyler yetiştirmeyi amaçladığı dikkat çekmektedir. Bu anlamda son yıllarda çocuklar için felsefe (P4C) üzerine çok sayıda çalıştay ve akademik çalışmanın yapıldığı görülmektedir. Alanyazın incelendiğinde, çocuk edebiyatı eserlerinden yararlanmanın inkârı söz konusu olmadığı gibi, çocukların felsefi düşünmeleri de bilimsel olarak kanıtlanmış bir yaklaşımdır. Bu çalışmada da, çocuk dünya klasiklerinden günümüze, çocukların felsefi düşünme eğitiminde kullanılabilecek çocuk kitaplarının analizi yapılmaya çalışılmıştır. Eserlerin, içinden çıktıkları kültürel kodlardan da hareketle, özellikleri, tematik olarak içerik analizi yoluyla çözümlenmiştir. Analizin ardından çocuklar için felsefede kullanılan çocuk kitaplarının kavramsal bir taksonomi ile tasnif edilmesi amaçlanmaktadır. Çocuklar için felsefe çalışmalarında kullanılabilecek eserler incelendiğinde, dünyanın sorunlarına duyarlılıkla yaklaşan konuların ele alındığı dikkat çekmektedir. Bu konular, insanı canlıya saygısı olan bir canlı yapmak, evreni savaşılmayan, doğanın tahrip olmadığı, çocukların ölmediği bir gezegene dönüştürmek, ırkçılık, yabancı düşmanlığı, din ve cinsiyet ayrımcılığı ve şiddet ve terörün olmadığı yalın bir dünya kurgulamak, adalet, eşitlik ve mutlulukla inşa edilmiş nefes alınabilen bir dünya yaratmak gibi çok geniş bir yelpazede anlamlandırılmaktadır. ….belki, hayal gibi.

Anahtar Kelimeler

Çocuklar için felsefe (p4c), çocuk edebiyatı, eğitim felsefesi, yaratıcı düşünme

A Systematic Review on the Analysis of Children's Literature Works Focused on Philosophy for Children (P4C)

Öz

When works related to the thinking processes and educations of the children of the new millennium are investigated, it is remarkable that this new century of learning aims to create enquiring, creative and productive individuals. In this sense, it is seen that a great deal of workshops and academic studies have been conducted on philosophy for children (P4C) in the recent years. As there is no denial of benefiting from children’s literature works in these studies, it is also a scientifically proven approach for children to think philosophically. In this study, an analysis of children's boks that can be used in children's philosophical thinking education, from children's world classics to the present, has been analyzed. In this analysis, the characteristics of the books were analyzed thematically through content analysis, based on the cultural codes they came from. After the analysis, it is aimed to categorize the children’s books, with a conceptual taxonomy, used in philosophy for children. When the works that can be used in philosophy studies for children are examined, it is noteworthy that they deal with issues that approach the problems of the world with sensitivity. These issues are interpreted in a wide range of meanings such as making human beings respectful of living beings, transforming the universe into a planet where there is no war, nature is not destroyed and children do not die, building a simple world without racism, xenophobia, religious and gender discrimination, violence and terrorism, and creating a breathable world built with justice, equality and happiness. ....maybe, like a dream.

Anahtar Kelimeler

Philosophy for children (p4c), children, educational philosophy, creative thinking

Kaynakça

• Addison, L. (1993). Walt Disney’s Peter Pan. Grolier Enterpriess.
• Al- Taher, A. (2020). Ben kimim? Nar Yayınları.
• Alborough, J. (1995). Where’s is my teedy. Candlewich.
• Alexie, S. (2008). The absolutely true diary of a part time Indian. Recorded Books.
• Allsburg, V.C. (1992). The widow’s broom. Carion Books.
• Andersen, H.C. (2003). The ugly duck a other tales. Routledge.
• Asimov, I. ( 2004 ). I, robot. Spectra.
• Bacanlı, H. (2018). Küçük Prens’in peşinde. Kaknüs Yayınları.
• Bacchini M. & Marco, D.E.(2022). Çocuklar için felsefe serisi. Pogo Çocuk.
• Bacchini, M. & Di Marco, E. (2018). İl mio primo libro di filosofia. La Nuova Frontiera Junior.
• Bach, R. (2014). Jonothan Livingston seagull. Macmillian.
• Baltscheit, M. (2008). Die geschichte vom fuchs der den verstand verlor. Bloomsbury.
• Barba, A. (2017). Republica luminosa. Anagrama.
• Barnett, M. (2014). Extra Yarn. Weston Woods.
• Baum, L.F. ( 2008 ). The wonderful wizard of oz. Oxford University Press.
• Beuse, S. (2019). Der pinguin sucht das glück. Carl Hanser Verlag.
• Blake, Q. (2000). Unbateau dans le ciel. Rue Du monde.
• Bonilla, R. ( 2018). De que color es un beso? Algar.
• Boyne, H. (2014). The boy in the striped pyjamas. David Fickling Books.
• Brenifier, O.(2020). Philo z'enfants. Nathan.
• Brown, M. W. & Weisgard, L. (1999 ). The important book. Harper colins.
• Brule, M. (2004). El nino que queria dormir. Ediciones Obelisco.
• Büke, A. ( 2020). Çayırın en tuhaf yuvası. Can Yayınları.
• Canuto, A.T. (2018). Developing children's reasoning and inquiry, concept analysis, and meaning-making skills through the community of inquiry. Childhood & philosophy, 14(30), 427-452.
• Carle, E. (2000). The very hungry caterpillar. Philomel Books.
• Catanolotto, P. ( 2007 ). Emily’s art. Simon And Schuster.
• Costello, P. R. (Ed.). (2011). Philosophy in children's literature. Lexington Books.
• Cottin, M. & Faria, R. (2008). El libro negro de los colores. Libros Del Zorro Rojo.
• Cowles, J. (1997). Lessons from" the little prince": Therapeutic relationships with children. Professional School Counseling, 1(1), 57-60.
• Çelik M.G. (2017). Minik üzgün kaktüs. Kumdan Kale.
• Daywalt, D. (2013). The day the crayons quit. Harper Collins.
• de Gutman, C. (2011). L’enfant. Mouche Poche.
• de Rigaudie, M. (2013). Petit lapin reve de gloire. Casterman.
• de Saint-Exupéry, A. & Otçeken, M. (2016). Küçük Prens ve Küçük Prens’i okuma rehberi. Tuti Kitap
• de Saint-Exupéry, A. (1943). El principio: Le petit prince. Nisi Lex Editores.
• de Saint-Exupéry, A. (2021). Küçük prens. (Çeviren: Tomris Uyar & Cemal Süreya), Can Çocuk Yayınları.
• Demers, D.A. (2020). Funny sort of minister. Alma Books.
• Demiral, S.(2015). Filozof çocuklar kulübü serisi. Final Kültür Sanat Yayınları.
• Dios, D.O. (2015). Pajare amirollo. Apila Ediciones.
• Direk, N. (2002). Küçük prens üzerine düşünmek. Pan Yayıncılık.
• Docherty, H. (2017). You can never run out of love. Cartwheel Books.
• Donohue, K. ( 2015). The boy who drew monsters. Picador.
• Draper, S.M. (2012).Out of my mind. Atheneum Books for Young Readers
• Eco, U. & Carmi, E. (2015).Tre racconti umberto eco. Bompiani.
• Elliott, Z. (2008). Bird. Lee-Low Books.
• Erbluch, W. ( 2007 ). Ente, tod und tulpe. Verlag Antje Kuntsmann.
• Erginer, E. (2017). Küçük prens sandalyesi: İrdeleyici soru sorma becerilerini geliştiren bir öğretim tekniği deneyimi, 26. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi, Antalya, Türkiye.
• Erginer, E. (2022). Öğretim ilke ve yöntemleri, Pegem Akademi Yayıncılık.
• Estes, E. (1944). The hundred dresses. Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company
• Fehr, D. (2018). Come si legge un libro. Orecciho Acerbo.
• Fickel, F. (2019). Als der tiger einmal der bär sein wollte. Ellermann.
• Frank, A. (2009). Het achterhuis. Prometheus.
• Freedman, D. (2011). Blue chicken. Penguin.
• Freedman, D. (2019). Carl and the meaning of life. Viking Books.
• Freeman, D. (2007). Earl the squirrel. Puffin Books.
• Gönül, L. (2013). Çocuklar için Shakespeare ile felsefe: Atinalı Timon.
• Gravett, E. ( 2007 ). Little mouse’s big book of fears. Simon & Schuster Books.
• Guridi, C.I. (2015). El dia en que me converti en pajaro. Tres Tigres Tristes.
• Gülenç, K. & Karadağ, F.(2019). Çocuklar için felsefi öyküler. Dinozor Çocuk.
• Haynes, J., & Murris, K. (2012). Picturebooks, pedagogy, and philosophy. Routledge.
• Henkes, K. (1991). Chrysanthemum. Greenwillow Books.
• Homeros. (2014). Odysseia.(Çeviren: Azra Erhat & A. Kadir Meriçboyu). İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hoose, H.P. ( 1998). Hey, little ant. Reading Rainbow Book.
• Hosseini, K. (2003). The kite runner, Riverhead Books.
• Houdé, O., & Borst, G. (2014). Measuring inhibitory control in children and adults: brain imaging and mental chronometry. Frontiers in psychology, 5, 616, 1-7.
• Hughes, T. (2011). How the whale became and other stories. Faber & Faber. Jung, M. (2011). İçimizdeki Küçük Prens. (Çeviren: Çiğdem Canan Dikmen). Yurt Kitap Yayın.
• Kastner, E. (2012). Das fliegende klassenzimmer. Dresler Verlag.
• Kemal, Y. (2014). Filler sultanı ile kırmızı sakallı topal karınca. Yapı Kredi Yayınları.
• Kılıç, D. (2018). Puduhepa. Toçev Yayınları.
• Klassen, J. (2011). I want my hat back. Candlewick Press.
• Korczak, J.(2018). Krol macius pierwszy lektury. Wilga.
• Krouse, A. (2013). Exclamation mark. Scholastic Press.
• Kulkul, Y. (2023). Hadi felsefe yapalım. Usturlab.
• Labbe, B. & Gaste E. (2011). Bal gibi felsefe serisi. Doğan Egmont Yayıncılık.
• Labbe, B. (2018). Çıtır çıtır felsefe serisi. Günışığı Kitaplığı.
• Le Guin, U. K. (1988). Solomon Leviathan's nine hundred and thirty-first trip around the world. Philomel.
• Lind, A. ( 2012 ). Sandvargen. Raben-Sjögren.
• Lind, A. (2018a). Kumkurdu. (Çeviren: Ali Arda). Pegasus Yayıncılık.
• Lind, A. (2018b). Daha fazla kumkurdu. (Çeviren: Ali Arda). Pegasus Yayıncılık.
• Lind, A. (2018c). Daha da fazla kumkurdu. (Çeviren: Ali Arda). Pegasus Yayıncılık.
• Lionni, L. ( 2015 ). Frederick. (Çeviren: Kemal Atakay). Elma Yayınevi.
• Lionni, L. (1975). A color of his own. Alfred A. Knopf.
• Lionni, L. (1975). Pezzettino. Knopf Books for Young Readers.
• Lipman, M. (1976). Philosophy for children. Metaphilosophy, 7(1): 17-39.
• Lipman, M. (1988). Philosophy goes to school. Philadelphia Temple University Press.
• Llenas, A. (2022).Vacio. Barbara Fiore Editora.
• Lobel, A. ( 1970 ). Frog and toat are friends. Harper-Row.
• Lobel, A. (1975). Owl and the moon. Harper & Row.
• London, J. ( 2015 ). The call of the wild. Simon and Schuster.
• Lone, J. M. (2017). Filozof çocuk. (Çeviren: Gülsün Arıkan). Sola Unitas.
• Lortie, C. J. (2021). The Little Prince is an ecologist. Ideas in Ecology and Evolution, 14, 18-21.
• Maclear, K. (2015). The good little book. Tundra Books.
• Mantchev, L. (2015). Stricly no elephants. Simon & Schuster.
• Marti, M. (2011). Benim adım Saint-Exupery. (Çeviren: Farah Yurdözü). Altın Kitaplar.
• Matthews, G.B (1994). The philosophy of childhood. Harvard University Press.
• Matthews, G.B (2000). Çocukluk felsefesi. (Çeviren: Emrah Çakmak). Gendaş.
• Matthews, G.B. (1976). Philosophy and children's literatüre, Metaphilosophy, 7(1): 7-16.
• Matthews, G.B. (1992). Dialogues with children. Harvard University Press.
• Mattiangeli, S. (2015). Crescendo. La Fragatina.
• Mattiangeli, S. (2018). Uno come antonio. Il Castoro.
• Mazo, D.M. (2014). Il gregge. Fragatina.
• McCall, C.C. (2012). Philosophical inquiry with five year olds. CreateSpace Independent Publishing Platform.
• McKee, D. ( 2018). Tusk tusk. Beaver.
• McKee, D. (2005). The conquerors. Andersen Press.
• Mealer, B. & Kamkwamba, W. (2019). The boy who harnessed the wind. Rocky Pond Books.
• Miandji, A. (2020a). Kara kaz. Bilgi Yayınevi.
• Miandji, A. (2020b). Muz cenneti. Bilgi Yayınevi.
• Miandji, A. (2021a). Bilge çiçek. Bilgi Yayınevi.
• Miandji, A. (2021b). Ben yanılabilirim. Bilgi Yayınevi.
• Miandji, A. (2022). Filozof meşe. Bilgi Yayınevi.
• Morrison, T. ( 1999). The big box. Little, Brown Books
• Moseley, D., Baumfield, V., Elliott, J., Gregson, M., Higgins, S., Miller, J., & Newton, D.P. (2005). Frameworks for thinking: A handbook for teaching and learning. Cambridge University Press.
• Munsch, R. (2001). Love you forever. Firefly Books.
• Muth, J.J. (2003). Stone soup. Scholastic.
• Nabipour, P. (2023). The Postcolonial Little Prince: A Comparative Analysis of Saint-Exupéry's The Little Prince and Other Works. International Research in Children's Literature, 16(1), 73-85.
• Nagaraja, D. (2017). The calm buddha at bedtime: tales of wisdom, compassion and mindfulness to read with your child. Whatkins.
• Norbury, J.(2021). Big panda and tiny dragon. Penguin.
• Orwell, G. (2021). Animal farm. Oxford University Press.
• Özdemir, Ö.(2018). Çocuklar için felsefe serisi. Redhouse Kıdz Yayınları.
• Paola, D.T. (2000). Nana upstairs and nana downstairs. Puffin Books.
• Pfister, M. (1992). The rainbow fish. Simon & Schuster.
• Ravoux, J. P. (2015). Küçük Prens ve felsefe. (Çeviren: Asena Yalınız). Kafekültür Yayıncılık.
• Reynolds, P. (2013). The smallest gift of christmas. Candlewick Press.
• Reynolds, P. H. & Wood, B. (2017). The dot. Candlewick Press.
• Ringgold, F. (1998). My dream of Martin Luther King. Dragonfly Books.
• Roemmers, A.G. (2013). Genç Prens'in dönüşü.(Çeviren: Deniz Torcu). Timaş Yayınları.
• Rooseboom, S. (2020). Het ministerie van oplossingen en de zilverjongen. Unieboek.
• Rosen, M. ( 2004). Michael Rosen’s sad book. Walker Books.
• Rousseau, J.J. (1979). Emile or on Education, Introduction, translation, and notes by Allan Bloom. Basic Books.
• Saltzberg, B. (2010). Beautiful oops! Workman Publishing.
• Sanghvi, P. (2020). Piaget’s theory of cognitive development: A review. Indian Journal of Mental Health, 7(2), 90-96.
• Saunders, G. (2018). Fox 8. Bloomsbury Publishing.
• Seuss Dr. (1960). Green eggs and ham. Random House.
• Seuss, Dr. (1958). Yertle the turtle. Random House Books For Young Readers.
• Sevimay, H.R. (1980). Küçük Prens’in dönüşü. Kazancı Matbaacılık.
• Sewell, A. ( 2012 ). Black beauty. Oxford University Press
• Shaw S.(2016). Moo la la cow goes shopping. Simon & Schuster.
• Silverstein, S.( 1964 ). The giving tree. Harper Colins.
• Spencer, L., Ritchie, J., Lewis, J., & Dillon, L. (2003). Quality in qualitative evaluation: A framework for assessing research evidence. Cabinet Office-Government Chief Social Researcher’s Office.
• Stead R. (2010). When you reach me. Yearling.
• Stead, C.P. ( 2010). A sick day for amos mcgee. Roaring Brook Press.
• Steig, W. (2007). The real thief. Square Fish.
• Steig, W. (2010). Shrek. Macmillan.
• Tan, S. (2013). Rules of summer. Lothian Children’s Books.
• Tashlin, F. (2007). The bear that wasn’t. Digireads.com
• Toptaş, A.H. ( 2009 ). Ben bir gürgen dalıyım. İletişim.
• Turner, S. M., & Matthews, G. B. (1998). The philosopher's child: critical perspectives in the Western tradition. University of Rochester Press.
• Walliams, D. (2016). The world’s worst children. Harper Colins.
• Ward, H. (2017). The tin forest. Templar Publishing.
• Wartenberg, T.E. (2009). Big ideas for little kids: Teaching philosophy through children's literature. Rowman & Littlefield.
• Wartenberg, T.E. (2018). Küçük çocuklar için büyük fikirler: Çocuk edebiyatıyla felsefe öğretim. (Çeviren: Senem Kurtar ve A. Kadir Gülen). Sentez Yayıncılık.
• Watts, F. & Watson, J. (2017). Goodnight Mice. ABC Books.
• Webb, H. (2014). A cat called penguin. Scholastic.
• White, B.A. (1999). Charlotte’s web. Lemnisceat.
• Wilde, O. ( 2017) .The happy prince. Macmillan Collector's Library.
• Wilhelm, H.(2010). Tiger- tiger ist es wahr. Palaysia Verlag.
• Willems, M. ( 2004 ). Knuffle banny. Walker Books.
• Willems, M. (2007). Leonardo the terrible monster. Weston Woods.
• Willems, M. (2009). Don’t let the pigeon drive the bus. Walker Books.
• Williams, B. ( 2003). Albert’s ımpossible toothache. Candlewick.
• Wiseman, B. ( 1989 ). Moris the mose. Harper-Row.
• Woolf, V. ( 2004 ). Nurse lugton’s curtain. Hougton Miflin Harcourt.
• Wright, R. (1998). Black boy. Harper & Row.
• Yamada, K. (2013). What do you do with an idea? Compendium Kits.
• Yamada, K. (2018). What you do matters? Compendium Publishing.
• Yamada, K. (2020). Trying. Compendium Publishing.
• Yarkın, Ö.(2016). Çocuklar için felsefe serisi. Öteki Yayınevi.
• Yılmaz, N. & Bilican, Y.M. (2019). Çocuk edebiyatı ve felsefe: Öğretmen ve veliler için p4c uygulama örnekleri, 45 kitap ve 45 soruşturma, Ayrıntı (Dinozor Çocuk) Yayınları. Zemach, M. (1993). The little red hen. Turtleback.
• Zullo, G. ( 2013 ). Les oiseaux. La Joie De Lire.
• Zullo, G. ( 2015 ). Mon tout petit. La Joie De Lire.