BÜYÜK GÜÇLERİN MÜCADELESİNDE AKDENİZ: REFAH ŞİLEPİ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 53, 99 - 121, 15.04.2017

Evren Küçük

Öz

Türkiye, II. Dünya Savaşı’nın en şiddetli yıllarında, İngiltere’den sipariş ettiği 4 destroyer ve 4 denizaltıyı almak için askeri perso- nelinden oluşan bir kafileyi Refah Şilepi’yle Port Said’e göndermiş- ti. 23 Haziran 1941’de yola çıkan Refah Şilepi, Mersin açıklarında kimliği belirsiz bir denizaltı tarafından torpillenerek batırılmıştı. Refah Şilepi’nde 168 kişi hayatını kaybetmiş ve 32 kişi kurtula- bilmişti. Refah Şilepi Olayı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde sert tartışmalara neden olmuş ve olayda ihmali olan kişilerin yargı- lanmaları istenmişti. Olayda ihmali olduğu düşünülen kişilerden, Milli Müdafaa Vekili ve Münakalat Vekili sert eleştirilere maruz kalmıştı. Her iki vekil olayın sonuçlanmasını beklemeden istifa etmişti. Olayda sorumlu tutulan diğer kişilerin de mahkeme kara- rıyla beraatları sağlanmıştı. Refah Şilepi Olayı’nda hayatlarını kaybeden kişiler, aradan on yıl geçtikten sonra, 27 Haziran 1951 tarihinde, şehit kabul edilmişti. Hayatlarını kaybedenler için 23 Haziran 1972’de Refah Şehitleri Anıtı açılmıştı. Bu çalışmadaki amaç büyük güçlerin Akdeniz’deki mücadelesinde Türkiye’nin ye- rini ve buna örnek olarak Refah Şilepi’nin batırılması olayını (Türk ve İngiliz arşiv belgelerine dayanarak) aydınlatmaktır. Ayrıca Re- fah’ın batırılmasından sonra Almanya ve İngiltere’nin birbirlerini suçlamaları ve birbirlerine karşı yürüttükleri propagandaya deği- nilecektir.

Anahtar Kelimeler

Akdeniz, Denizaltı, İngiltere, Mersin, Refah Şilepi.

Kaynakça

• AKBAŞ, Rahmi (2014). İkinci Dünya Savaşı’nda Batırılan Bir Türk Gemisi Refah Şilepi, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.
• ARSLAN, Esat (2001). “Refah Faciasının 60’ıncı Yıl Dönümünde Kara Harp Okulu 1941 Yılı Mezunu On Altı Şehidimiz”, Silahlı Kuvvetler Dergisi, 370: 80-86.
• BARUTÇU, Faik Ahmet (2001). Siyasi Hatıralar, Milli Mücadeleden Demokra- siye, Cilt:1, Ankara: 21.Yüzyıl Yay.
• DAĞ, Ahmet Emin (2009). Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Sözlüğü, Ağaç Kitabevi Yay., İstanbul.
• DİLEK, Mehmet Sait, (2012). "Akdeniz’de Yaşanan Güvenlik Sorunu ve Bü- yük Güçlerin Politikası (1936-1939)", Turkish Studies, C. 7, S.4: 1519- 1540. ERKİN, Behiç (2010), Hatırat, haz. Ali Birinci, TTK Yay., Ankara.