Öz
Tarihin ilk dönemlerinden itibaren toplumlarda korunmaya muhtaç çocuklar olmuş ve bu çocuklara dini, insani ve hukuki nedenlerle yardım eden kişi ve kurumlar olmuştur. Türkler çocuklarına büyük önem verir ve küçük yaşlardan itibaren hayata iyi hazırlanmaları için gerekli eğitim verirdi. Bu amaçla Türk tarihinde çocukların himayesi amacıyla birçok kurum kurulmuş olmasına karşın bunların en çok bilineni Himâye-i Etfâl Cemiyetidir. Kökleri Osmanlı Devleti’ne uzanan bu cemiyetin kurumsallaşması, yurt içi ve yurt dışına şubeler açması Türkiye Cumhuriyetiyle birlikte olmuştur. Türkiye Himâye-i Etfâl Cemiyeti 30 Haziran 1921’de kuruluşunun ardından hızlı bir şekilde teşkilatlanarak cemiyetin bir şubesi de Çorum’da açılmıştır. 1924 yılında kurulan Çorum şubesinin idare heyeti çoğunlukla yerel yönetici ve memurlardan ve az sayıda yerel halktan oluşmuştur. Cemiyet’in Çorum şubesi şehit ve gazi çocukları başta olmak üzere fakir ve kimsesiz çocukların daha iyi şartlarda eğitimi ve sağlıklı bir yaşam sürmeleri için çalışmalar yapmıştır. Çorum şubesi şehirdeki mektep öğrencilerini giyindirme ve açtığı ücretsiz muayenehanesi aracılığıyla yaptığı sağlık çalışmalarıyla dikkat çekmektedir. Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye Himâye-i Etfâl Cemiyeti Çorum Şubesi başkanı olan Dr. Hamit Şakir uzun süre başkanlık görevini sürdürerek ihtiyaç sahibi çocuklara yönelik faaliyetlerde bulunmuş ve bunlar dönemin gazetelerine yansımıştır. Bu makaleyle Çorum’da cemiyetin şubesinin kuruluşu ve çalışmaları arşiv belgeleri ve süreli yayınlar ışığında ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ACAR, H. (2005). Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu (1921-1981). Ankara: Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı Yayınları.
- AKIN, V. (2000). Bir Devrin Cemiyet Adamı Doktor Fuad Umay. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
- “Açık Mektuba Açık Cevap” (19 Teşrinisani 340). Çorum. Sayı: 185: 3.
- “Açık Mektup” (12 Teşrinisani 340). Çorum. Sayı: 184: 2.
- “Himâye-i Etfâl Cemiyeti Muayenehanesi” (16 Temmuz 340). Çorum. Sayı: 167: 3.
- “Himâye-i Etfâl Cemiyetine Yardım Vatani ve Milli Borcumuzdur” (12 Teşrinisani 340).Çorum. Sayı: 184: 2.
- ÇANLI, M. (2002). “Eytam İdaresi ve Sandıklar (1851-1926)”. Türkler. 14, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları: 93-128.
- GÜL, M. F. (2020). “Türkiye Himâye-i Etfâl Cemiyeti Aksaray Şubesi”. SUTAD. 49: 475-492.
- GÜNEŞ, G. (2005). “Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Ödemiş’in Kimsesiz ve Yoksul Çocukları:Ödemiş Himaye-i Etfâl Cemiyeti’nin Faaliyetleri”. Kebikeç. 19: 141-156.
- İZZET, M. vd. (1927). Darüşşafaka: Türkiye’de İlk Halk Mektebi. İstanbul: Evkaf-ı İslamiye Matbaası.
- KARABEKİR, K. (2021). Çocuk Davamız. İstanbul: Truva Yayınları.
- OKAY, C. (1999). Belgelerle Himaye-i Etfâl Cemiyeti 1917-1923. İstanbul: Şule Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 18 Sayı: 72 |
