YUGOSLAVYA KOMÜNİST PARTİSİNİN ULUSAL SORUN ÜZERİNE İZLEDİĞİ POLİTİKALAR (1918 -1941)

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 78, 407 - 421, 19.07.2023

Hakan Demir

https://doi.org/10.56694/karadearas.1329826

Öz

Bu makalede 1918-1941 yılları arasında Yugoslavya Komünist Partisinin ulusal sorun konusunda izlediği politikalar incelenecektir. 1918 yılında Güney Slavlarını tek bir devlet çatısı altında toplayan Sırp-Hırvat-Sloven Krallığının (1929’dan itibaren Yugoslavya Krallığı) kurulmasından sonra ülkedeki en önemli siyasi çatışma merkeziyetçilik yanlı-sı Sırplar ile federalizm yanlısı Hırvatlar arasında yaşandı. Yugoslavya Komünist Partisi, 1919 Nisanında Belgrad’da kurulduğunda Sırpların, Hırvatların ve Slovenlerin tek bir Yugoslav ulusunu oluşturdukları fikrini kabul etti ve aynı zamanda Yugoslavya Krallığının yıkılması şeklinde bir hedef belirledi. 1934’den sonra komünist parti, Sloven, Hırvat ve Sırp uluslarının varlığını ayrı ayrı kabul ederek ulusların eşitliği temelinde federal Yugoslavya devletinin kurulması yönünde siyasi bir program benimsedi. Partinin ulusal sorun ile ilgili görüşünü değiştirmesinde Komintern kararları-nın büyük bir rolü olmuştur. Bu çalışmada Yugoslavya Komünist Partisinin ilk kurulduğu anda benimsemiş olduğu tek bir Yugoslav ulusunun varlığı görüşünden farklı ulusların varlığını tanıyan federalist Yugoslavya görüşüne geçiş süreci anlatılmakta ve bu ideolojik-politik tutumdaki değişimin aynı zamanda İkinci Yugoslavya’nın (1945-1991) komünist-ler tarafından federal bir devlet olarak kurulmasında belirleyici olduğu iddia edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yugoslavya Komünist Partisi, Milliyetçilik, Merkeziyetçilik, Federalizm, Balkanlar

THE POLICIES OF THE COMMUNIST PARTY OF YUGOSLAVIA ON THE NATIONAL QUESTION (1918 - 1941)

Öz

In this article, the policies of the Communist Party of Yugoslavia on the national question between 1918-1941 will be examined. After the establishment of the Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes (the Kingdom of Yugoslavia since 1929), which united the Southern Slavs under a single state in 1918, the most important political conflict in the co-untry was between the pro-centralist Serbs and the pro-federal Croats. When the Communist Party of Yugoslavia was founded in Belgrade in April 1919, it accepted the idea that Serbs, Croats and Slovenes formed a single Yugoslav nation, and also set a goal of overthrowing the Kingdom of Yugoslavia. After 1934, the communist party accepted the existen-ce of Slovene, Croat and Serbian nations separately and adopted a political program for the establishment of a federal Yugoslav state on the basis of equality of nations. The decisions of the Comintern played a major role in changing the party's view on the national question. In this study, the transition process from the view of the existence of a single Yugoslav nation, which was adopted by the Communist Party of Yugoslavia when it was first established, to the view of federalist Yugoslavia, which recognizes the existence of different nations, will be explained. It will be argued also that the transformation of this ideological-political attitude was decisive to the establishment of Second Yugoslavia (1945-1991) as a federal state by the communists.

Anahtar Kelimeler

Communist Party of Yugoslavia, Nationalism, Centralism, Federalism, Balkans

Kaynakça

• KAYNAKÇA DEMİR, H. (2013). “Federalizm-Üniterizm İkileminde Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı’nda Siyasal Yaşam (1918-1929)”, Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi. II/II: 91-114.
• GLIGORIJEVIĆ, B. (1989). “Stvaranje Komunističke Partije Jugoslavije”, Istorija 20. Veka, I/II: 35-49.
• GLIGORIJEVIĆ, B. (1993). “Komunisti i Jugoslovensko Pitanje”, Istorija 20. Veka, I/II: 122-128.
• GOLDSTEIN, I. (2019). “Josip Broz Tito, KPJ i Bosna i Hercegovina 1937-1943”, Međunarodna Naučna Konferencija: 75. Godišnjica Prvog Zasjedanja ZAVNOBIH-A – Povijesna Ute-meljenost Obnovljenje Državnosti Bosne i Hercegovine u 20. i 21. Stoljeću, Sarajevo: Akademija Nauka i Umjetnosti Bosne i Hercegovine. 93-113.
• JELIĆ, I. (1972). “Dolazak Josipa Broza Tita Na Čelo Komunističke Partije Jugoslavije”, Časopis za suvremenu povijest, IV/II: 27-46.
• PLETERSKI, J. (1971). Komunistička Partija Jugoslavije i Nacionalno Pitanje 1919-1941, Beog-rad: Komunist.
• MILETIĆ, R. A. (2021). “Sırplar ve Yugoslavya (1918-1991): Sırp Merkeziyetçi Paradigmasının Meşruiyeti”, Yugoslavya Tarihi 1918-1991, (ed. Hakan Demir), Ankara: Nobel. 239-270.
• NIKOLIĆ, K. (1994). “Centralni Organi Državne Uprave Kraljevine SHS o Komunističkoj Partiji Jugoslavije”, Istorija 20. Veka, C. I: 65-79.
• NIKOLIĆ, K. (1998). “Nacionalna Politika Komunistička Partije Jugoslavije Doktrina i Praksa 1919 -1945.”, Istorija 20. Veka, C. II: 65-86.
• NIKOLIĆ, K. (2011). “Mit o Komunističkom Jugoslovenstvu”, Istorija 20. Veka, C. I: 9-26.
• RADELIĆ, Z. (2021). “Yugoslavya’da Hırvatistan (1945-1991)”, Yugoslavya Tarihi 1918-1991, (ed. Hakan Demir), Ankara: Nobel. 43-59.
• RAMET, S. (2005). Tri Jugoslavije 1918.- 2005 Izgradnja Države i Izazov Legitimacije 1918. – 2005, (çev. Vesna Račković, Mirjana Vlalent) Zagreb: Golden Marketing – Tehnička Knjiga.
• REDŽIĆ, E. (1969). “KPJ i Pitanje Bosne i Hercegovine”, Prilozi, V, 19-26.
• VASIĆ, M. (1993). “Komunistička Internacionala i KPJ (1929 – 1941)”, Istorija 20. Veka, I(II): 147-154. VESOVIĆ, M. (1994). “Komunistička Štampa o Stvaranju Jugoslavije”, Istorija 20. Veka, I: 55-64.