TÜRKİYE SAHASI AĞIZ SÖZLÜKLERİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR ÜZERİNE BİR BİBLİYOGRAFYA DENEMESİ (KİTAPLAR VE LİSANSÜSTÜ TEZLER)

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 79, 684 - 700, 27.09.2023

Songül Erdoğan

https://doi.org/10.56694/karadearas.1367555

Öz

Ağızlar, dilin geçmişi ve geleceği arasında bağ kuran en güçlü kültür aktarıcılarından biridir. Ağızlar ayrıca fonetik,
morfolojik, söz varlığı ve anlam bilim açısından da ait olduğu dilin önemli veri kaynakları arasında yer alır. Bu verilerin
sağlandığı en temel kaynaklardan birisi şüphesiz ağız sözlükleridir. Ağız sözlükleri dil bilimin birçok alanına
hitap etmektedir. Bu sebeple bu alanda yapılan yeni çalışmaların daha yakından takip edilmesi gerekir. Bu amaca
hizmet etmek amacıyla bu çalışmada Cumhuriyet döneminin başından 2023 yılına kadar yapılan ağız sözlüklerinin
bibliyografyasına yer verilmiştir. Ağız sözlüğü özelliği taşıyan çalışmaların künyesi, 1. Malzemesi Türkiye Sahası
Ağızlarından Alınarak Hazırlanmış Sözlük Niteliği Taşıyan Kitaplar 2. Malzemesi Türkiye Sahası Ağızlarından Alınarak
Hazırlanmış Sözlük Niteliği Taşıyan Lisansüstü Tezler olmak üzere iki başlık altında sınıflandırılmıştır. Bu başlıklar
da kendi içerisinde konusunun genel veya özel olmasına göre sınıflandırılmıştır. Yapılan araştırmalar sonucunda
Türkiye sahası ağız sözlükleri ile ilgili 102’si’ü kitap, 33’ü tez olmak üzere 135 kaynak eser künyesine ulaşılmıştır.
Eserlerle ilgili herhangi bir açıklayıcı bilgiye yer verilmemiştir. Türkiye sahasında üzerinde ağız sözlüğü hazırlanan
il ve ilçeler, harita üzerinde gösterilerek bu alandaki durum tespiti yapılmış ve bundan sonrasında ağız sözlükleri
üzerine çalışma yapmak isteyen araştırmacılara yol gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ağız sözlükleri, bibliyografya, sözlük, söz varlığı.

Kaynakça

• KAYNAKÇA AKALIN, Ş. H. (2017). Geçmişten Günümüze Türk Sözlükçülüğü. Ankara: Elginkan Vakfı Yayınları.
• AKAR, A. (2006). “Ağız Sözlükleri: Yöntem ve Sorunları –I”. Turkish Studies. 4/4: 1-11.
• AKAR, A. (2009). “Ağız Sözlükleri: Yöntem ve Sorunları –II”. Turkish Studies. 4/8: 216-224.
• BREDMOEN, B. (1999). “Doğu Karadeniz Ağızlarının Sözvarlığı ve Sözlükleri”. Kebikeç. 7/8: 77- 83.
• BOZ, E. (2011). “Ağızbilimi Terimleri Sözlüğü Üzerine”. Diyalektolog, 2011/2, 1-6.
• BOZ, E. (2014). “Ağız Sözlüklerinde Sözlük Birimlerin İçerik Planı Üzerine Öneriler”. Prof. Dr. Mehmet Özmen Armağanı. (ed. Nurettin Demir- Faruk Yıldırım). Adana: 98-102.
• BÜYÜKAKKAŞ, A. (2009). “Türkiye Türkçesi Ağız Sözlükleri Üzerine Bir Deneme”. Turkish Studies. 4/4: 185-195.
• ÇAĞBAYIR, Y. (2009). Yukarı Karaçay (Kocapınar) Köyü Ağzı İnceleme Sözlük. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• DEMİR, N. (1999). “Ağız Sözlükçülüğü”. Kebikeç, 7-8: 67-75.
• DEMİR, N. (2002). “Ağız Terimi Üzerine”. Türkbilig. 2022/4: 105-116.
• DEMİR, N., - S. EKER (2010). Ankara Ağızları Sözlüğü Örneğinde Ağız Sözlükçülüğü Hakkında Bazı Tespitler. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten II, 91-102.
• DEMİRBAŞ, M. (2021). “Ağız Sözlükleri (Tasnif, Sorun, Yöntem)”. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 10/25: 107-123.
• DİNÇER BAHADIR, Ş. (2022). Bergama Kozak Yöresi Ağzı. Erzurum: Fenomen Yayıncılık.
• EMİNOĞLU, E. (2010). Türk Dilinin Sözlükleri ve Sözlükçülük Kaynakçası. Sivas: Asistan Yayıncılık.
• ERDEM M. D. ve R. BÖLÜK (2012). Antalya ve Yöresi Ağızları (Giriş-İnceleme-Metinler). Ankara: Gazi Kitabevi.
• ERDEM, M. D. (2013). Ağız Sözlükçülüğü Üzerine. Turkish Studies. Volume 8/95, 95-102. EREN, H. (2010). Sırça Köşkte. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• GÖK, M. (2022). Osmaniye İli Ağızları ve Söz Varlığı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• GÖKTER, B. (2010). Sözlükbilim Temelinde Türkiye’de Ağız Sözlükçülüğü (İlke ve Yöntemler).
• Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• GÖKTER, B. (2010). “Türkiye’deki Ağız Sözlüklerinde Yöntem Sorunları”. Türkiye’de ve Dünya’da Sözlük Yazımı ve Araştırmaları Uluslararası Sempozyumu Bildirileri (4-6 Kasım2010). İstanbul: Kubbealtı Neşriyat: 442-454.
• GÜLENSOY, T. – E. ALKAYA (2011). Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası. Ankara: Akçağ Yayınları. İLHAN, N. (2007). Geçmişte Günümüze Sözlükçülük Geleneği ve Türk Dili Sözlükleri. Elazığ: Manas Yayıncılık.
• KORAŞ, H. (2008). “Derleme Sözlüğü’nün Yeniden Düzenlenmesi ve Yeniden Söz Derlenmesi Hakkında”. I. Uluslararası Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı Bildirileri. (25- 30 Mart 2008). Ankara: TDK Yayınları.
• KORKMAZ, Z. (2000). “Türkiye’de Ağız Sözlükleri”. Türk Dili. 583: 7-14.
• ÖLMEZ, M. (2006). “Türkiye’deki Ağız Çalışmalarının Sözlükleri ve İlk Ağız Sözlükleri”. Türk Dilleri Araştırmaları, 2006/16: 205-210.
• ÖLMEZ, M. (2009). “Türkiye’deki Ağız Çalışmaları ve Dizin Bölümleri”. Workshop on Turkish Dialects II. Orient-Institut Istanbul, 18-19 November 2005. Türk Dilleri Araştırmaları. 19: 223-304.
• ZÜLFİKAR, H. (2006). Terim Sözlükleri ve Çalışmaları ile İlgili Bibliyografya. Ankara: TDK Yayınları.