BALKANLAR'DAKİ NATO VARLIĞININ BÖLGESEL BARIŞ VE GÜVENLİĞE ETKİSİ

Yıl 2025, Cilt: 22 Sayı: 85, 129 - 137, 27.03.2025

Ali Samir Merdan , Osman Şaşkın

https://doi.org/10.56694/karadearas.1620139

Öz

Çalışmada, Balkanlar'daki etnik milliyetçilik ile Rus etkisi ve NATO'nun Balkanlar’daki barış proseslerine olan katkısının derecesi sorgulanarak bölgedeki NATO varlığının bölgesel barış ve güvenliğe etkisi analiz edilmektedir. Çalışmada makale, kitap, dergi ve internet kaynakları kullanılarak Balkanlar'ın ve özellikle Batı Balkanlar’ın hem AB’ye tam üyelik hem de NATO’yla bütünleşme süreci, bölgenin başta etnik olmak üzere politik ve ekonomik dinamikleri ve NATO'nun Sırbistan-Kosova krizi örneğinde olduğu gibi etnik sorunlara karşı mücadelesi incelenmektedir. Ayrıca bölgedeki etnik milliyetçilik ile Rus etkisi ve bunun, güvenlik ortamının değişmesiyle birlikte ne anlam ifade ettiği değerlendirilmekte, hem politik hem de etnik anlaşmazlıkların bir örneği olan Sırbistan-Kosova krizi üzerinden bir araştırma yapılarak NATO'nun bu prosesteki rolü analiz edilmektedir. Çalışmada kapsamlı literatür taraması yapılarak NATO'nun sadece askerî bir ittifak olmadığı, Balkanlar'daki anlaşmazlıkların çözümünde istikrar sağlayıcı ve güvenlik artırıcı bir aktör olduğu, bölgedeki çözüm proseslerinde NATO'nun artan bir şekilde hem etkili hem de önemli bir rol oynadığı ve Batı Balkanlar başta olmak üzere Balkanlar’daki güvenlik ve istikrarın NATO’nun önderliği ve katkıları olmaksızın tam anlamıyla sağlanamayacağı sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Balkanlar, NATO, Sırbistan-Kosova krizi, barış, güvenlik

Kaynakça

• ADANMIŞ, Z. (2018). “Soğuk Savaş Sonrası NATO’nun Güvenlik Yaklaşımında Yaşanan Dönü-şüm”. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi. VI/1: 91-116.
• ARLYAPOVA, E. vd. (2022). “NATO’s Capabilities in Global Governance: On the Balkan Scene”. International Organisations Research Journal. XVII/2: 208–223.
• ARUN, K. (2014). “Kosovo Force (KFOR) Organization Image: Empirical Research On Kosovo Security Forces (KSF)”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. XVI/4: 537-558.
• BAJRAMI, F. – L. SEMINI (2023). “KFOR Commander Calls on Kosovo and Serbia to Return to Talks to Prevent Future Violence”. Erişim Tarihi: 29.01.2024. https://apnews.com/article/kfor-kosovo-serbia-violence-nato- talks-0c18037c120bdba9e06850e12915ad55
• BEQA, M. (2022). “The Future is Cooperative!? Perceptions and Reality from the Western Balkans”. Center for the Study of Democrasy and Governancy Journal. I/2: 1-24. Erişim Tarihi: 20.01.2024. https://csdgalbania.org/wp-content/uploads/2022/12/Paper-01-Mentor-Beqa.pdf
• BERNADÓ, M. (2023). “The NATO and EU Missionsin Kosovo: Drawing Lessons From the Past to Face Current Challenges”. Erişim Tarihi: 01.02.2024. https://finabel.org/the-nato-and-eu-missions-in-kosovo-drawing- lessons-from-the-past-to-face-current/
• CANTALAPİEDRA, D. G. – J. G. GONZÁLEZ (2010). “The Changıng Nature of NATO: Towards a Regıonal Securıty Organızatıon?”. UNISCI Discussion Papers. 22: 130-141.
• European Parliament (2023). “KFOR’s role”. Erişim tarihi: 30.01.2024. https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/E-9-2023-001813_EN.html
• France24 (2022). “Kosovo-Serbia Border Reopens After NATO-led Peacekeepers Oversee Removal of Roadb- locks”. Erişim Tarihi: 28.01.2024. https://www.france24.com/en/europe/20220802-kosovo-serbia-border- reopens-after-protesters-back-down-under-nato-watch
• GRIMM, K. (2007). “Integrating the Western Balkans into NATO and the EU: Challenges, Expectations and Ne- eds”. DCAF: SSR-WG Workshop Paper: 1-8.
• KARAOSMANOĞLU, A. L. (2014). “NATO’nun Dönüşümü”. Uluslararası İlişkiler. X/40: 3-38.
• LOGOTHETTI, R. (2020). “The Security of the Balkan Region the Role of NATO”. Bundesminis-terium Landesverteidigung: 71-74. Erişim tarihi: 10.01.2024. https://www.bmlv.gv.at/pdf_pool/publikationen/05_sgp_20.pdf
• MİNUTO-RİZZO, A. (2007). “NATO’s Transformation and New Partnerships: The Mediterra-nean”. Mediterranean Quarterly. XVIII/3: 1-13.
• North Atlantic Treaty Organization (1949). “The North Atlantic Treaty”. Erişim: 12.01.2024. https://www.nato.int/cps/cz/natohq/official_texts_17120.htm
• OĞUZ, Ş. (2016). “The Evolution of Peace Operations and the Kosovo Mission”. Uluslararası İlişkiler. XIII/51: 99- 114.
• OĞUZLU, T. (2021). “NATO’s Transformation into a Global Actor in the Age of Great Power Politics”. Perceptı- ons. XXVI/1: 2-28.
• OSMANİ, S. (2014). “KFOR Mission in Kosovo and Its Future”. Mediterranean Journal of Social Sciences. V/19: 350-354.
• ÖZTÜRK, T. (2023). “Timeline: How Tensions Between Serbia and Kosovo Escalated into De-adly Clashes Over a Year”. Erişim Tarihi: 30.01.2024. https://www.aa.com.tr/en/europe/timeline-how-tensions-between-serbia- and-kosovo-escalated-into-deadly-clashes-over-a-year/3000891#
• PONOMAREVA, E. – D. PROROKOVİĆ (2021). “NATO vs. Russia: Impact on Balkan Regional Security”. Europe in Changes: The Old Continent at a New Crossroads. (ed. Katarina Za-kic - Birgul Demirtas). Belgrade: Institute of International Politics and Economics, Fa-culty of Security Studies at the University of Belgrade: 117-137.
• PURTAŞ, F. (2005). “Soğuk Savaş Sonrası NATO’nun Dönüşümü ve Genişlemesi Çerçevesinde Türk-Amerikan Askerî İlişkileri”. Güvenlik Stratejileri Dergisi. I/2: 7-31.
• RĘKAWEK, K. (2013). “The Western Balkans and the Alliance: All is Not Well on NATO’s Sout-hern Flank?”. Polish Institute of International Affairs. I/14: 1-8.
• SEROKA, J. (2012). “Revisiting Regional Security in the Western Balkans”. Journal of Slavic Military Studies. XXV/4: 493–511.
• SIMICEVIC, D. (2023). “30 International Peacekeepers are Injured in Fierce Clashes with Serbs in Kosovo”. Eri- şim Tarihi: 28.01.2024. https://www.npr.org/2023/05/30/1178802259/kosovo-clashes-serbs-albanians-kfor- peacekeepers-zvecan
• Student Summit (2019). “The Balkans Strategic Perspective”. Erişim tarihi: 12.01.2024. https://www.studentsummit.cz/wp content/uploads/2019/02/NATO_balkan.pdf
• TOKATLI, S. G. (2022). “NATO’nun Sistem İçerisindeki Dönüşümü ve Geleceği”. UPA Strategic Affairs. III/2: 61-84.
• ŻORNACZUK, T. (2012). “The Challenges of NATO Enlargement to the Balkans”. Polish Institute of International Affairs. LXVII/400: 762-763.