Human Agency in the Metropolis: A Metaphysical Result of Simmel Sociology

Yıl 2017, Sayı: 4, 1 - 16, 15.04.2019

Sedat Doğan

Öz

It is widely accepted and historically correct that the history of the autonomous development of social sciences is explained with reference to the development modern natural sciences. But discussing the essential justifications of this self-contained statement contains a metaphysical burden for each discipline and expects to be shoulder. In the absence of this controversy, it results in the lack of understanding of the expansion that has arisen against human agency (or constriction in terms of human agency) since Aristotle especially the beginning of modern natural science. In this case only a intituition remains. Indeed, this intuition is what is felt in Marx's alienation, Weber's iron cage, Simmel's the tragedy of culture, and Lukacs's reification. In this study, the special place of Simmel’s sociology in the story of this constriction that is explained by Simmel as tragedy of culture will be examined. In other words, the metaphysical result expressed in the title of the study will not be discussed, but will only be pointed at it: Simmel sociology criticise this story of constriction but it is within this story.

Anahtar Kelimeler

Simmel, human agency, relation, interaction, metropolis, the tragedy of culture

Metropolde Faillik: Simmel Sosyolojisinin Metafizik Bir Sonucu Üzerine

Öz

Sosyal bilimlerin özerk gelişim öyküsünü, genel olarak modern bilimlerinin gelişim öyküsüne referansla açıklamak yaygın kabul görmektedir ve tarihsel açıdan doğrudur. Fakat kendinden menkul bu açıklamanın asli gerekçelerini tartışmak, her bir disiplin açısından metafizik bir yük içermekte ve omuzlanmayı beklemektedir. Bu tartışmayı yürütmemek ise özelde modern doğa bilimlerinin başlangıcından, genelde Aristoteles’ten bu yana insani faillik aleyhine gerçekleşmekte olan genişlemenin (ya da faillik bakımından daralmanın) sadece sezgisine sahip olmakla sonuçlanmıştır. Gerçekten de bu genişleme sosyolojide Marx’ın yabancılaşma, Weber’in demir kafes, Simmel’in kültürün trajedisi, Lukacs’ın şeyleşme kavramında hissedilen şeydir. İşte bu çalışmada, Simmel sosyolojisinin, çok güçlü ve isabetli bir şekilde nesnel tinin genişlemesi anlamında kültürün trajedisi olarak betimlediği öyküdeki kendi özgül yeri incelenecektir. Diğer bir deyişle, çalışmanın başlığında ifade edilen metafizik sonuç tartışılmayacak, yalnızca ona işaret edilecektir: bu, faillik bakımından daralan bir alanın bu Simmelci betimlemesinin daralmanın öyküsü içinde kalmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Simmel, Faillik, İlişki, Etkileşim, Metropol, Kültürün Trajedisi

Kaynakça

• Borden, Lain. “Mekânın Ötesi: Georg Simmel’in Yazılarında Mekânsallık ve Kent”, çev. J. Özata Dirlikyapan, içinde Georg Simmel Sosyolog, Sanatçı, Düşünür, der. Jale Özata Dirlikyapan, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2011.
• Coser, Lewis A. Sosyolojik Düşüncenin Ustaları, çev. Himmet Hülür, Serhat Toker ve İbrahim Mazman, Ankara: De Ki Basım Yayın, 2010.
• Doğan, Sedat. Aristoteles ve Kant Felsefesinde Faillik Sorunu, yayımlanmamış doktora tezi.
• Durkheim, Emile. Sosyoloji ve Felsefe, çev. Merve Elma, İstanbul: Pinhan Yayınları, 2015.
• Durkheim, Emile. Sosyolojik Yöntemin Kuralları, çev. Doğan Özlem, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2014.
• Elias, Norbert. Sosyoloji Nedir?, çev. Oktay Değirmenci, İstanbul: Olvido Kitap, 2016
• Freund, Julien. “Max Weber Zamanında Alman Sosyolojisi”, çev. Kubilay Tuncer, içinde Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, ed. Tom Bottomore ve Robert Nisbet, haz. Mete Tunçay ve Aydın Uğur, İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2014.
• Freyer, Hans. Sosyoloji Kuramları Tarihi, çev. Tahir Çağatay), Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2012.
• Frisby, David. “Georg Simmel-Modernitenin İlk Sosyoloğu”, çev. Elçin Gen, içinde Modern Kültürde Çatışma, ed. Ali Altun, İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
• Jung, Werner. Georg Simmel, çev. Doğan Özlem, İstanbul: Ark Yayınevi, 1995.
• Lukacs, Georg. “Georg Simmel”, çev. J. Özata Dirlikyapan, içinde Georg Simmel Sosyolog, Sanatçı, Düşünür, der. Jale Özata Dirlikyapan, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2011.
• Öner, Necati. Fransız Sosyoloji Okuluna Göre Mantığın Menşei Problemi, İstanbul: Divan Kitap, 2011.
• Simmel, Georg. Bireysellik ve Kültür, çev. Tuncay Birkan, İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
• Simmel, Georg. “Metropol ve Tinsel Hayat”, içinde Modern Kültürde Çatışma, çev. Elçin Gen, İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
• Simmel, Georg. “Modern Kültürde Çatışma”, çev. Tanıl Bora, içinde Modern Kültürde Çatışma, ed. Ali Altun, İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
• Simmel, Georg. Paranın Felsefesi, çev. Yavuz Alogan ve Öykü Didem Aydın, İstanbul: İthaki Yayınları, 2014.
• Simmel, Georg. Tarih Felsefesinin Problemleri, çev. Gürsel Aytaç, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2010.
• Turner, Bryan S. Klasik Sosyoloji, çev. İdil Çetin, İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
• Vandenberghe, Frederic. Alman Sosyolojisinin Felsefi Tarihi, çev. Vefa Saygın Öğütle. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2016.