T. Adorno ve M. Horkheimer Felsefeleri Bağlamında Eleştirel Teorinin Felsefi Kökenleri

Yıl 2018, Sayı: 6, 16 - 35, 25.11.2019

Evren Erman Rutli

Öz

Eleştirel
Teori olarak adlandırılan felsefi gelenek 20. Yüzyılın ortalarına doğru M.
Horkheimer ve T. Adorno’nun kurucusu olduğu bir düşün yönelimidir. Temel
amaçları mevcut toplumsal ve kültürel yaşamın olumsuz olduğu tespitinden
hareketle bu olumsuzluğun sebebini göstermek ve onu ortadan kaldıracak
dinamikleri harekete geçirmektir. Bu bağlamda kendilerinden önceki felsefi
geleneği bütüncül bir eleştiriye tabi tutarlar. Söz konusu eleştirilerin
muhatabı olan filozoflar, ilginç bir biçimde aynı zamanda bu düşünürlerin
felsefesine zemin hazırlayan kökler ya da miraslar olarak dikkat çekmektedir.
İşte bu makalede bu ilginç durum tespitinden yola çıkarak Eleştirel Teorinin
felsefi kökenleri ve bu kökenlerle kurdukları ilişki biçimine dair bir inceleme
yapmak hedeflenmektedir.

 

Anahtar Kelimeler

Adorno, Horkheimer, Eleştirel Teori

Kaynakça

• Horkheimer Max, “Günümüz Felsefesinde Rasyonalizm Tartışması Üzerine”, çev. Mustafa Tüzel, içinde Geleneksel ve Eleştirel Kuram, (İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2002). ss.87-138Van Reijen Williem, Adorno: Bir Giriş, çev. Mustafa Cemal, (İstanbul, Belge Yayınları, 1999)Adorno Theodor W. Negative Dialectics, çev: E.B.Ashton, (London: Routledge Press, 2004)Horkheimer Max, Akıl Tutulması, çev. Orhan Koçak, (İstanbul: Metis Yayınları, 1998) Held David, “Horkheimer’ ın Eleştirel Kuram Çözümlemesi” çev. Emre Bağçe, Kahraman Bozkurt içinde Frankfurt Okulu, edt. H. Emre Bağçe, , ( Ankara: Doğu Batı Yayınları,2006) ss.180-219Kant Immanuel, “Aydınlanma Nedir? Sorusuna Yanıt (1974)”, , çev. Nejat Bozkurt içinde Seçilmiş Yazılar, (İstanbul, Remzi Kitapevi Yayınları, 1984)Kant, Immanuel, Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi, çev. Ionna Kuçuradi, (Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yay. 2002)Horkheimer Max, “Materyalizm ve Ahlak” çev. Mustafa Tüzel, içinde Geleneksel ve Eleştirel Kuram, (İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2002). ss. 50-85Jay, Martin, Diyalektik imgelem: Frankfurt Okulu ve Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü Tarihi, çev. Ünsal Oksay, (İstanbul: Ayrıntı Yay, 2005)Slater, Phil Frankfurt Okulu, çev.Ahmet Özden (İstanbul: Kabalcı Yayınları, 1998) Horkheimer Max, “Hakikat Sorunu Üzerine”, çev. Mustafa Tüzel, içinde Geleneksel ve Eleştirel Kuram, (İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2002). ss.169-209