Gılgamış Destanında ve Mistisizimde İçsel Yolculuk

Yıl 2020, Sayı: 9, 1 - 33, 30.06.2020

Mehmet Kasım Özgen

https://doi.org/10.38060/kare.741687

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma Sümer kenti Uruk’un cesur kralı Gılgamış’ın Destanını ele almaktadır. Destan içerisinde geçen Yol-Yolculuk kavramlarını Mistik geleneklerde var olan manevi/yeniden doğuş anlayışı çerçevesinde incelemektedir. Aynı zamanda bu kavramların Sümer din anlayışını ve daha sonraki mistik gelenekleri de nasıl etkilediğini dikkate sunmaktadır. İçsel yolculuk esnasında yaşanılan içsel tecrübelerin, duyulan seslerin, ozanlar, rahipler ve ileri gelenler tarafından sesin gücüyle halka sunuşlarındaki ritüellerin toplum yapısını nasıl şekillendirdiğine dikkat çekilmektedir. Destanlar, mitler ve metinler insan ve toplumu yetkinleştiriyor. Bu tespitler destanın metnini yapısalcı ve yorumsal bir yöntemle analiz edilerek yapılmaktadır. Aynı zamanda bu çalışma destanda bulunan sembolleri, simgeleri farklı kültürlerde yazılmış mitler, metinler ve mistik yolculuklar ile karşılaştırmaktadır. Bu sayede insanlığın içsel yolculuğuna dair farklı mekân ve zamanda kaleme alınan eserlerin benzerliklerini, ortak noktalarını ve amaç aynı olsa da araçlardaki farklılıklarını ortaya çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gılgamış Destanı, Simgecilik, Ab-ı Hayat, Sesin Gücü, Yol ve Yolcu

Spirtual Quest in Gılgamish and Mysticism

Öz

This paper deals with the legend of the brave king of Uruk, the Sumerian city. The epic of Gilgamesh explores the concept of quest in a similar way embodied by mystic philosophy of rebirth. Such concepts present in Sumerian myth influenced the posterior Middle Eastern beliefs. Considering this, this study emphasizes the role and significance of the rituals voiced out by the scopes, bards and priests as well as metaphysical experiences and discoveries. Legends, myths and stories have creative effect on society. This paper analyzes such aspects of mythology from a structuralist point of view. The symbols and signs included in the Gilgamesh are compared to myths, quest and mystic experience of different cultures. As such, similarities between different texts of different periods and cultures from different time and spaces comes into the view of the contemporary readers despite the diversity of the means.

Anahtar Kelimeler

Gılgamesh epic, Semiotics, The Nectar, Power of Voice, Quest

Kaynakça

• Attar Feridü’d-din , Mantıku’t- Tayr: Kuşların Dili, (Çev. Mustafa Çiçekler) Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2006
• Bottero Jean, Mezopotamya Mitolojisi,( Çev: Alp Tümertekin), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2006
• Braem Harald , Uruk Aslanı, Gılgamış, ( Çev. Atilla Dirim), Profil Yayınları, 1988
• Campbell Joseph, Kahramanın Sonsuz Yolculuğu,(Çev. Sabri Gürses), Kabalca Yayınları, İstanbul, 2013
• Cengiz Muammer, Şebüsteri ve Gülşen-i Raz, Litera Yayıncılık, İstanbul, 2016
• Eliade Mircea , Dinsel İnançların ve Düşünceler Tarihi, (Çev. Ali Berktay), cilt 1, Kabalca Yayınları, İstanbul,2012
• Eliade Mircea , Doğuş ve Yeniden Doğuş, ( Fuat Aydın), Kabalca Yayınları, İstanbul, 2015
• Eliade Mircea , Kutsal ve Dindışı, (Çev. M. Ali Kılıçbay), Gece Yayınları, Ankara, 1991
• Eliade Mircea , Mitler, Rüyalar ve Gizemler, (Çev. Cem Soydemir), Doğu Batı, Ankara, 2017
• Eliade Mircea , Şamanizim, (Çev: İsmet Birkan), İmge Yayınları, Ankara, 2006
• Eliade Mircea, İmgeler ve Simgeler, (Çev. M.A. Kılıçbay), Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2017
• Gita Bhagavad , Var oluş Yogası, Purnam Yayınları, İstanbul,2012
• Greenles Duncan , Mani Kutsal Kitabı, (Çev. Suat Ertüzün), Okyanus Yayınları, İstanbul, 2019
• İraki Fahreddin-i, Aşk Metafiziği, (Çev. Ercan Alkan), Hay kitap Yayınları, 2012
• İzutsu Toshihiko, İslam Mistik Düşüncesi Üzerine Makaleler, (Çev. Ramazan Ertürk), Anka Yayınları, İstanbul,2002
• Jackson Danny P. ,Gılgamış Destanı, (Çev. Ahmet Antmen), Arkadaş Yayınları, Ankara,2008
• Kayseri Davud el, Vahdet-i Vücud Felsefesi, (Çev. Mehmet Bayraktar),M.Ü. İ.F. Vakfı Yayınları, 2012
• Kirmani Evhadüddin-i , Rübailer, ( Çev: Mehmet Kanar), Şule Yayınları, İstanbul,2014
• Kitabı Mukaddes,Vaiz, Bab 9, 7-11
• Kramer Samuel Noah , Sümerler,(Çev. Özcan Buze), Kabalca Yayınları, İstanbul, 2002
• Kramer Samuel Noah , Sümerlerin Kurnaz Tanrısı Enki (Çev. Hamide Koyukan), Kabalca Yayınları, 2000
• Kramer Samuel Noah , Tarih Sümer’de Başlar, (Çev. Hamide Koyukan), Kabalca Yayınları, İstanbul, 2014
• Kramer Samuel Noah , Sümer Mitlojisi, ( Çev. Hamide Koyukan) Kabalca Yayınları, İstanbul, 2001
• Mcclain Ernest G. , Değişmezlik Miti, (Çev. Damla Saydam Çizme), Bal Yayıncılık, İstanbul, 2014 Mevlana Celaleddin Rumi, Mesnevi, Palet Yayınları, Konya,2012, 1. Cilt. B. 2435
• Mezmurlar, ( Zebur), Kitabı Mukaddes şirketi, Yeni Yaşam Yayınları, İstanbul, 2013
• Rank Otto, Kahraman Doğuş Miti, (Çev. Gökçe Yavaş), Pinhan Yayınları, İstanbul, 2018
• Rudolf Ottu, Kutsal’a Dair, (Çev. Sevil Ghaffari), Altıkırkbeş Yayın, İstanbul, 2014
• Schimel Annemarie ,Sayıların Gizemi, (Çev. Mustafa Küpüşoğlu),Kabalca Yayınları, İstanbul, 2011
• Ibni Sina, Sühreverdi, İslam Felsefesinde Sembolik Hikâyeler, ( Derya Örs), İnsan Yayınları, İstanbul, 2004
• Suhreverdi Şihabeddin, Nur Heykeleri, Tasavvufun Kelimesi, Burçlar Risalesi (Çev. A.K.Cihan, S.Yalın, A.Taher, H. Göktaş), Litera Yayıncılık, İstanbul, 2017
• Suziki, D. T. Satori: Zen’le Yaşamak (Çev. Suat Ertüzün), Satori Yayınları, İstanbul, 2019
• Şebüsteri Mahmud- , Gülşen-i Raz (Çev. Abdülbaki Gölpınarlı), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2011
• Şihabeddin Suhreverdi , Cebrail’in Kanat Sesi: Sembolik Hikâyeler, ( Çev. Sedat Baran), Sufi Kitap, İstanbul,2010
• Tebrizi Şems- ı , Makalat ( Çev. M. Nuri Gençosman.), Ataç Yayınları, İstanbul,2009
• Yogi Maharishi Mahesh , Bhagavad- Gita, (çev. Seda Teksoy) Ankara, 2009