ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ BİLGİ VE BELGE YÖNETİMİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNDE SÖZLÜ-YAZILI KÜLTÜR UNSURU OLARAK MASAL ALGISI

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 88 - 112, 30.04.2018

Mehmet Ali Akkaya , Coşkun Polat

Öz

İnsanoğlunu diğer canlılardan ayıran en önemli
özelliklerinin başında bireysel ve toplumsal her türlü yapıp etmelerini
aktarabilme becerisi yer alır. Bu beceri insana özgü kültürel mirasın
biriktirilmesini ve devamlılığını da sağlamıştır. Sözlü anlatım çok uzun bir dönem
bu ayrıcalığın tek aracı olarak kalmış ve değerini hep korumuştur. Yazının
bulgulanması ile birlikte yalnız yeni ve daha etkin bir araç ortaya çıkmamış,
aynı zamanda kültürel yaşam ve bu yaşamı aktarılır kılan bilgi kaynakları da
hızla başkalaşmıştır. Değişimin günümüzde farklı düzeylerde hala devam ettiği
bu süreçte, hem sözlü hem de yazılı kültür unsuru olmayı başarabilmiş az
sayıdaki kültür ürünlerinden biri de masallardır. Bu çalışmada; uluslararası
literatürde en yaygın ve yalın bilgi kaynaklarından biri olduğu kabul edilen
masalların Çankırı Karatekin Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü
öğrencileri tarafından nasıl algılandığının ve ne derecede bilgi kaynağı olarak
kıymetlendirildiğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında hazırlanan
anket 131 Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü öğrencisi ve bu öğrencilerin
ebeveynleri ile paylaşılmış, elde edilen sonuçlar “kültürel birikim ve bilgi
kaynaklarındaki yazılı olandan elektronik ortamda olana doğru hızlı evirilme,
masalların ‘z nesli’ tarafından daha az fark edilmesine neden olmaktadır ve bu
etki her yeni kuşakta çok daha belirgindir” şeklinde oluşturulan araştırma
hipotezini doğrulamıştır. Oysa masallar anlatı biçimleri, kurguları ve bize
düşündürdükleri ile bilgi kaynağı formunun ve zamanın ötesinde anlam ve
derinliği olan bilgi kaynaklarıdır. Sözlü ve yazılı kültürün bu en eski ve en
parlak yıldızının gerçek değerini en hızlı fark etmesi gerekenler ise şüphesiz bugünün
ve geleceğin bilgi profesyonelleridir.

Anahtar Kelimeler

Masal, sözlü kültür, yazılı kültür, bilgi kaynağı, Çankırı Karatekin Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü, öğrencilerin masal algısı

Kaynakça

• Aça, M. ve Ercan, A. M. (2004). Anonim halk edebiyatı. Türk halk edebiyatı el kitabı içinde (ss. 113-168). M. Ö. Oğuz (Ed.). Ankara: GrafikerAkkaya, M. A. (2016). Binbir Gece Masallarında kitap ve kütüphane motifi. İstanbul: Hiperlink.Alpaslan, G. G. (2002). Yüzyıl yazılı anlatılarında sözlü kültür etkileri. 21 Haziran 2017 tarihinde http://kenanyucel.blogcu.com/sozlu-kultur-yazili-kultur-gonca-gokalp-alpaslan/1745082 adresinden erişildi.Altan, Ç. (1998). Çocuk masallarının kökeni. Nar çekirdekleri içinde (ss. 71-133) (2.bs.). İstanbul: İnkılâp.Birkalan-Gedik, H. A. (2010). Sözlü kültür ve yazılı kültür arasında: Türkçe Binbir Gece geleneğinde metinlerarası söylemler. Binbir Gece’ye bakışlar içinde (ss.45-66). M. Kalpaklı ve N.D. Sönmez (Haz.). İstanbul: Turkuaz.Boratav, P. N. (1995). 100 soruda Türk halk edebiyatı. İstanbul: Gerçek.Boyraz, Ş. (2008). Sözlü anlatıların sürekliliği üzerine düşünceler. Folklor/Edebiyat. Sayı 54, 105-118.Büyük Türkçe Sözlük (2017). 21 Eylül 2017 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.59c3db90f0d350.17917413 adresinden erişildi.Çetinkaya, Z. (2007). Masalların Türkçe öğretimindeki yeri ve önemi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.Duymaz, A. (2002). Tekerlemeler: İrfanı arzulayan sözler. Ankara: Akçağ. Eco, U. (1996). Anlatı ormanlarında altı gezinti. K. Atakay (Çev.). İstanbul: Can.Grimm, W. (2005). Masalların özü üzerine. H. Aydoğan (Çev.). Hece Dergisi Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı. (104-105), 150-152.Karaköse, S. (2003). Masalların metafiziği üzerine. Milli Folklor Dergisi. (58), 93-105.Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler (28. bs.). Ankara: Nobel.Nazlı, A. (2011). Binbir Gece Masallarının Anadolu Türk masallarına etkileri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, KonyaNeuman, W.L. (2007). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar (2. cilt). (2. bs.). S. Özge (Çev.). İstanbul: Yayınodası.Oğuz, M. Ö. (2010). Türkiye’de mit ve masal çalışmaları veya bir olumsuzlama ve tek-tipleştirme öyküsü. Milli Folklor. (22), 36-45.Ong, W. J. (2003). Sözlü ve yazılı kültür: Sözün teknolojileşmesi. (3.bs.). İstanbul: Metis.Sakaoğlu, S. (2012). Masal araştırmaları. (5.bs.). Ankara: Akçağ.Tezel, N. (1987). Türk Masalları. Çocuk Edebiyatı Yıllığı içinde (ss. 134-144). İstanbul: Gökyüzü.Thomas, R. M. (1998). Conducting educational research: A comparative view. West Port, Conn: Bergin & Garvey.Warner, M. (2014). Once upon a tıme: A short history of fairy tale. Oxford: Oxford University Press.Yardımcı M. ve Tuncer, E. (2002). Çocuk edebiyatı. Ankara: Ürün.Yüksek, Ö. (2010). Masalsız zamanlar. Binbir Gece’ye bakışlar içinde (ss. 113-124) M. Kalpaklı ve N.D. Sönmez (Haz.). İstanbul: Turkuaz.