Çankırılı Bir Hristiyan Azizi:Hypatius

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 79 - 94, 15.07.2019

Murat Kaya

Öz

Hristiyanlık tarihi açısından Gangra (Çankırı) Kilisesi ve bu kilisenin metropoliti
Aziz Hypatius çok önemli bir yere sahiptir. Ancak Gangra Kilisesi ve
metropoliti hakkında tatminkar bir araştırma yapılmamıştır. Bundan dolayı böyle
bir çalışma yapılmasına gerek duyulmuştur. Gangra Kilisesi psikoposu
Hypatius’un hayatı, kişiliği ve mucizeleri hakkında şimdiye değin detaylı bir
çalışmanın yapılmamış olması, böyle bir çalışmanın hazırlanmasını gerekli
kılmıştır. Zira bu çalışma hazırlanırken, Türkçe kaynakların kısırlığı
nedeniyle,  Batı menşeili yazılı
kaynaklara ihtiyaç duyulmuş ve İngilizce, İtalyanca, Almanca, Latince ve Rusça
kaleme alınan eserler incelenmiştir. İncelenen metinlerden anlaşıldığı üzere
hem Katolik hem de Ortodoks kesimde aziz ve şehit olarak anılan Hypatius, ilk
ekümenik konsil olan İznik Konsili’ne (325) katılan piskoposlardan biridir.
Ayrıca Hypatisus lideri olduğu Gangra Kilisesi tarafından tertip edilen Gangra
Sinodu’na da katılan on üç piskopostan biridir. Gangra Sinodu sonucunda alınan
kararlar daha sonra modern kilise hukukunu oluşturan kanunların yapı taşları
olarak kayda geçmiştir. Böylesi bir sinoda önderlik eden, Katolik ve
Ortodokslar tarafından dikkatle incelenen hatta Rus Literatüründe de genişçe
kendisinden bahsettiren Aziz Hypatius, Gangra şehrinin kültürel ve tarihsel bir
mirasıdır.

Anahtar Kelimeler

Aziz Hypatius, Çankırılı Bir Aziz, Çankırı Sinodu, Gangra Kilisesi, Gangra Sinodu

Kaynakça

• Cramer, J. (1832). Geographical and Historical Description of Asia Minor. Oxford: University Press.Ferguson, E. (1999).
• Ferguson, E. (1999). The Encyclopedia Of Early Christianity. New York: Taylor & Francis Group.
• Ferri, S. (1931). Il Bios E Il Martyrion Di Hypatios. S. G. Mercati içinde, Studi Bizantini E Neoelenici (s. 71). Roma: A. R.E.
• Foss, C. (2002). Pilgrimage in Medieval Asia Minor. Dumbarton Oaks Papers.
• Froelich, G. v. (2015). Sant’l-İppazio (Saint Hypatius von Gangra). Urologe.
• Güzel, F. (2018). Gangra Sinodu. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi/ Journal of Institute of Social Sciences, 96-109.
• Hefele, C. (1997). History of The Councils of The Church. Albany: Ages Software.
• İbiş, R. (tarih yok). Çankırı Müzesi. 03 31, 2019 tarihinde http://www.cankirimuzesi.gov.tr/TR-63392/bolge-tarihi.html adresinden alındı
• Kazdhan, A. P., Cutler, A., Gregory, T. E., & Sevcenko, N. P. (1991). The Oxford Dictionary Of Byzantium. New York: Oxford University Press.
• Laniado, A. (1997). La Vie D'Hypatius De Gangres(BHG 759 A). Jean Malalas Et L'Impot Du Xylelaion.
• Ramsay, W. (1890). The Historical Geografi of Asia Mino. London: William Clowes and Sons.
• Schaff, P. (1882). History of the Christian Church: Ante-Nicene Christianity. A.D. 100-325. (Cilt 2). Grand Rapids.
• Schaff, P. (2002). History Of The Christian Church.Nicene and Post- Nicene Christianity A.D 311-600.
• St. Hypatius the Wonderworker and Bishop of Gangra. (tarih yok). 03 31, 2019 tarihinde The Orthodox Church in America: https://oca.org/saints/lives/2012/03/31/100956-st-hypatius-the-wonderworker-and-bishop-of-gangra adresinden alındı
• Tural, M. (2011). Ortaçağ Doğu Hıristiyanlığında Manastır Hayat. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Urban, & Clementis. (1784). Martyrologium Romanum. Venetiis.
• Wace, H. (n.d). The Seven Ecumenical Councils of Undivided Church Their canons and Dogmatic decrees. 255. New York.
• Yalduz, A. (2003). Konsillerin Hıristiyanlık Tarihindeki Yeri ve İznik Konsili. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 258.
• Ипатий Гангрский с житием. (tarih yok). 03 31, 2019 tarihinde https://www.icon-art.info/masterpiece.php?lng=ru&mst_id=656 adresinden alındı