Kastamonu Senatörleri ve Cumhuriyet Senatosu'ndaki Faaliyetleri (1961-1980)

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 15, 403 - 416, 29.09.2022

Emine Pür

https://doi.org/10.31765/karen.1126846

Öz

Bu çalışmada Kastamonu senatörlerinin seçimi, özgeçmişleri ve senato faaliyetleri ele alınmıştır. Araştırmanın ana kaynağını Kastamonu senatörlerinin TBMM’deki özgeçmişleri ve seçim mazbataları, Resmî Gazete ve Kastamonu’da çıkan yerel gazeteler, Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergileri ve konu ile ilgili TBMM yayınları oluşturmaktadır.
27 Mayıs 1960’ta Türk Silahlı Kuvvetlerinin ülke yönetimine el koymasının ardından kabul edilen 1961 Anayasası ile çift meclisli sisteme geçilmiştir. 1961-1980 yılları arasında TBMM’nin bir kanadını Millet Meclisi diğer kanadını Cumhuriyet Senatosu oluşturmaktadır. Halk arasında “okumuşlar meclisi” olarak da bilinen Cumhuriyet Senatosu tabii üyeler, Cumhurbaşkanınca seçilen üyeler ve genel oyla seçilen 150 üyeden oluşmaktadır. Cumhuriyet Senatosu üyelerini belirlemek için Kastamonu’da 1961, 1968 ve 1977 yıllarında olmak üzere üç seçim yapılmıştır. Bu üç seçimden 1961 seçimi genel seçim, 1968 ve 1977 seçimleri üçte bir yenileme seçimidir.
1961-1980 yılları arasında Cumhuriyet Senatosu’nda Kastamonu’yu Ahmet Nusret Tuna, Mehmet Çamlıca, Mehmet Seydibeyoğlu ve Ali Münif İslamoğlu olmak üzere 4 senatör temsil etmiştir. Bu senatörlerin tamamı genel oyla seçilmiştir. Kastamonu senatörleri senatoda bulundukları 19 yıl boyunca çeşitli komisyonlarda görev almışlar ve toplam 453 faaliyette bulunarak faydalı olmaya çalışmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Senatosu, Kastamonu, Senatör, 1961-1980.

Destekleyen Kurum

Yoktur

Kaynakça

• Alpaslan, Uğur (2021), Cumhuriyet Senatosunda Gaziantep Senatörleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• “AP Büyük Başarı Kazandı”, Doğrusöz, 3 Haziran 1968, No: 6546: 1.
• Başkan, Özlem (2011), Cumhuriyet Senatosu’nda Çorum Senatörleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çoker, Fahri (1998), Türk Parlamento Tarihi Cumhuriyet Senatosu Üyelerinin Özgeçmişleri (1961-1964), Cilt:1, Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları.
• Çoker, Fahri (1999), Türk Parlamento Tarihi Cumhuriyet Senatosu Üyelerinin Özgeçmişleri (1966-1980), Cilt:2, Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları.
• Doğaner, Yasemin (1996), 27 Mayıs İhtilali ve Kurucu Meclis, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
• Duran, Burhanettin (2012), Türk Parlamento Tarihi TBMM-XIX. Dönem (1991-1995), Cilt:3, Ankara: TBMM Basımevi.
• Erdoğan, Mustafa (1997), Modern Türkiye’de Anayasalar ve Siyasi Hayat, İstanbul: Siyasal Kitabevi.
• Göktürk, Mehmet Can (2021), Türk Parlamento Tarihinde Cumhuriyet Senatosu ve Maraş Senatörleri (1961-1980), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• “İlimiz Parlamenterleri Belli Oldu”, Kastamonu, 8 Haziran 1977, No: 1001: 1.
• Kaya, Gazanfer ve Ayan, Sezer (2011), Türkiye’de Anayasalar ve Sivil Toplum, İstanbul: Ütopya Yayınevi.
• Korkmaz, Gökhan (2020), İki Darbe Arası Demokrasi Bilinci ve Yapılan Genel Seçimler (27 Mayıs 1960-12 Eylül 1980), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Siirt: Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Oktay, Ali (2020), Cumhuriyet Senatosu ve Erzincan Senatörleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzincan: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özgişi, Tunca (2011), Türk Parlamento Tarihinde Çift Meclis: Cumhuriyet Senatosu Örneği (1960-1980), Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
• Şengül, Gülay (2011), 1961 Anayasasının Hazırlanmasındaki Tarihsel Süreç, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şimşek, Mürşide (2020), “Çoğulculuk ve Vesayet İkileminde 1961 Anayasası”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22/TBMM’nin 100. Yılı ve Milli İrade Özel Sayısı, 221-240.
• Tanör, Bülent (2011), Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Taşpınar, Gül Tuba (1996), 27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TBMM Albümü 1920-2010, (2010), Cilt:2 1950-1980, Ankara: TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları.
• TBMM Arşivi, Ahmet Nusret Tuna’nın TBMM Cumhuriyet Senatosu Üyelerine Ait 110 Kütük Sıra Numaralı Özlük Dosyası.
• TBMM Arşivi, Ali Münif İslamoğlu’nun TBMM Cumhuriyet Senatosu Üyelerine Ait 431 Kütük Sıra Numaralı Özlük Dosyası.
• TBMM Arşivi, Mehmet Çamlıca’nın TBMM Cumhuriyet Senatosu Üyelerine Ait 109 Kütük Sıra Numaralı Özlük Dosyası.
• TBMM Arşivi, Mehmet Seydibeyoğlu’nun TBMM Cumhuriyet Senatosu Üyelerine Ait 430 Kütük Sıra Numaralı Özlük Dosyası.
• TBMM Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (CSTD). Erişim Adresi: https://www5.tbmm.gov.tr.
• Tuncer, Erol (2003), Osmanlıdan Günümüze Seçimler (1877-2002), Ankara: Tesav Yayınları.
• Tuncer, Erol (2010), Cumhuriyet Senatosu Seçimleri, Ankara: Tesav Yayınları.
• Tunç, Bilal (2020), “Türk Anayasa Tarihinde 1961 Anayasası’nın Yeri ve Önemi”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, XVII /67, 657-692.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Kuruluşundan Günümüze Hükümetler, (1998), Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• “Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Kanunu”, Resmî Gazete, 20 Temmuz 1961, No: 10859: 4645-4654.
• “Vilayetimizdeki 2 Senatörlüğü YTP Aldı”, Doğrusöz, 17 Ekim 1961, No: 4543: 1.
• Yılmaz, Faruk (2010), Türk Anayasa Tarihi (1808-2007), Ankara: Berikan Yayınevi.
• “Yüksek Seçim Kurulu Kararı”, Resmî Gazete, 17 Kasım 1961, No: 10960: 5823-5826.
• “Yüksek Seçim Kurulu Kararı”, Resmî Gazete, 19 Haziran 1977, No: 15971: 3-48.
• “Yüksek Seçim Kuruluna Ait Bildiri”, Resmî Gazete, 12 Haziran 1968, No: 12922: 12-15.