GÜRCİSTAN SİNEMASINDA KADIN TEMSİLİNİN SOVYET DÖNEMİ VE SOVYET SONRASI DÖNEMİ FİLM ÖRNEKLERİ ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 17, 45 - 64, 31.03.2023

Buket Akdemir Dilek

https://doi.org/10.31765/karen.1194944

Öz

Feminist film eleştirisi bağlamında kadın temsilinin incelendiği çalışmada; kavramsal çerçeveyi ve dönemin ideolojik ve sosyolojik yapısını anlamak için öncelikle Gürcistan tarihi incelenmiştir. Çalışmanın kavramsal çerçevesini desteklemek için ayrıca Gürcistan sineması üzerine bilgi verilmiştir. Çalışma, Gürcistan sinemasında kadın temsilleri Sovyetler Birliği dönemi ve Sovyet sonrası bağımsızlık dönemi örnekleri üzerinden incelenmiştir. Analiz için; Leylekler Uçarken, Dilek Ağacı, Otar Gittiğinden Beri, Arayış ve Benim Mutlu Ailem filmleri belirlenmiştir. Bu filmler feminist eleştiri yöntemine bağlı kalınarak incelenmiş olup zaman zaman filmlerde toplumsal dinamikler bağlamında ideolojik incelemeye de başvurulmuştur. Feminist film eleştirisi bağlamında kadın temsilinin nasıl olduğunu ortaya çıkartmak için içerik analizine gidilmiştir. İsmi geçen beş Gürcü filmi feminist eleştiri yöntemi ile analiz edilerek kadın karakterlerin beyaz perdede temsil edilişi incelenmiştir. Tarihsel olarak iki farklı farklı dönemlerde çekilen filmlerde ataerkil bakış incelenmiştir. Ataerkil Gürcü toplumunda kadın temsili film analizleri ile tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda Gürcistan sinemasında kadın temsilinin siyasal ve toplumsal olaylar paralelinde değişikliğe uğradı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gürcistan Sineması, Kadın, Temsil, Feminizm, Sovyetler Birliği

Kaynakça

• Abisel, Nilgün (2010), Sessiz Sinema, Ankara: Deki Yayınları.
• Armağanoğlu, Fahir (2003), 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), İstanbul: Alkım Yayınlar.
• Beauvoir, Simone de (1993), Kadın "İkinci Cins" Genç Kızlık Çağı, (Çev. Bertan Onaran, Çev) İstanbul: Payel Yayınları.
• Budgeon, Shelley (2011), Third-Wave Feminism and the Politics of Gender in Late Modernit, Houndmills: Palgrave macmillan.
• Buller, Andrew M (2011), Film Çalışmaları (Çev. Ali Toprak), İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Dönmez Colin, Gönül (1998), "Georgian Cinema: The Price of İndependence", Central Asian Survey, 17/1, 157-162.
• Topal, Coşkun (2015) "Türkiye’nin Güney Kafkasya Politikası ve Gürcistan", Turkish Studies İnternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10/1, 753-770.
• Çiloğlu, Fahrettin (1993), Dilden Dine, Edebiyattan Sanata Gürcülerin Tarihi, İstanbul: Ant Yayınları.
• Çimen, Ali (2017), Tarihi Değiştiren Günler, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Dolidze, Georgi (1979), Devrim Öncesi Gürcü Sineması, Tbilisi: Gürcü Sinema Tarihi Sayfaları.
• Dolidze, Georgi (tarih yok), Gürcü Sineması (Çev. Harun Çimke), Gürcistan Kültürü, Uluslar arası Gürcistan Eğitim Katkı ve İş Hayatı Dayanışma Vakfı Yayınları (GİEV).
• Donovan, Josephine (1997), Feminst Teori (Çev. Aksu. Bora), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Feigelson, Kristian (2017), "Kuşakların Keşiştiği Noktada Gürcü Sineması", Politik Kamera Sinemada Komünizm Meselesine Eleştirel Bir Bakış (Çev. Ender Besidel), İstanbul: Hayalperest Yayınları, 313-324.
• Gogodze, Karlo (1950), Gürcü Sinematografi Tarihinden Bölümler, Tbilisi: Sanat Yayın Evi.
• Gül, Muhittin (2009), "Türk- Gürcü İlişkileri ve Türkiye Gürcüleri", Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 78-708.
• Kabadayı, Lale (2014), Film Eleştirisi Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızda Örnek Çözümlemeler, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Karabayram, Fırat (2007), Rusya Federasyonunu Güney Kafkasya Politikası, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbu: Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kılıç, Sami (2006), "Gürcülerin Dini Tarihçesi", Dini Araştırmalar, 8/22, 63-74.
• Kılıç, Z. (1998). "Cumhuriyet Türkiye'sinde Kadın Hareketlerine Genel Bakış", 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler (Yay. Haz. Ayşe Berktay Hacımirzaoğlu), İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Michel, Andree (1995), Feminizm (Çev. Şirin Tekeli), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mulvey, Laura (1997), "Görsel Haz ve Anlatı Sineması" (Çev. Nülgün Abisel) , 25.Kare: Sinema Kültür Dergisi, 35-46.
• Oral, T. (2011), Sovyetler Birliği Yönetimi Altında Gürcistan, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özden, Zafer (2004), Film Eleştirisi Film Eleştirisinde Temel Yaklaşımlar ve Tür Film Eleştirisi, İstanbul: İmge Kitapevi.
• Öztürk, S. Ruken (2000), Sinemada Kadın Olmak, İstanbul: Alan Yayınları.
• Ryan, Michael ve Keller, Douglas (2016), Politik Kamera (Çev. Elif Özsayar), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ryan, Michael ve Lenos, Melissa (2012), Film Çözümlemeye Giriş (Çev. Emrah Suat Onat) İstanbul: De K Yayınları.
• Saygılıgil, Feryal (2013). "Feminist Film Kuramı", Sinema Kuramları (Yay. Haz. Ed. Zeynep Özarslan), İstanbul: Su Yayınları, 143-166.
• Scarr, Goldie Blankoff (1989), "Tengiz Abulaje and The Flowering of Georgian Film Art", Central Asian Survey, 8/3, 61-86.
• Serter, S. Serhat (1998), " Pornografik Sinema ve Kadın Üzerindeki Yansıması", Kurgu Dergi 15/15, 119-133.
• Smith, Sharon (1994), "Kadın’ın Sinemadaki İmajı" (Çev. Emine Dermiray), 25. Kare, 6, 19-24.
• Stam, Robert (2014), Sinema Teorisine Giriş (Çev. Selda Salman, & Çiğdem Asatekin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Steeves, H. Leslie (1994), "Feminist Teoriler ve Medya Çalışmalan", Medya, İktidar, İdeoloji (Çev ve Yay. Haz. Mehmet Küçük), Ankara: Ark Yayınları, 105-148.
• Taş, Gün (2016), "Feminizm Üzerine Genel Bir Değerlendirme", Akademik Hassasiyetler, 3/5, 163-175.
• Teksoy, Rekin (2005), Rekin Teksoy’un Sinema Tarihi Cilt 2, İstanbul: Oğlak Yayınları.
• Tekvar, Sırma Oya (2017), "Türkiye’de Feminist Alternatif Medyanın İşlevselliği: Bir Alternatif Medya Örneği “Kadınların Postası” Projesinin İncelenmesi", İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6/1, 426-436.
• Timisi, Nilüfer (2011), "Sinemaya Feminst Müdahale: Laura Mulvey'de Psikanalitik Seyirciden Teknolojik Seyirciye" Sinema Araştırmaları: Kuramlar, Kavramlar, Yaklaşımlar ( Yaz. Haz. Der. Murat İri), İstanbul: Derin Yayınları, 157-211.
• Tsivian, Yuri (2008), "Devrim Öncesi Rusya", Dünya Sinema Tarihi (Çev. Ahmet Fethi, Yay. Haz. Geoffrey Nowel-Smith), İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 193-197
• Tür, Özlem ve Aydın Koyuncu, Çiğdem (2010), "Feminist Uluslararası İlişkiler Yaklaşımı Temelleri, Gelişimi ve Sorunları". Uluslararası İlişkiler Dergisi, 26, 3-24.
• University of California, B. A.-A. (2014). Discovering Georgian Cinema , Washington, DC: National Gallery of Art.
• Watkins, Susan ve Rodriguez, Marisa (1996), Çizgilerle Feminizm Yeni Başlayanlar İçin Feminizm (Çev. Özden Arıkan), İstanbul: Milliyet Yayınları.
• White, Jeri ve Dzandzava, Nino (2015), "The Cinema of Georgia’s First Independence Period: Between Republican and European", Film History, 27/5, 151-182.
• Williams, Linda (1992). "When the Women Looks", Film Theory and Criticism: Introductory Readings (Yay. Haz. Ed. Gerald Mats, Marshall Cohen ve Leo Braud) Oxford: Oxford University Prees, 17-36.
• Yenigün, Cüneyt ve Bolat, Mehmet Ali (2016), "Gürcistan: Yeni Dünyanın Doğu Batı Sınırı", Dünya Çatışmaları Çatışma Bölgeleri ve Konuları 1. Cilt (Yay. Haz. Kemal İnat, Burhanettin Duran, Muhittin Atama), Ankara: Nobel Yayınları, 457-486.
• Yılmaz, Duygu (2008). "Gürcü Sineması ve Tengiz Abuladze", Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.