Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Jinekolojik Onkoloji Cerrahisinde ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) Protokolü Doğrultusunda Hemşirelik Yaklaşımları

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 27 - 42, 30.03.2024

Öz

Teknolojinin gün geçtikçe ilerlemesi ile yaşanan gelişmeler sağlık hizmetlerini de etkileyen sonuçları ortaya koymaktadır. Bilimsel araştırmalar ile elde edilen bilgilerin klinik uygulamalara aktarılması ile cerrahi alanda kanıta dayalı yaklaşımların önemini artırmıştır. ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) bu yaklaşımlar arasında yer alan cerrahi tedavi alan bireylerin yaşam kalitelerini etkileyen önemli bir protokoldür. Primer hedefi hastalar üzerinde erken iyileşmeyi sağlayarak taburculuk süresini kısaltmak ve oluşabilecek komplikasyonları önlemektir. Kısaca ERAS protokolleri klinik sonuçları ve cerrahi sonrasında uygulanan bakımın kalitesini iyileştirmeyi hedefleyen yenilikçi uygulamalardır. ERAS protokolü günümüzde anestezi-analjezi, cerrahi yanıtın azaltılması, hidrasyonun sağlanması minimum düzeyde invaziv cerrahi, erken süreçte oral beslenme ve mobilizasyon alanlarında en kısa sürede iyileşmeyi ve hastalanma oranlarını en aza indirgemeyi hedeflemektedir. ERAS protokolü, ilk olarak Danimarka'da abdominal kolorektal cerrahi uygulamalarında başarıyla kullanılmış ve bu başarı, diğer cerrahi alanlarda da uygulanma gerekliliğini doğurmuştur. ERAS Jinekolojik/Onkolojik cerrahi protokolü ilk kez Şubat 2016’da yayınlanmış ve bu protokol 2019 yılında en güncel kanıtlara dayalı perioperatif bakım protokolü olarak ilk güncellemesini almıştır. Son güncellemesi ise 2023 yılında yapılmıştır. Bu derlemede ERAS Derneği (Enhanced Recovery After Surgery Society for Perioperative Care) tarafından hazırlanan ve 2023 yılında revize edilen ERAS protokolü doğrultusunda cerrahi öncesi, sırası ve sonrasında yapılması gereken yaklaşımlar ele alınmıştır. Bu doğrultuda, hemşirelerin jinekolojik onkoloji cerrahisi alanında bakım verirken ERAS protokollerinden yararlanması ve hemşirelik literatürüne yeni bir bakış açısı kazandırılması amaçlanmaktadır.

Kaynakça

  • Akın L. (2012). Fast track surgery in colorectal cancers. Kolon ve Rektum Kanserleri, 733-57.
  • Aksoy A, Vefikuluçay Yılmaz D, A. (2018). New approach to evidence based practicez in gynecological surgery: ERAS Protocol and Nursing, Turkiye Klinikleri J Nurs Sci, 10(1):49-58.
  • Amato A, Pescatori M. (2006).Perioperative blood transfusions for the recurrence of colorectal cancer. Cochrane Database Syst Rev, 25(1): CD005033
  • American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG)., , Prevention of deep vein thrombosis and pulmonary embolism, 84.
  • Baytaş V, Özcan MS, Çatav S, Başaran C, Uysalel A, Özgencil GE. (2011). Anaesthesia and basic principles in gynecologic malignancies. Anestezi Dergisi 19(4):195-200.
  • Bekmezci E, Meram HE. (2022). Current nursing approach in gynecological cancers within the framework of ERAS protocol, J Nursology, 25(2):106-110.
  • Biffi R, Zanagnolo V, Attanasio A, Beltrami C, Bocciolone L, et al. (2009). Early oral versus “traditional” postoperative feeding in gynecologic oncology patients undergoing intestinal resection: a randomized controlled trial. Ann Surg Oncol,16(6):1660-8.
  • Bilgiç D, Yağcan H, Güler B, Aypar NN.(2019) Jinekolojik cerrahide ameliyat öncesi ve sonrası kanıta dayalı bakım uygulamaları, Sağ Aka Dergisi, 6(2).
  • Bogani G, Sarpietro G, Ferrandina G, et al. (2021) Enhanced recovery after surgery (ERAS) in gynecology oncology. Eur J Surg Oncol. 47(5):952-959.
  • Britton-Jones CA. (2017). Prehabilitation. Br J Hosp med (Lond), 78(12):729.
  • Buckley L, Robertson S, Wilson T, Sharpless J, Bolton S.(2018) The role of the specialist nurse in gynaecological cancer. Curr Oncol Rep. 20(10):83.
  • Carter J, Philip S. (2011) Assessing outcomes after fast surgicalmanagement of corpus cancer. Open J Obstet Gynecol, 1(3):139-43. ,
  • Carter J. (2012). Fast-track surgery in gynaecology and gynaecologic oncology: a review of a rolling clinical audit. ISRN Surg, 368014.
  • Chapman R, Plaat F.(2009) Alcohol and anaesthesia. Continuing Education in Anaesthesia, Critical Care & Pain, 9(1):10-3.
  • Chuamor, K., & Thongdonjuy, J.(2014). Effectiveness of standard nursing care with gum chewing to reduce bowel ileus in post-operative gynecologic patients: Randomized controlled trials. Siriraj Medizinhistorisches Journal, 66; 33–38.
  • Cohen A, Lim CS, Davies AH.(2017). Venous thromboembolism in gynecological malignancy. Int J Gynecol Cancer, 27(9):1970-8.
  • Dal NA, Ertem G. (2017). Jinekolojik kanserler farkındalık ölçeği geliştirme çalışması. Itobiad J Hum Soc Sci Res, 6(5):2351-2367.
  • Değer C, Özdemir O, Bozkurt K, Demir M, İnce B, Kultursay H, et al. (2013).The cost-of-disease-of deep venous thrombosis and its short-and long-term clinical consequences in Turkey: an expert panel approach for estimation of costs. Value inHealth, 16(3):A1- A298.
  • Demirhan İ, Pınar G.(2014). Enhanced recovery after surgery and nursing practices enhanced recovery and nursing. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik E-Dergisi, 2(1):43-53.
  • Doğan Erol D. (2007).The perioperative fluid therapy: current consensus: medical education. Turkiye Klinikleri J Med Sci 27(6):894-901. Duncan AE. (2012).Hyperglycemia and perioperative glucose management. Curr Pharm Des, 18(38): 6195-203.
  • Ersoy E, Gündoğdu H.(2005). Alternating concepts in preoperative fasting. Turkish Journal of Surgery, 21(2):96-101.
  • Ersoy E, Gündoğdu H. (2007). Enhanced recovery after surgery. Turkish Journal of Surgery 23(1): 35-40. ,
  • ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) Derneği. Guideline Listesi. Erişim linki: http://erassociety.org/guidelines/list-of-guidelines/
  • ERAS Türkiye Derneği. Erişim tarihi: 29/07/2023 http://eras.org.tr/page.php?id=10&saglik calisani=true
  • Fanfani F, Costantini B, Mascilini F, Vizzielli G, Gallotta V, Vigliotta M, et al., (2015). Early postoperative bladder training in patients submitted to radical hysterectomy: is it still necessary? A randomized trial, Arch Gynecol Obstet, 291;883–888.
  • Fiore J, Castelino T, Pecorelli N, Niculiseanu P, Balvardi S, Hershorn O, et al.(2017). Ensuring early mobilization within an enhanced recovery program for colorectal surgery: a randomized controlled trial, Annals of Surgery, 266(2):p 223-231.
  • Foss M. (2011)Enhanced recovery after surgery and implications for nurse education. Nurs Stand 25(45):35-9.
  • Good M, Anderson G.C, Stanton-Hicks M, & Makii M. (2002). Relaxation and music reduce pain after gynecologic surgery, Pain Management Nursing, 3(2); 61-70.
  • Gustafsson UO, Scott MJ, Hubner M, Nygren J, Demartines N, Francis N et al. (2018).Guidelines for perioperative care in elective colorectal surgery: enhanced recovery after surgery (ERAS) society recommendations: World Journal of Surgery, 43 (3), 659– 695.
  • Heath Om, Van Beekhuizen HJ, Nama v, Kolomainen D, Nobbenhuis mA, Ind TE, et al.(2016). Venous thromboembolism at time of diagnosis of ovarian cancer: Survival differs in symptomatic and asymptomatic cases. Thrombosis Research, 137:30-5.
  • Horn EP, Bein B, Böhm R, Steinfath M, Sahili N, Höcker J.(2012). The effect of short time periods of pre-operative warming in the prevention of perioperative hypothermia. Anaesthesia, 67(6):612-7. Işık G, Ünsal Atan Ş. (2021). Jinekolojik/onkolojide cerrahi sonrası iyileşmenin hızlandırılması protokolü. Özbayır T, editör. Cerrahi Sonrası İyileşmenin Hızlandırılması Protokolü ve Hemşirelik. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; p.63-71.
  • Johnson K, Razo S, Smith J, Cain A, & Soper K, (2019). Optimize patient outcomes among females undergoing gynecological surgery: A randomized controlled trial, Applied Nursing Research, 45; 39-44.
  • Kalkan N, Karadağ M. (2019). Cerrahi alan enfeksiyonlarını önlemede güncel yaklaşımlar ve hemşirelere yönelik önleme girişimleri algoritması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (6)4: 280–289.
  • Kalogera E, Dowdy SC. (2016).Enhanced recovery pathway in gynecologic surgery: improving outcomes through evidence based medicine. Obstet Gynecol Clin North Am, 43(3): 551-73.
  • Khan S, Gatt M, Horgan A, Anderson I, Macfie J.(2009). Guidelines for implementation of enhanced recovery protocols. Association of Surgeons of Great Britain and Ireland.
  • Kotzé A, Harris A, Baker C, Iqbal T, Lavies N, Richards T, et al.(2015). British committee for standards in haematology guidelines on the identification and management of pre-operative anaemia. Br J Haematol, 171(3):322-31.
  • Laurion S, Fetzer SJ.(2003). The effect of two nursing interventions on the postoperative outcomes of gynecologic laparoscopic patients, J Perianesth Nurs., 2003;18(4);254-61. Ljungqvist O.(2011). ERAS-enhanced recovery after surgery. J Visc Surg, 148(3):e157-9.
  • Ljungqvist O. (2014).ERAS--enhanced recovery after surgery: moving evidence-based perioperative care to practice. JPEN J Parenter Enteral Nutr, 38(5): 559-66.
  • Matsuo K, Moeini A, Machida H, Fullerton mE, Shabalova A, Brunette LL, et al.(2016). Significance of venous thromboembolism in women with cervical cancer. Gynecol Oncol, 142(3):405-12.
  • Nelson G, Altman AD, Nick A, Meyer LA, Ramirez PT, Achtari C, et al.(2016) Guidelines for pre- and intraoperative care in gynecologic/oncology surgery: enhanced recovery after surgery (ERAS®) society recommendations-part 1. Gynecol Oncol, 140(2):313- 22.
  • Nelson G, Altman AD, Nick A, Meyer LA, Ramirez PT, Archtari C, et al. (2016). Guidelines for postoperative care in gynecologic/oncology surgery: enhanced recovery after surgery (ERAS®) society recommendations--part-II.GynecolOncol, 140(2): 323-32.
  • Nelson G, Bakkum-Gamez J, Kalogera E, Glaser G, Altman A, Meyer LA, et al.(2019). Guidelines for perioperative care in gynecologic/oncology: Enhanced Recovery After Surgery (ERAS) Society recommendations--2019 update. Int J Gynecol Cancer, 29(4):651- 68.
  • Nelson R, Edwards S, Tse B. (2007).Prophylactic nasogastric decompression after abdominal surgery. Cochrane Database Syst Rev, 18(3): CD004929.
  • Nelson G, Fotopoulou C, Taylor J, Glaser G, Bakkum-Gamez J, Meyer LA, et al.(2023). Guidelines for pre- and intraoperative care in Enhanced recovery after surgery (ERAS®) society guidelines for gynecologic oncology: Addressing implementation challenges, update; Gynecologic Oncology 173, 2023;58–67.
  • Oppedal K, Moller AM, Pederson B, Tonnesen H. (2012). Preoperative alcohol cessation prior to elective surgery. Cochrane Database Syst Rev 2012;11(7): CD008343.
  • Özen Çınar İD.(2022). Türkiye’de jinekolojik kanserlerde durum ve epidemiyoloji. Jinekolojik Onkolojide Bakım. Editörler; Özkan S, Serçekuş P, Erkan Alataş E.
  • Park S, & Choi, M.(2018).Meta-analysis of the effect of gum chewing after gynecologic surgery. Journal of Obstetrics, Gynecologic and Neonatal Nursing, 47(3); 362–370.
  • Rahn DD, Mamik MM, Sanses TVD, Matteson KA., Aschkenazi SO, Washington BB et al. (2011).Venous tromboembolism prophylaxis in gynecologic surgery: a systematic review. Obstet Gynecol, 18(5):1111-25.
  • Roberts SM, Bezinover DS, Janicki PK. (2012). Reappraisal of the role of dolasetron in prevention and treatment of nausea and vomiting associated with surgery or chemotherapy. Cancer Manag Res, 4:67-73.
  • Silver JK.(2015). Cancer prehabilitation and its role in improving health outcomes and reducing health care costs. Semin Oncol Nurs, 31(1):13-30.
  • Sin W.M., & Chow K.C., (2015), Effect of Music Therapy on Postoperative Pain Management in Gynecological Patients: A Literature Review, Pain Management Nursing, 16(6); 978-987.
  • Solak Kabataş M, Özbayır T. (2016). Enhanced recovery after surgery (ERAS) protocols after colorectal surgery: a systematic review. Gümüşhane University Journal Of Health Sciences, 5(3):120-32.
  • Sorenson LT, Jørgensen T. (2003).Short term pre-operative smoking cessation intervention does not affect post operative complications in colorectal surgery: a randomised clinical trial. Colorectal Dis, 5(4):347-52.
  • Soyer T. (2014). Novel definition of surgical site infections and current practice in prophylaxis]. ANKEM Dergisi, 28(Ek 2):156-61.
  • Stewart DE, Wong F, Cheung AM, Dancey J, Meana M, Cameron JI, et al. (2000). Information needs and decisional preferences among woman ovarian cancer. Gynecol Oncol, 77(3):357-61.
  • Tanos V, Rojansky N.(1994). Prophylactic antibiotics in abdominal hystrecetomy. J Am Coll Surg, 179(5):593-600.
  • Taşkın L.(2016). Gynecological assessment. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. Genişletilmiş 13. Baskı. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi, p.822-67.
  • Terzioğlu F, Şimşek S, Karaca K, Sariince N, Altunsoy P, Salman MC.(2013). Multimodal interventions (chewing gum, early oral hydration and early mobilisation) on the intestinalmotility following abdominal gynecologic surgery. J Clin Nurs,22(13-14):1917-25.
  • Torbe E, Crawford R, Nordin A, Acheson N. (2013). Enhanced recovery in gynaecology. The Obstetrician and Gynaecologist, 15(4):263-8.
  • Yoo JE, Oh DS.(2015). Potential benefits of acupuncture for enhanced recovery in gynaecological surgery. Forsch Komplemented, 22(2): 111-6.
  • Yuill KA, Richardson RA, Davidson HI, Garden OJ, Parks RW.(2005). The administration of an oral carbohydratecontaining fluid prior to major elective uppergastrointestinal surgery preserves skeletal muscle mass postoperatively--a randomised clinical trial. Clin Nutr, 24(1):32-7.
  • WHO. World Cancer Report 2020. https://www.iarc.who.int/cards_ page/world-cancer-report Erişim Tarihi: 23.09.2023
Toplam 62 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği
Bölüm Derleme Makale
Yazarlar

Minel Akten 0000-0003-4857-4858

Yılda Arzu Aba 0000-0001-6660-4964

Yayımlanma Tarihi 30 Mart 2024
Gönderilme Tarihi 15 Aralık 2023
Kabul Tarihi 5 Mart 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 10 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Akten, M., & Aba, Y. A. (2024). Jinekolojik Onkoloji Cerrahisinde ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) Protokolü Doğrultusunda Hemşirelik Yaklaşımları. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 10(1), 27-42.
AMA Akten M, Aba YA. Jinekolojik Onkoloji Cerrahisinde ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) Protokolü Doğrultusunda Hemşirelik Yaklaşımları. KASHED. Mart 2024;10(1):27-42.
Chicago Akten, Minel, ve Yılda Arzu Aba. “Jinekolojik Onkoloji Cerrahisinde ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) Protokolü Doğrultusunda Hemşirelik Yaklaşımları”. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi 10, sy. 1 (Mart 2024): 27-42.
EndNote Akten M, Aba YA (01 Mart 2024) Jinekolojik Onkoloji Cerrahisinde ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) Protokolü Doğrultusunda Hemşirelik Yaklaşımları. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi 10 1 27–42.
IEEE M. Akten ve Y. A. Aba, “Jinekolojik Onkoloji Cerrahisinde ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) Protokolü Doğrultusunda Hemşirelik Yaklaşımları”, KASHED, c. 10, sy. 1, ss. 27–42, 2024.
ISNAD Akten, Minel - Aba, Yılda Arzu. “Jinekolojik Onkoloji Cerrahisinde ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) Protokolü Doğrultusunda Hemşirelik Yaklaşımları”. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi 10/1 (Mart 2024), 27-42.
JAMA Akten M, Aba YA. Jinekolojik Onkoloji Cerrahisinde ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) Protokolü Doğrultusunda Hemşirelik Yaklaşımları. KASHED. 2024;10:27–42.
MLA Akten, Minel ve Yılda Arzu Aba. “Jinekolojik Onkoloji Cerrahisinde ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) Protokolü Doğrultusunda Hemşirelik Yaklaşımları”. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, c. 10, sy. 1, 2024, ss. 27-42.
Vancouver Akten M, Aba YA. Jinekolojik Onkoloji Cerrahisinde ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) Protokolü Doğrultusunda Hemşirelik Yaklaşımları. KASHED. 2024;10(1):27-42.