Xerolenta obvia (Pulmonata, Mollusca)’nın Dicrocoeliidae (Digenea) larval safhalarıyla doğal enfeksiyonunun Türkiye’den ilk raporu

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 3, 272 - 278, 28.12.2018

Fatma Mohamed Abdualrazig Khalifa Ismaıl Gözde Gürelli

https://doi.org/10.17475/kastorman.498750

Öz

Çalışmanın amacı: Bu çalışmada,
Kastamonu’da dağılış gösteren kara salyangozu Xerolenta obvia (Menke, 1828)’daki Dicrocoeliid larval safhalarının yaygınlığının
tespit edilmesi ve bu safhaların (sporokist ve serkarya) morfolojik
özelliklerinin araştırılması amaçlanmıştır.

Materyal ve Yöntem: X.
obvia örnekleri 2016 yılının
ilkbahar (Nisan ve Mayıs) ve sonbahar (Ekim ve Kasım) aylarında yağmurdan sonra
Kastamonu ili çevresinden toplanmıştır. Canlı iken diseke edilip,
hepatopankreasları çıkarılmış ve %0.6’lık NaCl solüsyonu içeren temiz küçük
cam tüplere yerleştirilmiştir. Bir iğne kullanılarak hepatopankreasları diseke
edilmiş ve parazitin canlı haldeki larval safhalarını araştırmak için sıvı bir
lamın üzerine ince bir tabaka şeklinde yayılmıştır. Dicrocoeliid larval
safhaları (sporokist ve serkarya) ışık mikroskobuyla gözlemlenerek %5’lik
formalinle tespit edilmiş ve Semichon’s acetocarmine ile boyanmıştır. Örneklerin
bir kısmı scanning elektron mikroskobu araştırmaları için hazırlanmıştır.

Sonuçlar: X. obvia’nın
Dicrocoeliidae familyasının yaşam döngüsüne ara konaklık yaptığı Türkiye’den ilk kez
rapor edilmiştir. Kastamonu’da enfeksiyonun yaygınlığı %0.78’dir ve en yüksek
olduğu ay Nisan’dır.

Araştırma vurguları: Salyangozlar, özellikle
otçul hayvanların otladığı köyler ve çiftliklerin civarındaki meralardan
toplandığı için tespit edilen larval safhaların özellikle Dicrocoelium dendriticum’a ait olabileceği
kanaatine varılmıştır. Meralardan toplanan salyangozlarda bu trematod
parazitinin larval dönemlerinin varlığı, kesin konak hayvanlar için bir risk
teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Xerolenta obvia, Dicrocoeliidae, Dicrocoelium dendriticum, Larval safhalar, Kastamonu, Türkiye

First report of natural infection of Xerolenta obvia (Pulmonata, Mollusca) by Dicrocoeliidae (Digenea) larval stages in Turkey

Öz

Aim of study: This study aimed to investigate the
prevalence and morphological features of Dicrocoeliid larval stages (sporocysts
and cercariae) in the terrestrial snail Xerolenta obvia (Menke, 1828) inhabiting Kastamonu.

Material and Methods: X. obvia samples were gathered after rainfall in the surrounding areas of the Kastamonu province over
the spring (i.e. April and May) and autumn (i.e. October and November) of 2016. The samples were dissected alive, and their
hepatopancreata were removed and placed into glass tubes containing a 0.6% NaCl
solution. The hepatopancreas was dissected using a needle and liquid was spread on a slide as a thin layer, to investigate the parasites' live larval stages. Dicrocoeliid
larval stages (sporocysts and cercariae) were examined under a compound microscope, fixed in 5% formalin and stained with
Semichon's acetocarmine. The samples were also prepared for observation under a scanning electron
microscope.

Main results: This was the first report of X. obvia
as an intermediate host in the life cycle of the Dicrocoeliidae family in
Turkey. In Kastamonu, the infection prevalence was 0.78%, with its highest
occurrence in April.

Research highlights: Since the snails were gathered mainly from pastures surrounding the villages
and farms, where herbivorous animals graze, it was concluded that the larval stages found in the snails might belong to Dicrocoelium dendriticum. The presence of larval
stages of this trematode parasite in the snails gathered from the pastures
poses a risk to the definitive host animals.

Anahtar Kelimeler

Xerolenta obvia, Dicrocoeliidae, Dicrocoelium dendriticum, Larval stages, Kastamonu, Turkey

Kaynakça

• Alunda, J.M. & Rojo-Vazquez, F.A. (1984). Some new molluscan hosts of Dicrocoelium dendriticum in Spain. Annales de Parasitologie Humaine et Comparee (Paris), 59, 57-62.
• Cheng, T.C. (1986). General parasitology. Florida: Academic Press, Inc.
• Ducháček, L. & Lamka, J. (2003). Dicrocoeliosis the present state of knowledge with respect to wildlife species. Acta Veterinaria Brno, 72, 613-626.
• González-Lanza, C., Manga-González, M.Y., Campo, R. & Del-Pozo, M.P. (1997). Larval development of Dicrocoelium dendriticum in Cernuella (Xeromagna) cespitum arigonis under controlled laboratory conditions. Journal of Helminthology, 71, 311-317.
• Gürelli, G. (2006). İzmir civarında dağılış gösteren bahçe salyangozu Helix aspersa Müller, 1774 (Mollusca: Pulmonata)’da karaciğer kelebeklerinin yaygınlığı. Ege Üniv. Fen. Bil. Enst. Yüksek lisans tezi, Bornova-İzmir.
• Gürelli, G. (2017). Dicrocoeliosis epidemiyolojisinde kara salyangozlarının önemi. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 41, 169-172.
• Gürelli, G. & Alay, M. (2016). First record of the natural infection of Chondrus tournefortianus (Mollusca: Pulmonata) by Dicrocoeliidae (Digenea) larval stages in Kastamonu, Turkey. North-Western Journal of Zoology, 12, 188-191.
• Gürelli, G., Alay, M. & Koymalı, S. (2014). Kastamonu civarında dağılış gösteren Helix lucorum Linnaeus, 1758 (Mollusca: Pulmonata)’da Dicrocoeliid (Trematoda: Digenea) larval safhalarının yaygınlığı. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 38, 37-40.
• Gürelli, G. & Göçmen, B. (2007). Natural infection of Helix aspersa (Mollusca: Pulmonata) by Dicrocoeliidae (Digenea) larval stages in İzmir, Turkey. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 31, 150-153.
• Imai, S., Tsutsumi, Y., Yumura, S. & Mulenga, A. (1992). Ciliate protozoa in the rumen of Kafue lechwe, Kobus leche kafuensis, in Zambia, with the description of four new species. Journal of Protozoology, 39, 564-572.
• Kalkan, A. (1971). Dicrocoelium dendriticum (Rudolphi, 1819), Looss, 1899 in Turkey I. Field studies of intermediate and final hosts in the South Marmara Region. British Veterinary Journal, 127, 67-75.
• Kartal, K., Köse, M. & Eser, M. (2015). Afyonkarahisar yöresi’nde birinci ara konak Helix lucorum Linnaeus, 1758 (Mollusca: Pulmonata)’da küçük karaciğer kelebeği Dicrocoelium dendriticum’un larval safhalarının yaygınlığı. Kocatepe Veterinary Journal, 8, 51-55.
• Köse, M., Eser, M., Kartal, K. & Bozkurt, M.F. (2015). Infections of larval stages of Dicrocoelium dendriticum and Brachylaima sp. in brown garden snail, Helix aspersa, in Turkey. Korean Journal of Parasitology, 53, 647-651.
• Krull, W.H. & Mapes, C.R. (1952). Studies on the biology of Dicrocoelium dendriticum (Rudolphi, 1819) Looss, 1899 (Trematoda: Dicrocoeliidae), including its relation to the intermediate host, Cionella lubrica (Müller). III. Observations on the slimeballs of Dicrocoelium dendriticum. Cornell Veterinarian, 42, 253-276.
• Lazaridou, M. & Chatziioannou, M. (2005). Differences in the life histories of Xerolenta obvia (Menke, 1828) (Hygromiidae) in a coastal and a mountainous area of northern Greece. Journal of Molluscan Studies, 71, 247-252.
• Manga-González, M.Y. (1987). Some aspects of the biology and helminthofauna of Helicella (Helicella) itala (Linnaeus, 1758) (Mollusca). Natural infection by Dicrocoeliidae (Trematoda). Revista Ibérica de Parasitologia, Extraordinario, 131-148.
• Manga-González, M.Y., González-Lanza, C., Cabanas, E. & Campo, R. (2001). Contributions to and review of Dicrocoeliosis, with special reference to the intermediate host of Dicrocoelium dendriticum. Parasitology, 123, 91-114.
• Murvanidze, L., Lomidze, T., Nikolaishvili, K., Gogebashvili, I., Arabuli, L. & Asatiani, K. (2010). The role of terrestrial mollusks in propagation of trematodes in urban environment. Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences, 4, 92-95.
• Olsen, O.W. (1974). Animal parasites. New York: Dover Publications, Inc.
• Otranto, D. & Traversa, D. (2002). A review of dicrocoeliosis of ruminants including recent advances in the diagnosis and treatment. Veterinary Parasitology, 107, 317-335.
• Schuster, R. (1993). Infection patterns in the first intermediate host of Dicrocoelium. Veterinary Parasitology, 47, 235-243.
• Ünlü, A.H., Bilgiç, H.B., Eren, H. & Karagenç, T. (2017). Van İli civarında görülen Helix lucorum (Mollusca: Pulmonata)’da Dicrocoeliidae (Digenea) Larval Dönemlerinin Yaygınlığı. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 41, 204-207.