Muallim Ahmed Galip Keskin

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 85 - 94, 22.12.2023

Ali Bakkal

Öz

Bu makalenin amacı Bediüzzaman Said Nursi’nin talebelerinden Muallim Ahmed Galip Keskin’in hayatını ve Risale-i Nur Mesleği içindeki yerini tespit etmektir. Galip Bey’in babası Mehmet Kemâlettin Efendi Isparta’nın Yalvaç ilçesindendir. Kemâlettin Bey Bitlis’in Ahlat ilçesinde hakimlik yaparken, Ahmed Galip 1900 yılında burada dünyaya geldi. İlköğretimini Ahlat’ta tamamlayan Galip daha sonra İstanbul’da özel okula gönderildi, Fransızca’yı bu okulda öğrendi. 1914 yılında babası vefat edince eğitimini bırakıp Diyarbakır’ın Beşiri ilçesinde Kaymakamlık tahrirat kaleminde (yazı işleri) çalışmaya başladı. Burada kaldığı süre içinde İlçe Müftüsü Şeyh Kadri Efendi’nin yardımıyla bilgi ve becerisini geliştirdi; Arapça, Farsça ve Kürtçe dillerini öğrendi. 1916 yılında annesiyle birlikte baba memleketi olan Yalvaç’a döndü. Önce Yalvaç Lisesi’nde kâtip olarak çalışmaya başladı, daha sonra Barla nahiyesinde muallim olarak görevlendirildi. Barla’ya gelmesi onun için hayatının dönüm noktası olmuştur. Çünkü o sıralarda Barla’da Osmanlı döneminin önde gelen âlimlerinden Bediüzzaman Said Nursi Barla’da sürgünde bulunuyordu. Galip Bey’in Bediüzzaman’la tanışması onun hayat tarzını tamamen değiştirmiştir.

Bir muallim olarak Galip Bey, Arapça ve Farsçayı bu dillerde nitelikli şiir yazacak seviyede öğrenmiş, ayrıca tasavvufta uzman denecek derecede derinleşmişti. Bediüzzaman henüz Barla’ya gelmeden önce, daha 24 yaşında iken ünlü İranlı mutasavvıf Şeyh Şebüsterî’nin Gülşen-i Râz isimli Farsça tasavvufî mesnevisini manzum olarak şerh ve tercüme etmiştir. Bediüzzaman’la tanıştıktan sonra da bazı eserleri telif etmeye devam etti. 39 yaşında vefat ettiği zaman Risale-i Nur’a dair şiirlerini de bir kitap olarak değerlendirdiğimiz zaman toplamda yedi eser telif etmiş bulunuyordu. Bunların çoğu manzumdur.
Tasavvufu iyi bilmesi onun Bediüzzaman’a olan hayranlığını ve bağlılığını daha çok arttırmıştır. Galip Bey, Bediüzzaman’ı çok sevdiği gibi, Bediüzzaman da onu çok severdi. Galip Bey’in Risale-i Nur’a olan hizmeti iki şekilde olmuştur. Birinci olarak Bediüzzaman eserlerini eski yazıyla yazar, bazı talebeleri bunları el yazısıyla çoğaltır, Risale-i Nur’un neşri bu şekilde sağlanmış olurdu. Bediüzzaman Barla’da iken Risale-i Nur’u elle yazan on iki kişi vardı; bunlardan biri de Galip Bey’di. İkinci olarak Galip Bey, Türkiye’de ilk Nur dershanelerinden birinin kurucusu sayılır. O günün şartlarında iyi maaş alan bir öğretmen iken, genç yaşta emekli olup memleketi Yalvaç’da bir Nur dershanesi açmayı tercih etti. Dolayısıyla Galip Bey Yalvaç’ta Nur hizmetini başlatan ilk kişi olmaktadır. Emekli olduktan sonra Yalvaç’a yerleşen Galip Bey Barla’ya sık sık gelir Bediüzzaman’ı ziyaret ederdi.

Diğer taraftan Galip Bey, Risale-i Nur hakkında birçok şiir yazmış ve bunlar Risale-i Nur Külliyatı’nda neşredilmiştir. Dolayısıyla onun şiirleri aynı zamanda Risale-i Nur’un bir parçası sayılmaktadır. Bu da Galip Bey için önemli bir bahtiyarlıktır.

Galip Bey iyi bir şairdi. Şiirde divan edebiyatının önemli şairlerinden Nâbî’nin açtığı ve Şeyh Gâlib’in en güzel örneklerini verdiği hikemî şiirin takipçisi sayılır. O şiirlerinde daima anlamı ön planda tutmuş ve okuyucularını her zaman düşünmeye sevk etmiştir. Onun şiirini anlamak için İslâm kültürünü çok iyi bilmek gerekir. Onun şiirlerinin derinliği bir bakıma İslâm kültürünü çok iyi yansıtmasından kaynaklanır. Galip Bey, iyi bir şair olmanın yanı sıra aynı zamanda iyi bir hattat ve hakkâktı. Birkaç sanatı aynı anda yürütüyordu. Barla’da Bediüzzaman’ın odasında bulunun iki levhanın yazarı da Galip Bey’di.

Galip Bey, bilim ve sanata olan iştiyakı, çalışkanlığı, fedakârlığı ve samimiyeti ile örnek bir şahsiyetti. Uzun yaşasaydı çok önemli hizmetlere ve eserlere imza atacağı muhakkak gibi görülmektedir. Ancak 1939 yılında arkadaşı olan bir yüzbaşının silahından çıkan kaza kurşunuyla yaralanarak otuz dokuz yaşında hayata gözlerini yumdu.

Muallim Ahmed Galip Keskin’in hayatı ve Risale-i Nur’a olan hizmetinin ortaya konduğu bu çalışmada nitel ve nicel araştırma metotları karma olarak takip edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mezhepler tarihi, Dini akımlar, Said Nursi, Risale-i Nur, Ahmed Galip Keskin

Teacher Ahmed Galip Keskin

Öz

The purpose of this article is to determine the life of Muallim Ahmed Galip Keskin, one of Bediüzzaman Said Nursi's students, and his place in the Risale-i Nur activities. Galip Bey's father, Mehmet Kemâlettin Efendi, was from the Yalvaç district of Isparta. While Kemâlettin Bey was working as a judge in the Ahlat district of Bitlis, Ahmed Galip was born here in 1900. After completing his primary education in Ahlat, Galip was sent to a private school in Istanbul, where he learned French. In 1914, when his father passed away, he left his education and started working at the District Governor's office in the town Beşiri of the district of Diyarbakır. During his stay there, he improved his knowledge and skills with the help of Sheikh Kadri Efendi, the town’s Mufti, and learned Arabic, Persian and Kurdish. In 1916, he returned with his mother to Yalvaç, his hometown. First, he started working as a clerk at Yalvaç High School, and then he was assigned as a teacher in Barla district. His arrival in Barla was the turning point of his life because at that time, Bediüzzaman Said Nursi, one of the leading scholars of the Ottoman period, was in exile in Barla. Galip Bey's meeting with Bediüzzaman completely changed his life.

While working as a teacher, Galip Bey had learned Arabic and Persian at a level to write quality poetry in these languages, and he had also deepened his knowledge of Sufism to the point of being an expert. Before Bediüzzaman came to Barla, at the age of 24, Galip Bey had annotated and translated in verse the Persian Sufi masnavi Gülşen-i Râz of the famous Iranian Sufi Sheikh Şebüsterî. After he met Bediüzzaman, he continued to write. By the time he died at the age of 39, he had written seven poems as a book which was evaluated in the Risale-i Nur.

His knowledge of Sufism increased his admiration and devotion to Bediüzzaman. As Galip Bey respected Bediüzzaman very much, Bediüzzaman also respected him. Galip Bey's service to the Risale-i Nur was in two different styles. First, Bediüzzaman would write his works in old script, while some of his students would reproduce them in modern handwriting, and this was the original publishing style of the Risale-i Nur during that period. When Bediüzzaman was in Barla, there were twelve people who reproduced the Risale-i Nur, and one of them was Galip Bey. Second, Galip Bey is considered to be the founder of one of the first Risale-i Nur study center in Turkey. Despite being a teacher with a respectable salary these days, he preferred an early retirement at a young age in order to open a dershane (a study center) in his hometown Yalvaç. Therefore, Galip Bey can be considered the first person to start the Nur service in Yalvaç. Afer his retirement, he would often come to Barla to visit Bediüzzaman.
Besides, Galip Bey wrote numerous poems about the Risale-i Nur which were published in the Risale-i Nur collection. Therefore, his poems could be also considered a part of the Risale-i Nur. This was a good fortune for Galip Bey.

Galip Bey was a talented poet. He could be considered one of the followers of the Hikemi poetry inaugurated by Nâbî, one of the most important poets of divan literature, and exemplified most beautifully by Şeyh Gâlib. In his poems, Galip Bey always prioritized deep meaning and encouraged his readers to ponder. To understand the depth of his poetry, it is necessary to know Islamic culture very well. In addition to being a good poet, Galip Bey was also a good calligrapher and engraver. He practiced several arts simultaneously. Galip Bey was also the artist of two panes found in Bediüzzaman's room in Barla.

Mr. Galip was an exemplary figure with his enthusiasm for science and art, a hardworking, self-sacrificing, and sincere person. If he had lived longer, certainly, he would have accomplished significant services and work. Unfortunately, in 1939, he was wounded by an accidental bullet from the gun of a captain who was his friend, and passed away at the age of thirty-nine.

In this study, in which the life of Muallim Ahmed Galip Keskin and his service to the Risale-i Nur were revealed, by applying mixed qualitative and quantitative research methods.

Anahtar Kelimeler

Risale-i Nur, Said Nursi, Ahmed Galip Keskin, History of sects, Religious movements

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel (1992). el-Müsned. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Ayday, M.S. (Aralık 2022). Fal, Kur’ân falı ve müfessirlerin konuya yaklaşımları. Kocatepe İslami İlimler Dergisi, 5 (2), 576-596. https://doi.org/10.52637/kiid.1176495
• Buhârî, E.A.M.İ. (1992). el-Câmiʻu’s-Sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Çelebi, İ. (1995). “Fal – İslâm’da fal”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (12/138-139). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Çelebi, İ. (2012). “Uğursuzluk”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (42/51-52). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Ebû Dâvûd, S.E. (1992). es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• İbn Mâce, E.A.M.Y. (1992). el-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Karaismailoğlu, A. (2000). “Şebüsterî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (38/400-401). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Kıyıcı, M. (1998). Ispartalı Büyük Adamlar. Isparta: Göltaş Kültür.
• Müslim, E.H.M.H. (1992). el-Câmi’u’s-Sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Nursi, B. S. (2012a). Barla Lahikası. İstanbul: Söz Basım-Yayın.
• Nursi, B. S. (2012b). Emirdağ Lahikası. İstanbul: Söz Basım-Yayın.
• Nursi, B. S. (2012c). Lem’alar. İstanbul: Söz Basım-Yayın.
• Nursi, B. S. (2012d). Mektubat. İstanbul: Söz Basım-Yayın.
• Nursi, B. S. (2012e). Sikke-i Tasdîk-i Gaybî. İstanbul: Söz Basım-Yayın.
• Özcan, Ö. (2012). Ağabeyler Anlatıyor 5. İstanbul: Nesil.
• Sevgi, H. A. (1996). “Gülşen-i Râz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (14/253-254). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Şahiner, N. (1979a). Bilinmeyen Taraflariyle Bediüzzaman Said Nursî. İstanbul: Yeni Asya.
• Şahiner, N. (1979b). Son Şahitler 1. İstanbul: Yeni Asya.
• Tirmizî, E.İ.M.İ.S. (1992). el-Câmiʻu’s-Sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları.